1

КЫРГЫЗ РЕСПУБЛИКАСЫН ДА КОММЕРЦИЯЛЫК
ЭМЕС УЮМДАРДЫ Т Ү ЗҮҮ

БИШКЕК 201 1

2

УДК 334
ББК 65 .9(2К и)29
С 58

АКШнын э л аралык өнүкт үрүү боюнча агентти ги (USAID ) каржылаган Борбордук
Азия Республикаларында Жарандык коомдун уюмдарын укуктук колдоо долбоорунун
алкагында Коммерциялык эмес Укук Эл аралык Борбору ( ICNL ) тарабынан даярдалды.
ICNL колдонмо нун мазмуну үчүн жоопкерчилик ти өзүнө алат , жана бул колдонмонун
мазмуну USAIDдин же АКШ Өкмөтүнүн көз карашын милдет үү түрд ө чагылдырбайт.

Автор жана т үзүү чү: Ноокатбек Идрисов, ICNL дин юридикалык ке ңешчиси
Которго н: Мамбетова Г үлнара

С 58 Кыргыз Республикасында коммерциялык эмес уюмдарды т үзүү ./ Авт. -түз. Н.
Идрисов. – Б.: 201 1.- 86 б.

ISBN 978 -9967 -26 -032 -0

Бул колдонмо Кыргыз Республикасында коммерциялык эмес уюмдарды т үзүү гө
байланышкан маселелерди жарандар га т үшүнд үрүү максатында иштелип чыккан. Бул
колдонмо догу маалымат билим бер үү чүлүк баалуулукка ээ. Колдонмо окурмандардын
кеңири катмарына арналат.

Бул колдонмо америка элинин АКШнын э л аралык өнүкт үрүү боюнча агентти ги
(USAID) аркылуу к өрс өткөн колдоо сунун натыйжасында чыгуу м үмк үнд үгүнө ээ болду.
«Жарандык коомдун уюмдарын укуктук колдоо» программасы америка элинин USAID
аркылуу жардам к өрс өтүү боюнча долбоорлорунун бири болуп саналат. 1992 -жылдан
тартып, америка эли Кыргызстандын экономикалык жактан өнүгүү сүнө, билим бер үү гө,
саламаттыкты сактоо го жана демократиялык институттарга колдоо к өрс өтк өн
программалары боюнча 400 миллиондон ашык АКШ долларын берди.

Жоопкерчиликтен баш тартуу ж өнүнд ө билдир үү: Бул колдонмодо берилген материалдар жалпы
маалыма т үчүн арналат жана окурмандар тарабынан кандайдыр чечимдерди кабыл ал уу же баш тарт уу үчүн
колдонулууга тийиш эмес. Бул колдонмодо берилген маалымат юридикалык ке ңещ катары каралбайт.
Коммерциялык эмес Укук Эл аралык Борбору ушул колдонмодо гу маалыматтард ын тактыгына жана толук
экендигине, ошондой эле бул колдонмонун мазмунун пайдалануунун натыйжасы үчүн жоопкерчилик
тартпайт. Кандайдыр чечим кабыл алардан мурда, окурман өзүн кызыктырган конкретт үү маселе боюнча
профессионал юридикалык ке ңещке кайрылганы а бзел.

С 0605010200 -10 УДК 334
ISBN 978 -9967 -26 -032 -0 ББК 65.9 (2Ки) 29

© Коммерциялык эм ес Укук Эл аралык Бор бору ( ICNL ), 201 1

3
МАЗМУНУ
Бети.
Коммерциялык эмес уюмдар эмне үчүн т үзүлөт? ……………………………………… …… 4
Уюштуруучулук -укуктук формалар……………………………………………………… ……. 4
Катталбаган КЭУнун укуктук статусу ……………………………………………… …… …. 6
КЭУну каттоо керекпи……………………………… ……………………………………… … 8
КЭУну каттоо процедурасы ………………………………………………………………… …… ….. . 9
Уюштуру учулук -укуктук форманы тандоо………………………………………….. … 9
КЭУну каттоо үчүн зарыл документтер ………………………………… ………… 10
КЭУнун филиалын ( өкүлч үлүгүн) каттоо үчүн зарыл документтер …………… . 11
Уюштуруучу документтердин мазмунуна коюулуучу талаптар …………… ..… … 11
КЭУну башкаруунун ички т үзүмү …………………………………………… …… . 13
Чет өлк өлүк же эл аралык уюмдардын филиалдарын ( өкүлч үлүкт өрүн)
каттоонун өзгөчөлүкт өрү …………………………………………………………… .

15
Уюштуруучу документтерди бер үү нүн тартиби ……………………………… …… 17
Каттоон ун м өө нөттөрү……………………………………………………………… .. 17
Каттоо үчүн т өлөм………………………………………………………………… ….. . 18
Каттоонун тартиби ………………………………………………………………… … 18
Мөө р жасатуу жана банктык эсепти ачуу ………………………………… …… ….. 19
КЭУну кайра каттоо……………………………………………………………… ………… 20
КЭУну кайра каттоо үчүн негиздер………………………………………………… 20
КЭУну кайра каттоо үчүн зарыл документтер …………………………………… 20
Өзгөрүү лөр ж өнүнд ө каттоочу органга маалымдоо…………………………………… …… 22
КЭУнун ишмердигин токтотуу ……………………………………… ………………… ….. 23
Мажбурлап жоюу ………………………………………………………… ………… 24
1-тиркеме Каттоо үчүн арыздын үлг үсү …………………………………………… …… …. 25
2-тиркеме КЭУларды каттоо үчүн уюштуруучулук жана башка документтердин
болжолдуу үлг үлөрү ……………..……………………………………………… ……………

28
Коомдук бирикменин уставы …… ……..……………………………………… … … 28
Коомдук бирикмени уюштуруучулардын тизмеси ……………..……………………. . 35
Коомдук бирикменин жетекчи органынын м үчөлөрүнүн тизмеси ………..…… .. 36
Коомдук бирикменин уюштуруу чогулушунун протоколу …………………. ………. . 37
Фондд ун уставы……………………………………………………..……………… … 39
Фондду т үзүү жөнүнд ө чечим …………………………………………………… … 46
Фондду уюштуруучулардын тизмеси …. ..………………………………………… .. 47
Фонддун жетекчи органынын м үчөлөрүнүн тизмеси ……………………………… 48
Мекеменин уставы…………………………………………………… ……… ……… . 49
Мекемени т үзүү жөнүнд ө чечим …………………………………………………… 55
Мекемени уюштуруучулардын тизмеси ……………..……… …………………… .. 56
Мекеменин жетекчи органынын м үчөлөрүнүн тизмеси ..……………………… …. 57
Юридикалык жактардын бирикмелеринин (ассоциацияларынын) уставы… … …. 58
Юридикалык жактардын бирикмелерин (ассоциацияларын) т үзүү жөнүнд ө
уюштуруу келишими …………………………………………………….. ………………………………

68
Юридикалык жактардын бирикмелерин (ассоциацияларын) т үзүү жөнүнд ө
чогулуштун протоколу ………………………………………… …………………… ..

78
Юридикалык жактардын бирикмелеринин (ассоциацияларынын)
уюштуруучуларынын тизмеси…………………… ………………………………… .
80
Юридикалык жактардын бирикмелеринин (ассоциацияларынын) жетекчи
органынын м үчөлөрүнүн тизмеси ………………………………………………… …
81
3-тиркеме Өкм өттүк эмес уюмдардын ишмердигин ж өнг ө салуучу мыйзамдарды иштеп
чыгуу жана колдонуу боюнча Нускамадан үзүнд үлөр ………………………… ………… ..

82
4-тиркеме КЭУну т үзүү нүн тартиби (схема)……………………………………………… …. 86
5-тиркеме КЭУ ну т үзүү нүн наркы (схема)………………………. …………… ……….. ……….. 87

4
КОММЕРЦИЯЛЫК ЭМЕС УЮ МДАР ЭМНЕ ҮЧҮН Т ҮЗҮЛӨТ?

Мамлекет жарандарга маанил үү социалдык жана экономикалык кызматтарды
көрс өтөт, алардын укуктарын коргоону кепилдейт. Бирок, мамлекетт ик органдар,
каржылык, адамдык, уюштуруучулук жана башка ресурстардын чектелгендигинен улам
коомдогу бардык проблемаларды: социалдык, экологиялык, маданий, билим бер үү чүлүк
ж.б. проблемаларды өз убагында аныктоого жана чеч үү гө жөнд өмд үү эмес. Буга
байла ныштуу жарандар жана юридикалык жактар мамлекеттик органдар тарабынан
чечилбеген тигил же бул маселелерди аныктап, болуп жаткандарга к өңү л кош байкоо
жүрг үзүп тура албайт. Алар өзүлөрүнүн бир пикирлештери менен (кээде жалгыз өзү)
коммерциялык эмес уюмдард ы т үзүшөт жана ыктыярдуу т үрд ө өз демилгеси, убактысы,
күчү жана каражатынын эсебинен бул проблеманы чеч үү гө (мисалы: ата -эненин кароосуз
калган балдарга жардам бер үү , жаратылышты коргоо, калк арасында билимди жайылтуу
ж.б. менен) киришишет.
Коммерциялы к эмес уюмдар демократиялык коомдун ажырагыс элементи болуп
саналат. Кыргызстанда «коммерциялык эмес уюм» т үшүнүгү алгачкы жолу 1996 -жылы
Кыргыз Республикасынын Граждандык кодексинде колдонулган. Ал эми 1999 -жылы
«Коммерциялык эмес уюмдар ж өнүнд ө» Мыйзам кабыл алынган.
«Коммерциялык эмес уюмдар ж өнүнд ө» Кыргыз Республикасынын М ыйзамына
ылайык: коммерциялык эмес уюм – бул кызыкчылыктардын жалпылыгынын негизинде
руханий же башка материалдык эмес керект өө лөрд ү өз м үчөлөрүнүн жана (же) б үтк үл
коомдун кызыкчыл ыгында жеке жана (же) юридикалык жактар тарабынан т үзүлг өн, алар
үчүн пайда табуу иштин негизги максаты болуп саналбаган, ал эми табылган пайда
мүчөлөрд үн, уюштуруучулардын жана кызмат адамдарынын ортосунда б өлүшт үрүлб өгөн
ыктыярдуу өз алдынча башкарылуучу уюм.

УЮШТУРУУЧУЛУК – УКУКТУК ФОРМАЛАР.
Коммерциялык эмес уюмдарды (КЭУларды) т үзүү дөн мурда тийишт үү
уюштуруучулук -укуктук форманы тандоо зарыл.
Кыргыз Республикасында Кыргыз Республикасынын Граждандык кодексинде же
башка мыйзамдарында каралган уюшт уруучулук -укуктук формалардагы КЭУларды гана
түзүү гө болот.
Кыргыз Республикасынын мыйзамдарында б үгүнк ү күнд ө КЭУлардын т өмөнк үдөй
уюштуруучулук -укуктук т үрл өрү бекитилген:
1) Коомдук бирикме;
2) Фонд;
3) Мекеме;
4) Юридикалык жактардын бирикмеси (ассоциациясы);
5) Коо ператив (коммерциялык эмес);
6) Турак жай менчик ээлеринин шериктештиги (кондомини мум);
7) Суу ну пайдалануучулардын ассоциациясы;
8) Жамаат (жамааттык уюм);
9) Фондулук биржа;
10) Кредит бирлиги
11) Ба алуу кагаздар рыногунун кесипк өй катышуучуларынын өзүн-өзү жөнг ө салуучу
ую му;
12) Мамлекеттик эмес пенсиялык фонд;
13) Кесиптик бирлик ;

5
14) Жумуш бер үү чүлөрд үн бирикмеси;
15) Саяс ый партия;
16) Диний уюм.

Бул колдонмодо КЭУнун уюштуруу -укуктук т үрүнүн т өрт гана т үрү берилет: коомдук
бирикме, фонд, мекеме жана юридикалык жактардын бирикмелери (асс оциациялары),
аларды түзүү нүн укуктук негиздери жана ишмердиги «Коммерциялык эмес уюмдар
жөнүнд ө» Кыргыз Республикасынын М ыйзамында белгиленген.
КЭУнун т үрүн тандоо КЭУнун кайсы максатка жет үү гө багытталганына жана бул
максаттарга кандай ыкмалар менен же тишине жараша болот.

Ко омдук бирикме – кызыкчылыктардын жалпылыгынын негизинде руханий же
башка материалдык эмес керект өө лөрд ү канааттандыруу үчүн т үзүлг өн жарандардын
ыктыярдуу бирикмеси. Коомдук бирикме – бул м үчөлүк уюм. Башкаруунун жогорку
органы болуп мүчөлөрд үн жалпы чогулушу саналат . Коомдук бирикменин м үчөлөрүнүн
жалпы чогулушу анын аткаруу органын (башкармалык, дирекция ж.б.) т үзөт. Коомдук
бирикменин өзгөчөлүгү болуп аны т үзүү нүн максаттары негизинен бул уюмдун
мүчөлөрүнүн активд үү ишмердиги а ркылуу ж үзөгө аш кандыгы саналат . Коомдук
бирикмелердин ишмердигинин ч өйр өсү өтө ке ңири: бул курчап турган ч өйр өнү коргоо,
майыптарды социалдык колдоо, билим бер үү нү өнүкт үрүү , аймактык маселелерди
(жамааттык уюмдар) чеч үү , маданиятты жана искусствону өнүкт үрүү ж.б. болушу
мүмк үн.

Фонд – ыктыярдуу м үлкт үк салымдардын негизинде жана социалдык,
кайрымдуулук, маданий, билим бер үү же башка коомдук пайдалуу максаттарды к өзд өгөн
жеке жана (же) юридикалык жактар тарабынан уюштурулган м үчөлүгү жок уюм. Фонд
ошо ндой эле мураска калтыруунун негизинде т үзүлүшү мүмк үн. Фондду коомдук
бирикмеге салыштыргандагы өзгөчөлүгү фонддо м үчөлүк жок тугунда, аны т үзүү нүн
негизи ыктыярдуу м үлкт үк (анын ичинде акчалай) салымдар, аларды т үзүү чүлөр фондго
белгил үү бир максатка кол донуу үчүн бериш кендигинде . Не ги зинен фонд өз
максаттарына ага жет үү гө багытталган иш чараларды каржылоонун эсебинен жетишет.

Мекеме – башкаруучулук, социалдык -маданий , билим бер үүчүлүк же коммерциялык
эмес м үнөзд өгү башка милдеттерди ж үзөгө ашыруу үчүн менчик ээси тарабынан т үзүлг өн
жана толугу менен же жарым -жартылай ошол менчик ээси тарабынан каржылануучу уюм.
Мекеме м үчөлүк эмес уюм жана ал тигил же бул коомдук пайдалуу максаттарды ишке
ашыруу үчүн түзүлөт. Мисалы, билим бер үү чү мекемелер (мектептер, университеттер)
калкка билим бер үү чүлүк кызматты к өрс өтөт, медициналык мекемелер (поликлиникалар,
ооруканалар) саламаттык сактоо ч өйр өсүнд ө кызмат к өрс өтөт ж.б.

Юридикалык жактардын бирикмеси (ассоциациясы) – мүчө-уюмдардын иши н
координациялоо, ошондой эле алардын жалпы кызыкчылыктар ын коргоо жана өкүлч үлүк
кылуу максатында түзүлг өн уюм.

КЭУлардын уюштуруу -укуктук т үрл өрүнүн өзгөчөлүкт өрү жөнүнд ө Кыргыз
Республикасынын т өмөнк ү ченемдик -укуктук актыларынан бил үү гө болот :
1) Кыргыз Республикасынын Гражданды к кодекси 1996 -жыл, 8 -май, №15 ;
2) «Коммерциялык эмес уюмдар ж өнүнд ө» Кыргыз Республикасынын Мыйзамы,
1999 -жылдын 15 -октябры , N 111 ;
3) «Турак жай ээлеринин шериктештиги ж өнүнд ө» Кыргыз Республикасынын

6
Мыйзамы , 1997 -жылдын 28 -октябры, №77;
4) «Сууну пайдалануучулар дын бирикмелери (ассоциациялары) ж өнүнд ө» Кыргыз
Республикасынын Мыйзамы, 2002 -жылдын 15 -марты , N 38 ;
5) «Кооперативдер ж өнүнд ө» Кыргыз Республикасынын Мыйзамы, 2004 -жылдын 11 –
июну , N 70 ;
6) «Жамааттар жана алардын би рикмелери ж өнүнд ө» Кыргыз Республикасынын
Мыйзамы, 2005 -жылдын 21 -февралы , N 36 ;
7) «Кредиттик бирликтер жөнүнд ө» Кыргыз Республикасынын Мыйзамы, 1999 –
жылдын 28 -октябры , N 117 ;
8) «Иш бер үү чүлөрд үн бирикмелери ж өнүнд ө» Кыргыз Республикасынын Мыйзамы,
2004 -жылдын 22 -майы , N 66 ;
9) «Баалуу кагаздар рыногу ж өнүнд ө» Кыргыз Республикасынын Мыйзамы, 1998 –
жылдын 21 -июлу , N 95 ;
10) «Кесиптик бирликтер ж өнүнд ө» Кыргыз Республикасынын Мыйзамы, 1998 –
жылдын 16 -октябры , N 130 ;
11) «Кыргыз Республикасындагы дин тутуу эркиндиги жана диний уюмдар ы жөнүнд ө»
Кыргыз Республикасынын Мыйзамы, 2008 -жылдын 31 -декабры , N 282 ;
12) «Саяс ый партиялар ж өнүнд ө» Кыргыз Республикасынын Мыйзамы , 1999 -жылдын
12 -июну , N 50 .

КАТТАЛБАГАН КЭУ нун УКУКТУК СТАТУС У

Кыргыз Республикасында КЭУлар юридикалык жакты уюшт уруу менен же
уюштурбастан д а түзүлүшү мүмк үн. Бул тууралуу «Коммерциялык эмес уюмдар
жөнүнд ө» Кыргыз Республикасынын Мыйзамынын 6 -беренесинде айтылган. Бул деген
Кыргыз Республикасынын мыйзамдары катталган КЭУлар менен бир катарда
юридикалык жак катары ка тталбаган КЭУларды т үзүү гө жол коет дегенди билдирет.
Бирок, белгил үү болгондой , Кыргызстанда КЭУлардын э ң болбогондо 1 6
уюштуруучулук -укуктук формасы мыйзам тарабынан аныкталган, ал эми «Коммерциялык
эмес уюмдар ж өнүнд ө» Кыргыз Республикасынын М ыйзамы алардын ичинен
төрт өө сүнүн гана: коомдук бирикмелердин, фондулардын, мекемелердин жана
юридикалык жактардын бирикмелеринин (ассоциацияларынын) ишмердигин ж өнг ө салат.
КЭУлардын калган т үрл өрүнүн ишмерд үү лүгү Кыргыз Республикасынын катталбаган
КЭУларды т үзүү мүмк үнч үлүгүн карабаган башка мыйзамдары тарабынан жөнг ө салынат.
Катталбаган КЭУлар – бул мекеме, коомдук бирикме же фонд б.а. юридикалык жактын
тигил же бул уюштуруучулук -укуктук формасы эмес, бул юридикалык жактар ж өнүнд өгү
жоболор менен эле чектелбес тен жарандык -укуктук мамилелердин комплекси, алар
юридикалык жактардын уюштуруучулук -укуктук т үрүнүн айрым м үнөзд өмөлөрүн
колдонуу менен жарандык укуктун жоболорунун негизинде түзүлөрүн эске алуу
маанилүү . «Коммерциялык эмес уюмдар ж өнүнд ө» Кыргыз Респуб ликасынын М ыйзамы
катталбаган КЭУларды түзүү жана иш ж үрг үзүү тартибин жана катталбаган КЭУлардын
укук тук статусун аныктабайт. Мындай жагдайда катталбаган КЭУлар т үзүү чүлөрд үн
демилгелери боюнча оозеки же жазуу т үрүнд ө келишим т үзүү жолу менен уюштурулушу
мүмк үн деп болжолдоого болот, ал эми катталбаган КЭУну т үзүү тартиби, ишмердик
жүрг үзүү тартиби жана укуктук статусун жарандык мыйзамдардын жалпы ченемдеринин
негизинде аныктоого м үмк үн.
Катталбаган КЭУнун ишинин уюштурурулушу аны т үзүү тууралуу келишим
кандай формада (жазуу же оозеки) т үзүлг өнүнө түзд өн-түз к өз каранды болот.

7
Катталбаган КЭУну т үзүү жөнүнд өгү келишим оозеки т үрүнд ө түзүлг өн болсо,
анда уюм катталбаган КЭУну т үзүү тууралуу жазуу ж үзүнд ө келишим т үзгөн уюмга
салыштырганда азыраак турукту урак болот. Мындай КЭУлардын м үчөлөрүнүн ортосунда
талаш -тартыш чыкканда, аны чеч үү кыйынга турат, анткени бул талашты чеч үү үчүн
келишимдин тараптарынын укук тары жана милдеттери жазылган документ жок.
М үчөлөрд үн ортосунда талаш – тартыш жагдай келип чыккан учурда мындай уюм тез эле
таркап кетет деген божомол бар.
Эгер катталбаган КЭУну т үзүү жөнүнд өгү келишим жазуу ж үзүнд ө түзүлг өн болсо,
анда мындай уюмдун статусу бул келишимде эмнелер жазылган ына , кандай шарттар
каралганына к өз каранды болот. Кыргызста нда, д үйн өнүн к өпт өгөн өлк өлөрү сыяктуу эле
жарандык мыйзамдарда «келишимдин эркиндиги» принциби (КР ГК, 382 -б) бек емделген ,
тараптар мыйзамдарда каралган да, каралбаган да келишимди т үзө алышат, тараптар
келишимдин шарттарын өзүлөрү тандап алууга укуктуу. Мында баарысы
демилгечилердин катталбаган КЭУну түзүү мүдөө лөрүнө байланыштуу болот.
Катталбаган КЭУларды т үзүү нүн к өпт өгөн варианттары бар: башкаруу органдарынын
түзүмү боюнча, КЭУга алардын м үчөлөрүнүн өз ара мамилесине жараша, жалпы м үлкт ү
башкаруу тар тиби боюнча ж.б.
Катталбаган КЭУнун укуктук статусу катталган КЭУнун укуктук статусунан бир
топ айырмаланат:
1) катталбаган КЭУлар катталган КЭУлар ээ болгон төмөнк ү ыйгарым укуктарга
ээ эмес :
 менчигинде, чарба ж үрг үзүү сүнд ө же ыкчам башкаруусунда обочолонго н
мүлк ү болушу уку гуна ;
 сатып алуу жана м үлкт үк жана жекече м үлкт үк эмес укуктарга жана
милдеттерге ээ болуу укуктарын ж үзөгө ашыруу га (мисалы, уюмдун атынан
келишим т үзүү гө жана патент каттатууга);
 уюмдун м өө рүнө ээ болуу, банкта эсеп -кысап жана башка эсептерди ачуу
укугуна ;
 сотто өзүнүн атынан доогер жана жоопкер катары чыгуу укугу на ;
2) катталбаган КЭУнун м үлк ү менчик (үлүшт үк, биргелешкен ) болуп саналат (ал
уюмдун, уюштуруучулардын м үчөлөрүнүн (катыш уучуларын ын ) ортосунда
түзүлг өн келишимдин шарттарын а жараша болот );
3) катталбаган КЭУнун банк тык эсеби бир же бир нече адамдардын атынан
уюмдун уюштуруучулары, м үчөлөрү (катышуучулары) кол койгон (КЭУну
түзүү боюнча келишимдин шарттарына жараша) алардын тапшыруу келишими
боюнча ачылышы мүмк үн;
4) катталбага н КЭУ үчүнч ү адамдар менен уюштуруучулардын, мүчөлөрдүн
(катышуучулардын) колу коюлган тапшыруу келишими (же ишеним каттын
негизинде) боюнча мындай б үтүмд ү жасоого ыйгарым укуктуу адамдар
аркылуу бүтүмгө кириши м үмк үн.
5) катталбаган КЭУ уюштуруучу документт ерге (устав, уюштуруу келишими ж.б.)
ээ болушу м үмк үн, бирок милдетт үү эмес.
6) катталбаган КЭУ өзүнүн аталышына ээ болушу м үмк үн, бирок аталышына ээ
болууга милдетт үү эмес (бирок аталыш башка тараптардын укуктарын бузбоого
тийиш, ошондой эле аталыш мыйзам м енен корголбойт жана башка уюмдар
тарабынан колдонулушу м үмк үн);
7) катталбаган КЭУга жана анын донорлоруна мыйзам тарабынан белгиленген
салыктык же ңилдиктер берилбейт ;

8
8) катталбаган КЭУ өзүнүн атынан ишкердик ишмерд үү лүк менен алектен үү гө
укугу жок (бирок КЭ Уну т үзүү чү, же анда катышкан адамдар ишкердик
ишмердикти ж өнөкөй шериктештик же чогуу ишмердиктин негизинде ж үрг үзө
алышат) ;
9) атайын лицензиялоону талап кылган ишмердикти ж үрг үзүү үчүн лицензия
бер үү нү катталбаган КЭУга бер үү мыйзамдарда каралган эмес.

КЭУ ну КАТТ ОО КЕРЕКПИ ?

КЭУну т үзүү гө ниеттенип жатышкан жарандар көбүнч өсүн «Кандай КЭУ жакшы:
юридикалык жак катары катталганыбы же же катталбаганыбы?» -деп өзүлөрүнө суроо
беришет. Бул суроого кесе жооп бер үү кыйын. Ар кандай КЭУлар жана жагдайлар бол от:
КЭУлардын айрымдары үчүн мамлекеттик каттоосуз эле иштегени ы ңгайлуу, ал эми
экинчи бир КЭУ мамлекеттик каттоосуз таптакыр иштей албайт.
Төмөнд ө келтирилген мисалдарды окуп к өрүп, катталган жана катталбаган
КЭУнун ортосундагы айырмачылыкты к өрүү гө бо лот
Мисал: Ар кайсы кесиптеги жаштар – бир айылдын тургундары улгайган жалгыз
бой адамдардын оор турмуш абалын к өрүп туруп, аларга жардам к өрс өтүү нү чечишти.
Алар жардамга муктаж улгайган адамдардын тизмелерин т үзүшүп, зарыл болгон
жардамдын т үрл өрүн анык ташты, өз ара милдеттерди б өлүшүп алышып, өз ишмердигин
жүрг үзүп башташты: улгайган адамдарга үйд өгү жумуштарды аткарууга, алардын ордуна
базарга азык -түлүкк ө барууга, алардын огородундагы жумуштарды аткарышып, отун ун
жарып ж.б. иштерге кол кабыш кылышт ы.
Белгилеп коюучу нерсе, мында чогуу ишт өө менен жарандар уюмду (КЭУну,
коомдук бирикмени) т үзүшт ү, алар пландаштырышып, өзүлөрүнүн чогуу ишмердигин
макулдашып ж үрг үзүшт ү, алардын ишмердиги максатка багытталган м үнөзд ө болду.
Ал учурда булардын уюмунун и шмердигин ж үрг үзүү үчүн юридикалык жактын
статусунун кереги жок эле, ала р ишмердигин ж үрг үзүү үчүн эч кандай тоскоолдук жок
эле, ошондуктан алар өзүлөрүнүн уюмун юридикалык жак катары катташкан эмес.
Бирок бир топ убакыт өтк өнд өн кийин эки окуя болуп өттү, алар жагдайды таптакыр
өзгөртт ү.
Биринчи окуя. Гүлд өп өнүгүп жаткан бир жеке менчик компания жаш адамдардын
коомдук -пайдалуу иши тууралуу билип, бул ишке өзүнүн салымын кошуп, алардын
ишмердигин же ңилдет үү үчүн автоунаа тартуулоону чечти. Бул жерде «Автомобилди
кимге таризд өө керек?» деген суроо келип чыкты. Автомобиль с өзс үз жаштардын
уюмунун менчиги болушу керек, бирок уюм юридикалык жак катары каттал байынча,
мүлктүк укуктарга ээ болбойт . Демек, катталбаган уюмду автомобилдин менчик ээси
катары тар изд өө гө мүмк үн эмес.
Экинчи окуя . Донордук бир уюм жардамга муктаж у лгайган жалгыз бой
адамдардын турак жайын к ыш мезгилинде жылытуу үчүн жаштардын уюмуна отун
(көмүр) алууга гранттык каражаттарды бер үү жөнүнд ө макулдашуу т үзүү нү сунуштады.
Бул программ анын шарттары боюнча жазуу ж үзүнд өгү гранттык макулдашууга кол коюп,
ага уюмдун м өө рүн басып, макулдашууда уюмдун банктык эсебинин номери к өрс өтүлүшү
керек болчу. Ал эми уюм, юридикалык жак катары катталбагандыктан, ал келиши м
(макулдашуу) т үзүү гө укугу ж ок , м өө рү жана банктык эсеби да жок эле.
Ошентип , жаштардын алдында «Өз уюмун юридикалык жак катары каттатуу
керекпи же каттатпоо керекпи?» – деген м ас еле турду. КЭУну юридикалык жак катары
каттатуунун өзүнүн артыкчылыктары да, кемчиликтери да бар . Анын ар тыкчылыктары

9
жогоруда баяндалып өтт ү: КЭУ юридикалык жактын статусуна жана тийишт үү укуктарга
ээ болот. Ал эми м инус тары т өмөнк үлөрд өн турат:
биринчиден, юстиция органдарында каттоодо, ошондой эле уюштуруу
документтеринин пакетин даярдоодо, т үзүү чүлөрд үн колдорун юридикалык
күбөлөнд үрүү дө, м өө рд ү даярдоодо, банктык эсепти ачууда ж.б. белгил үү чыгымдар
болот ;
экинчиден, каттоо учурунда КЭУнун уюштуруучулук документтерин т үзүү дө,
юстиция органдарына барууда, банктык эсептерди ачууда ж.б. убакытты жумшоо зар ыл;
үчүнч үдөн, каттоодон кийин салык органдарына ай сайын отчет берип туруу
зарыл, тийишт үү түрд ө – бухгалтер зарыл, ага айлык акы т өлөш керек, салык т өлөп,
Социалдык фондуга камсыздандыруу т өлөмүн т өлөө зарыл.
Каттоонун бардык плюстары менен минустарын т аразалап к өрүп, жаштар
өзүлөрүнүн уюмун баары бир каттоону чечишти, анткени юридикалык жак катары
каттатуу ишмердик ч өйр өсүн ке ңейтип, коюлган максатка жет үү нүн натыйжалуу
методдорун колдонууга шарт т үзөт.
Жогоруда айтылгандарды жыйынтыкта п келгенде т өмөнкүдөй корутунду
чыгарууга болот, КЭУ нун менчигинде бир топ м үлк ү болсо, киреше алып чарбалык
ишмердик ж үрг үзс ө, чет элдик грант же мамлекеттик каржылоо алгысы келсе, ошондой
эле салыктык же ңилдиктерди же башка артыкчылыктарды алуу ну кааласа , анда КЭУну
ка ттатуу вариантын карап к өрүү максатка ылайыктуу .

КЭУ ну КАТТ ОО ПРОЦЕДУРАСЫ

Уюштуруучулук -укуктук форманы тандоо

КЭУну каттатуудан мурда тийишт үү укуктук -уюштуруучулук т үрүн тандоо зарыл.
Кыргыз Республикасында КЭУлардын Граждандык кодексте же башка
мы йзамдарда каралган уюштуруучулук -укуктук т үрл өрүн гана т үзүү гө болот.
Жогоруда белгиленгендей Кыргыз Республикасынын мыйзамдарында б үгүнк ү
күнд ө КЭУлардын э ң кеминде 15 уюштуруучулук -укуктук т үрл өрү бекитилген. КЭУнун
тигил же бул уюштуруучулук формасын тандоо кандай максатты к өзд өп т үзүлг өнү жана
бул максаттарга кандай ыкмалар менен жетишээрине жараша болот. КЭУлардын
уюштуруучулук -укуктук т үрл өрүнүн к өпт өгөн санынын ичинен пландаштырылып жаткан
ишмердикти ишке ашыруу үчүн э ң ыңгайлуусун тандап алуу өтө маанил үү .
КЭУнун тийишт үү уюштуруучулук -укуктук т үрүн тандап алгандан кийин аны
юридикалык жак катары каттоого чечим кабыл алынган со ң, кийинки баскыч болуп
каттоо үчүн зарыл болгон документтерди даярдоо эсептелет.
КЭУну юридикалык жак катары каттатуу үчүн кандай документтерди даярдоо
зарылдыгын билиш үчүн юридикалык жактарды мамлекеттик каттоо ж өнүнд ө Кыргыз
Республикасынын мыйзамдарын окуп үйр өнүү керек.
Юридикалык жактарды, анын ичинде КЭУларды мамлекеттик каттоонун тартиби
2009 -жылдын 20 -февралында гы N 57 «Юридикалык жактарды, филиалдарды
(өкүлч үлүкт өрд ү) мамлекеттик каттоо ж өнүнд ө» Кыргыз Республикасынын Мыйзамында
(мындан ары «Каттоо жөнүнд ө мыйзам ) бекитилген.

10
КЭУну катт оо үчүн зарыл документтер

КЭУларды каттоо үчүн каттоочу органга т өмөнк ү документтерди тапшыруу
зарыл:
 каттоочу орган бекиткен форма боюнча каттоо арызы 1;
 КЭУну түзүү , уставды бекит үү жана КЭУнун башкаруу органдарын түзүү
жөнүнд ө чечим и2;
 КЭУнун жет екчиси тарабынан кол коюлган устав ды эки нуска сы 3;
 КЭУнун жетекчи органдарын ын м үчөлөрүнүн фамилиясы, аты, атасынын аты,
туулган жылы, шайланган кызмат орду к өрс өтүлг өн тизмеси ;
 КЭУну т үзүү чү уюштуруучулардын фамилиясы, аты, атасынын аты, туулган
жылы жана даректери көрс өтүлг өн тизмеси.

КЭУну уюштуруучулар жеке адамдар болсо , каттоочу органга алардын ар бири
паспортунун же, Кыргыз Республикасынын мыйзамдарына ылайык өзүн к үбөлөнд үрг өн
(коомдук бирикмелерди т үзүү чүлөрд өн башкасы) документ деп саналган башка
документтин көчүрм өсүн кошумча түрд ө өтк өрүшөт. Ал эми т үзүү чүлөрд үн тизмесинде
уюштуруучулардын фамилиясы, аты, атасынын аты, туулган жылы жана дареги
көрс өтүлөт. Тизмеге уюштуруучулар кол коюшат, коюлган колу нотариалдык
күбөлөнд үрүлүшү керек
КЭУнун уюштуруучулары болуп юридикалык жактар саналганда каттоочу органга
мамл екеттик каттоо ж өнүнд ө күбөлүкт үн к өчүрм өсүн кошумча т үрд ө өтк өрүшөт, ал эми
уюштуруучулардын тизмесинде ар бир юридикалык жактын аталышы, катталган (кайра
катталган) датасы к өрс өтүлөт. Юридикалык жактын жетекчисинин колу жогоруда
көрс өтүлг өн тизмеде юриди калык жактын м өө рү менен бекитилет, же нотариалдык т үрд ө
күбөлөнд үрүлөт.
КЭУнун уюштуруучусу катары жалгыз адам чыкса, жогоруда к өрс өтүлг өн
чечимге ушул уюштуруучунун колу коюлат, анын колу нотариалдык т үрд ө
күбөлөнд үрүлөт.
КЭУнун уюштуруучусу катары б ир юридикалык жак чыкса , жогоруда к өрс өтүлг өн
чечимге уюштуруучунун – юридикалык жактын жетекчиси колун коет жана анын колу
юридикалык жактын м өө рү менен бекемделет, же нотариалдык т үрд ө күбөлөнд үрүлөт.
КЭУну т үзүү , уставы н бекит үү жана КЭУнун башкаруу ор гандарын т үзүү Кыргыз
Республикасынын мыйзамдарында белгиленгенден башка учурларда чогулуштун
төрагасы жана катчысы тарабынан кол коюлат, алардын колдору нотариалдык т үрд ө
күбөлөнд үрүлүшү керек.
Фондду т үзгөн учурда, бардык т үзүү чүлөр фондду т үзүү жөнүндөгү чечимге кол
коюшу жана өзүлөрүнүн колдорун нотариалдык т үрд ө күбөлөнд үрүшү керек.
1 Арыздын формасы Кыргыз Республикасынын Өкм өтүнүн 2011 -жылдын 28 -январындагы № 31
«Юридикалык жактарды, филиалдарды жана өкүлчүлүктөрд ү каттоонун маселелери ж өнүнд ө» Токтому
менен бекитилген.
2 Чеч им деп (бул жерде жана мындан ары текстте) «чечим» деп аталган документти эле т үшүнб өө керек,
КЭУну т үзүү жөнүнд өгү чечим «чечим» деп аталган документте эле эмес, башка документтерде да болушу
мүмк үн. Мисалы уюштуруу чогулушунун протоколунда.
3 КЭУнун жетекчиси болуп аткаруучу органды башкарган кыз мат адамы эсептелет . Мисалы, президент,
башкармалыктын башчысы, директор, аткаруучу директор ж.б.

11
Юридикалык жактын, филиалдын ( өкүлч үлүкт үн) жетекчиси катары чыгуучу жеке
адам каттоочу органга кошумча т үрд ө паспортунун к өчүрм өсүн же Кыргыз
Республикасынын мыйзамда рына ылайык аны к үбөлөнд үрүү чү документ деп таанылган
башка документтин к өчүрм өсүн өтк өрөт.
Юридикалык жактардын бирикмелерин (ассоциация , бирлик ) мамлекеттик
каттоодо (кайра каттоодо) , каттоо ж өнүнд өгү арызга аны уюштуруучулардын өкүлд өрү
кол койгон уюшт уруу келишими эки нускада тиркелет. Мында юридикалык жактардын
өкүлд өрүнүн колдору юридикалык жактын м өө рү менен бекемделет же нотариалдык
түрд ө күбөлөнд үрүлөт.
КЭУнун юридикалык дареги анын башкаруу органы жайгашкан жери боюнча
аныкталат. Уюмдун юридикал ык дареги, ошондой эле жеке адамдын – башкаруу
органынын аткаруучу жетекчисинин жашаган дареги боюнча да жайгашышы м үмк үн.
КЭУ өзүнүн символдору катары желек, эмблема, вымпел жана башка символикага
ээ болушу м үмк үн. Уюмдун символдору Кыргыз Республикасыны н, чет мамлекеттердин
мамлекеттик символикасы , ошондой эле мурда катталган юридикалык жактардын
символикасы менен т өп келбеш керек.
Каттоого берил үү чү документтердин тизмеси өзгөчө болуп саналат жана каттоочу
органдар кошумча документтерди талап кылууга укуктары жок.

КЭУнун филиалын ( өкүлч үлүгүн) каттоо үчүн зарыл документтер.

Филиалды ( өкүлч үлүкт ү) мамлекеттик каттоодо арыз ээси каттоочу органга
төмөнк ү документтерди тапшырат;
– каттоочу орган тарабынан бекитилген үлг үдөгү каттоо ж өнүнд өгү арыз ын ;
– фил иалды (өкүлч үлүкт ү) т үзүү жөнүнд ө юридикалык жактын органынын
чечими н;
Филиалды ( өкүлч үлүкт ү) т үзүү жөнүнд ө чечим төмөнк үлөрд ү камтышы керек :
– филиалдын (өкүлч үлүкт үн) мамлекеттик жана расмий тилдердеги аталышын ;
– филиалдын (өкүлч үлүкт үн) жайгашкан жерин;
– филиалдын (өкүлч үлүкт үн) жетекчисин дайындоо ж өнүнд ө юридикалык
жактын органынын чечими н;
– түзүлүп жаткан филиалдын ( өкүлч үлүкт үн) толук аталышы, юридикалык
дареги, юридикалык жактын катталуучу маалыматтарын.
Филиалды ( өкүлч үлүкт ү) т үзүү жөнүнд өгү чечим де анда к өрс өтүлг өн маалыматтар,
ошондой эле мамлекеттик катто ого берилген документтердеги маалыматтар туура жана
мыйзамда белгиленген тартипте филиалды ( өкүлч үлүкт ү) т үзүү жөнүнд өгү маселелер
тийишт үү мамлекеттик органдар жана (же) жергиликт үү өз алдынча башкаруу органдары
менен макулдашылганы тастыкталат.
Филиалды ( өкүлч үлүкт ү) т үзүү жөнүнд ө чечим ге юридикалык жактын органы
тарабынан кол коюлат жана эгер бар болсо, юридикалык жактын м өө рү менен бекемделет.
Филиалды ( өкүлч үлүкт ү) т үзүп жаткан Кыргыз Ре спубликасынын мыйзамдары
боюн ча катталган юридикалык жак кошумча т үрд ө мамлекеттик каттоо ж өнүнд өгү
күбөлүкт үн к өчүрм өсүн берет.
Филиалдын ( өкүлч үлүкт үн) жетекчиси катары болуучу жеке адам каттоочу органга
паспортунун к өчүрм өсүн же Кыргыз Республикасынын мыйзамдарына ылайык аны
күбөлөнд үрүү чү документ деп таанылган башка документтин к өчүрм өсүн өтк өрөт.

Уюштуруучу документтер дин мазмунуна коюлуучу талаптар

12
1999 -жылдын 15 -октябры ндагы «Коммерциялык эмес уюмдар ж өнүнд ө» Кыргыз
Республикасынын N 111 М ый замынын (мындан ары «КЭУ ж өнүнд ө мыйзам») 10 –
беренесине ылайык КЭУнун уставында т өмөнк үлөр аныкталышы керек:
 уюмдун аталышы жана кыскартылган аталышы, юридикалык дареги;
 ишинин ж үйөсү жана максаты, ишин башкаруунун тартиби;
 башкаруу жана к өзөмөлд өө орган дары, текшер үү органдары, алардын
компетенциясы, кызмат адамдарын шайлоонун, чакыртып алуунун тартиби,
ошондой эле кызмат адамдарынын жоопкерчилиги;
 укуктары жана милдеттери, уюмга м үчөлүкк ө кабыл алуунун жана андан
чыгуунун (коомдук бирикме үчүн) тартиби;
 уюмдун уюштуруу докумен ттерине өзгөрт үү лөр киргиз үү нүн тартиби, кайра
уюштуруунун жана жоюунун тартиби;
 алар жоюлган учурда м үлк үн б өлүшт үрүү нүн тартиби;
 фонддор менен мекемелер үчүн – уюмдан жардам алуучу адамдардын
чөйр өсү чектелбеген учурларды албаганд а, уюмдан жардам алуучу
адамдардын ч өйр өсү;
 эгерде мындай каралса, уюмдун ишинин м өө нөтү аныкталууга тийиш.
Устав ошондой эле КЭУ ж өнүнд ө мыйзамга каршы келбеген башка жоболорду
камтышы м үмк үн. Эгер уставдын жобосу КЭУ ж өнүнд ө мыйзамдын жоболоруна каршы
ке лсе, анда КЭУ ж өнүнд ө мыйзамдын жоболору колдонулат. Уюмдун уставына
өзгөрт үү лөр жана толуктоолор аны башкаруунун жогорку органынын чечими боюнча
киргизилет.
КЭУ ж өнүнд ө мыйзамдын 25 -беренесине ылайык, фондду т үзүү жөнүнд ө чечим
төмөнк ү маалыматтарды к амтышы керек:
 фонддун аталышын, юридикалык дарегин;
 уюштуруучулардын – жеке жактардын фамилиясы, аты -жөнү, туулган жылы,
дареги, үй жана жумушчу телефондору к өрс өтүлг өн тизмени, ошондой эле
уюштуруучулардын -юридикалык жактардын аталышы, юридикалык дарег и,
орду, мамлекеттик каттоонун датасы менен номери жана байланыш
телефондору к өрс өтүлг өн тизмени;
 уюштуруучулар фондго өтк өрүп бер үү чү мүлкт үн акчалай жана (же) башка
түрд өгү жалпы наркын жана аны өтк өрүп бер үү нүн тартибин;
 фонддун уставын бекит үү жөнүнд ө;
 фонддун Башкармалыгы нын жана Байкоо ке ңешинин мүчөлөрүнүн аттарын
жана даректерин .
КЭУ жөнүнд ө мыйзамдын 32 -беренеси не ылайык , мекемени түзүү жөнүнд ө чечим
төмөнк ү маалыматтарды камтышы керек :
 мекеменин аталышын, юридикалык дарегин;
 фамилиясын, аты -жөнүн, туулган жылын, дарегин, үйүнүн жана жумушчу
телефонун к өрс өтүү менен менчик ээ лери инин – жеке жактардын тизмесин,
ошондой эле аталышын, юридикалык дарегин, ордун, мамлекеттик каттоонун
датасы менен номерин жана байланыш телефондорун к өрс өтүү менен
уюштур уучулардын – юридикалык жактардын тизмесин;
 менчик ээси (менчик ээлери) мекемеге өтк өрүп бер үү чү мүлкт үн акчалай
жана (же) башка т үрд өгү жалпы наркын жана аны өтк өрүп бер үү нүн
тартибин;
 мекеменин уставын бекит үү жөнүнд ө;
 мекеменин Башкармалыгы нын жана меке менин Байкоочу ке ңеш инин

13
мүчөлөрүнүн аттарын жана даректерин .

КЭУну башкаруунун ички түзүмү

КЭУнун Уставы уюмду башкаруунун органдарын аныктоого тийиш .

Коомдук бирикме

Коомдук бирикме үчүн башкаруунун жогорку органы болуп милдетт үү түрд ө
мүчөлөрд үн жа лпы чогулушу эсептелет , бирок коомдук бирикмелер өзүлөрүнүн каалоосу
боюнча башкаруунун башка органдарын да түзүшү мүмк үн.
КЭУ ж өнүнд ө мыйзамдын 20 -беренесине ылайык , коомдук бирикменин жалпы
чогулушунун өзгөчө компетенциясына т өмөнк ү маселелер кирет :
 уставга өзгөрт үү лөрдү жана толуктоолор ду киргиз үү ;
 коомдук бирикменин ишинин артыкчылык берилген багытын аныктоо , анын
мүлк үн пайдалануунун тартиби ;
 коомдук бирикмеге мүчөлүкк ө кабыл алуу жана андан чыгаруу (эгерде
уставда башкача каралбаса );
 башкаруу орг андарын т үзүү нүн тартиби;
 иш ж өнүнд ө жылдык отчетту жана жылдык балансты бекит үү ;
 филиалдарды жана өкүлч үлүкт өрд ү түзүү жөнүнд ө чечим;
 ишке башка юридикалык жактардын катышуусу;
 кайра уюштуруу жана жоюу;
 устав тарабынан коомдук бирикменин башка органдарыны н
компетенциясына таандык кылынган дарды кошпогондо башка маселелер.

Коомдук бирикме мүчөлөрд ү жазуу ж үзүнд ө сурамжылоо менен жалпы чогулушун
өтк өрүп, чечим кабыл алышы м үмк үн.

Фонд

Фонд милдетт ү түрд ө башкаруунун эки органына ээ болот: башкарма лыгы (аткаруу
органы) жана Байкоочу ке ңеш (көзөмөл ж үрг үзүү чү жогорку орган). Мындан тышкары ,
фонд өз каалоосу боюнча башкаруунун кошумча органдарын т үзүшү мүмк үн. К өңү л
буруучу нерсе, КЭУ ж өнүнд ө мыйзам, КЭУнун башка уюштуруучулук -укуктук
түрл өрүнө салыштырмал уу фондду башкаруунун ички т үзүмүн (компетенциясын,
органдарды т үзүү тартибин) ке ңири ж өнг ө салат . Салт боюнча фонд максаттуу багытта
гана колдонушу үчүн ага уюштуруучулар тарабынан б өлүнг өн м үлк менен байланыштуу
болот. Мында фондду башкарууга уюштуруучун ун катышуусу милдетт үү болуп
саналбайт, фондду мурастоо боюнча т үзгөн учурда катышууга м үмк үн да эмес.
Мыйзамдын милдети, мүлкт үн б үтүнд үгүн камсыздап , а ны багыттуулугуна ылайык
колдонууну камсыздай турган механизмди т үзүү болуп саналат. Бул чечимдерди каб ыл
алууда ички к өзөмөлд үн туруктуу коллегиалдык органдарын т үзүү жолу аркылуу
жетишилет.
Фонддун башкарма лыгы үчүнч ү жактар менен мамиледе фонддун атынан чыгат
жана укукка ж өнд өмд үү бир же бир нече адамдардан турат. Фондду башкаруу
процессинде Башкарма лы к фонддун Байкоочулар ке ңешинин мыйзамдуу тескемесин
аткарууга тийиш. Фонддун башкармалыгы фонддун программалык жана каржылык

14
ишмердиги боюнча жазуу ж үзүнд өгү отчетту фонддун Байкоочулар ке ңешинин кароосуна
эгер фонд өнд үрүшт үк же башка чарбалык, ишмердикт и ж үрг үзс ө, эң кеминде ар алты
айда, ал эми фонд мындай ишмердикти ж үрг үзб өсө анда жыл сайын коюшу керек.
Фонддун башкармалыгы эгер уставда башкача каралбаса, анда фонддун Байкоочулар
ке ңешинин м үчөлөрүнө алардын талабы боюнча ар кандай маалыматты,
уюшту руучуларга алардын талабы боюнча фондду башкарууга байланышкан
маалыматтарды жана анын ишмердиги боюнча отчетту бер үү гө тийиш. Фонддун
Башкармалыгы фонддун материалдык жана каржылык абалына келтирилип жаткан ар
кандай коркунуч тууралуу же мындай коркуну чту туудурушу м үмк үн болгон башка
жагдайлар тууралуу фонддун Байкоочулар ке ңешин токтоосуз т үрд ө кабарлашы керек.
Фонддун Башкармалыгы нын Ыйгарым укуктары фонддун уставында аныкталышы
керек. Эгер Фонддун Башкармалыгы нын отурумунда анын м үчөлөрүнүн жарымыс ынан аз
эмеси олтурса , анда кворумга ээ болот.
Фонддун Башкармалыгынын мүчөлөрү фонддун Байкоочулар ке ңешинин чечими
менен дайындалышат. Фонддун Башкармалыгынын м үчөлөрүнүн курамына өзгөрт үү лөр
(дайындоо жана чакыртып алуу) Байкоочулар ке ңешинин чечими бо юнча уставда
каралган тартипте ж үрг үзүлөт. Башкармалыктын мүчөлөрү эгер уставда каралбаса же
фонддун Байкоочулар ке ңешинин чечимисиз өзүлөрүнүн ыйгарым укуктарын үчүнч ү
адамдарга өтк өрүп бере алышпайт. Эгер фонддун Башкармалыгы нын м үчөсү туруктуу
негизд е же узак м өө нөтт ө (алты айдан ашуун) өз милдетин аткаруу м үмк үнч үлүгү жок
болгондо, Байкоочу ке ңеш фонддун уставына ылайык фонддун жа ңы м үчөсүн убактылуу
дайындай алат. Фонддун Башкармалыгынын убактылуу м үчөсүнүн ыйгарым укуктары
фонддун Башкармалыгы нын баштапкы м үчөсүнүн өз милдеттерин аткарууга
мүмк үнч үлүгү пайда болгонго чейин, же фонддун Байкоочу ке ңеш и фонддун
Башкармалыгы нын туруктуу м үчөсүн дайындаганга чейин уланат. Эгер уставда башкача
каралбаса, Байкоочу ке ңеш фонддун Башкармалыгы нын м үчөсүн с ебебине карабастан ар
качан чакыртып алышы м үмк үн.
Фонддун Байкоочу ке ңеш и фонддун ишмердигине, анын башкаруу органдары
тарабынан чечимдерди кабыл алынышына жана анын аткарылышынын камсыздалышына,
фонддун каражаттарынын жумшалышына, фонд тарабынан мыйзам дын жана уставдын
сакталышына к өзөмөл ж үрг үзөт. Фонддун Байкоочу ке ңеш и өз ишмердигин коомдук
башталышта ж үрг үзөт. Фонддун Байкоочу ке ңеш инин т үзүлүү тартиби жана ишмердиги
фондду т үзүү чүлөр тарабынан бекитилген уставда аныкталат. Фонддун Байкоочу ке ңеш и
фонддун ишмердигине ички к өзөмөлд үкт ү жүрг үзөт. Эгер анын отурумуна м үчөлөрд үн
жарымысы катышып олтурса, анда фонддун Байкоочу ке ңеш инин отуруму кворумга ээ
болот.
Фонддун Байкоочу ке ңеш инин компетенциясына төмөнк үлөр кирет :
 фонддун ишмердигине к өзөмөл жүрг үзүү жана фонддун ишмердигинин
багыттарын жана саясатын аныктоо;
 уставга өзгөрт үү лөр жана толуктоолор киргиз үү ;
 фондду кайра т үзүү жөнүнд ө чечим кабыл алуу;
 фонддун Башкармалыгы нын м үчөлөрүн дайындоо жана чакыртып алуу ;
 фонддун Башкармалыгы нын уставд а белгиленгендегиден жогорку нарктагы
бүтүмд өрд ү жасоо тууралуу чечимдерин жана уставда аныкталган м үлкт үн айрым
түрл өрү боюнча б үтүмд өрд ү жасоо ж өнүнд өгү чечимдерин бекит үү ;
 кызыкчылыктардын чыр -чатактары болушу м үмк үн болгон б үтүмд өрд ү бекит үү ;
 фонддун ишмердиги ж өнүнд ө фонддун Башкармалыгы тарабынан даярдалган
жылдык отчетту бекит үү ;

15
 коммерциялык ишканаларда катышу у же катышууну токтотуу жөнүнд ө фонддун
Башкармалыгы нын чечимдерин бекит үү ;
 устав га ылайык башка маселелерди чеч үү .
Фонддун ишмердигинин ар кандай маселелерин, анын ичинде жогоруда айтылып
өтк өн фонддун Байкоочу ке ңеш инин компетенциясына кирген маселелерди чеч үү
устав тарабынан фонддун уюштуруучуларынан компетенциясына каратылышы
мүмк үн. Эгер уставда башкача каралбаса , уюштуруучу (уюштуруучул ар, алар бир
пикирде болушса ) Байкоочу ке ңеш тин ар кандай чечимине вето коюуга укугу бар.
Фондду жою у жөнүнд ө чечимди сот кызыкдар юридикалык жактардын жана жеке
адамдардын арызы боюнча кабыл алат.
Фонддун Байкоочу ке ңеш и фонддун бардык документтерин тек шер үү гө жана
аудитордук текшер үү жүрг үзүү гө, м үлкт үн бар экенин текшер үү гө жана фондду н
ишмердигинин КЭУ жөнүнд өгү мыйзам га жана уставына ылайыктуулугун текшер үү гө
укуктуу. Фонддун Байкоочу ке ңеш инин ар кайсы м үчөсү фонддун
Башкармалыгы нын ан фонд дун ишмер диги боюнча маалыматты талап кылууга
укуктуу. Фонддун Байкоочу ке ңеш и фонддун Башкармалыгы нан фонддун ишмердиги
жөнүнд ө ар кандай маалыматты, анын ичинде ишмердик ж өнүнд ө отчетту жана
баланстык отчетту бер үү сүн талап кылууга укуктуу.
Фонддун Байкоочу ке ңеши фондду н Башкармалыгы нын м үчөлөрү менен талаш –
тартыштарда жана б үтүмд өрд ө фонддун атынан чыгат . Фонддун уставы фонддун
Байкоочу ке ңеш ине башка да ыйгарым укуктарды бериши м үмк үн.
Фонддун Байкоочу ке ңеш инин курамында , эгер уставда м үчөлөрд үн саны андан
көп каралбаса, анда үч м үчөсү болушу керек. Укукка ж өнд өмд үү адам дар фонддун
Байкоочу ке ңеш инин м үчөсү боло ал ыш ат.
Фонддун Башкармалыгы каттоо органдарына фонддун Байкоочу ке ңеш инин
мүчөлөрүнүн тизмесин берет. Фонддун Байкоочу ке ңеш инин курамында өзгөрүү лөр
бол гон учурда , фонддун Башкармалыгы каттоочу органдарга бул өзгөрүү лөр ж өнүнд ө
жети к үнд үн ичинде маалымат бериши керек.
Фонддун Байкоочу ке ңеш инин м үчөлөрүн дайындоо жана чакыртып алуу жол –
жоболору уставда белгилениши керек.
Фонддун Байкоочу ке ңеш инин м үчөсү эмгекке жарамсыз бо лгондо фонддун
Байкоочу ке ңеш инин ишине катышууга жараксыз болгондо, же фонддун
кызыкчылыгына ар кандай формада кыйла зыян келтиргенде , уюштуруучунун
(уюштуруучуларынын) же фонддун Байкоочу ке ңешинин башка м үчөлөрүнүн же өз
демилгеси менен ал фонддун Байкоочу ке ңеш и тарабынан чакыртып алынышы
мүмк үн.

Мекеме

Фонддон айырмаланып, мекеменин т үзүмү, т үзүлүү тартиби жана ишмердиги
ошондой эле башкаруу органдарынын ыйгар ым укуктары мыйзам тарабынан
аныкталбастан , менчик ээси (ме нчик ээлери) тарабынан мекеменин уставында
аныкталат.

Чет өлк өлүк же эл аралык уюмдардын филиал дарын (өкүлч үлүкт өрүн)
каттоонун өзгөчөлүкт өрү

Чет өлк өлүк, же эл аралык уюмдардын филиалдарын (өкүлч үлүкт өрүн)
мамлекеттик каттоодо арыз ээси каттоочу орган га т өмөнк ү документтерди өтк өрөт:

16
– каттоочу орган тарабынан бекитилген үлг үдөгү каттоо арызы н;
– юридикалык жактын органынын филиалды ( өкүлч үлүкт ү) т үзүү жөнүнд өгү
чечим ин ;
– анын уставы менен ага ыйгарым укук берилген чет өлк өлүк юридикалык
жактын органы тар абынан бекитилген филиал ( өкүлч үлүк) ж өнүнд ө жобо ну
эк и нускада.
– филиалды ( өкүлч үлүкт ү) т үзүү жөнүнд ө чечим кабыл алган чет өлк өлүк же эл
аралык уюмдун уюшт уруучу документтерин ин көчүрм өлөрүн.
Филиалды ( өкүлч үлүкт ү) т үзүү чү же башка юридикалык жакты уюшту руучу чет
өлк өлүк юридикалык жак мамлекеттик реестрден легалдаштырылган көчүрм өнү, же ал өз
өлк өсүнүн мыйзамдары боюнча аракеттеги юридикалык жак болуп эсептелээри н
күбөлөнд үрүү чү документти кошумча т үрд ө көрс өтөт. Мамлекетти к реестрден к өчүрм ө
бербей т урган өлк өлөрд ө бул уюм аракеттеги юридикалык жак экендигин к үбөлөнд үрүү чү
документ болуп , мисалы, мамлекеттик катто о жөнүнд өгү күбөлүкт үн к өчүрм өсү же
ыйгарым укуктуу мамлекеттик органды н маалымкаты эсептелет.
Легалдаштыруу Кыргыз Республикасында филиалд ы ( өкүлч үлүкт ү) т үзүп жаткан
юридикалык жак жайгашкан мамлекеттердеги Кыргыз Республикасынын консулдук
кызматтары тарабынан ж үрг үзүлөт. М ында, консулдук кызмат легалдаштырылуучу
документтерге бул документтер легалдаштырылганы жөнүнд ө штамп коюп жана жоопт уу
кызматкер өзүнүн колу н коет.
Кыргыз Республикасы тийишт үү эл аралык келишимдердин жана
макулдашуулардын катышуучусу болгон катышуучу -өлк өлөрд үн юридикалык жактары
үчүн документтерди легалдаштыруу талап кылынбайт. Кыргыз Республикасынын Адилет
министрл игинен алынган маалыматтарга ылайык, 2011 -жылдын 1 -январына карата
Кыргыз Республикасы бул сыяктуу келишимдерди Литва, Кытай Эл Республикасы жана
бардык КМШ өлк өлөрү менен т үзгөн. Кыргыз Республикасы 2009 -жылдын 16 –
ноябрындагы №296 Мыйзамга ылайык «Чет өлк өлүк расмий документтердин
легалдаштырылышын талап кылууну жокко чыгарган Конвенцияга» (1961 -жылдын 5 –
октябрындагы, Гаага ш.) кошулду. Бул конвенция Кыргызстан үчүн али к үчүнө кире элек,
ал ратификацияланган грамотаны сактоого тапшыргандан 60 к үнд өн кийин күчүнө кирет.
Бирок, конвенция би лдир үү алгандан кийин алты айдын аралыгында Кыргыз
Республикасынын конвенцияга кошулушуна каршы болбогон катышуучу -өлк өлөр менен
Кыргыз Республикасынын ортосундагы мамилелерде гана ишке ашат. Ошентип,
конвенция алты айлык м өө нөт бүтк өнд өн алтымыш к үнд өн кийин Кыргыз
Республикасынын кошулушуна каршы болбогон мамлекеттер менен Кыргыз
Республикасынын ортосунда к үчүнө кирет. Кыргыз Республикасынын Адилет
министрлигинен алынган маалыматтар боюнча бул конвенция Кыргызстанга карата
болжол менен 2011 -жылдын июнь айында к үчүнө кирет. Эгер Кыргыз Республикасынын
конвенцияга кошулушуна каршы лык билдирбеген катышуучу -мамлекеттердин
юридикалык жактарынын документтерине апостиль коюлса, бул конвенциянын
Кыргызстан үчүн к үчүнө кирген к үнүнөн тартып, легалдаштыруу да талап кылынбашы
керек.
Мамлекеттик реестрден же юридикалык жак өз өлк өсүнүн мыйзамдары боюнча
аракеттеги болуп эсептелээри ж өнүнд ө башка документтин к өчүрм өсүн бер үү нүн м өө нөтү
көрс өтүлг өн докуметтерди берген учурдан тартып 6 айд ан ашпоосу керек.
Чет тилде т үзүлг өн документтер каттоочу органга мамлекеттик (кыргыз) же расмий
(орус) тилдерг е которулуп, нотариалдык к үбөлөнд үрүлгөн котормолору менен каттоочу
органга берилет.

17

Уюштуруучу документтерди бе рүү нүн тартиби

Зарыл болгон документтерди т үзгөнд өн кийин, уюштуруучу же ага ыйгарым укук
берилген жак каттоочу органга юридикалык жакты каттоо үчүн зарыл болгон
документтердин пакети менен бирге каттоо ж өнүнд ө арызды берет.
КЭУ лар юридикалык жактын статусун алышы үчүн Кыргыз Респу бликасынын
Адилет министрлигинде же анын аймактык т үзүмд өрүнд ө (облустук
башкармалыктар ын да) мамлекеттик каттоодон өтүшөт. Мында Адилет министрлиги чет
өлк өлүк катышуучусу бар юридикалык жакты каттоону ж үрг үзөт, ал эми юстициянын
облустук башкармалыктары К ыргыз Республикасынын Адилет министрлигинде
катталууга тийиш болгон юридикалык жактардан башка тийишт үү облустун аймагында
түзүлүп жаткан юридикалык жактарды каттоону ж үрг үзөт.
Төмөнк үлөр а рыз ээлери бол о алышат :
– юридикалык жакты түзүү дө анын уюштурууч усу;
– юридикалык жактын, филиалдын ( өкүлч үлүкт үн) аткаруучу органынын жетекчиси
же филиалды ( өкүлч үлүкт ү) уюштуруучунун жетекчиси;
– ишеним каттын негизинде аракеттен үү чү башка жак.
Каттоочу орган тарабынан а рыз бер үү чүдөн (уюштуруучу же ал тарабынан
ыйгары м укук берилген адам ) каттоо ж өнүнд ө арыз ды кабыл алуу да каттоо үчүн зарыл
болгон документтердин толук пакети болгондо кабыл алынат. Мында, каттоочу органга
арызды жана зарыл документтерди өз колу менен алып баруу керек. Каттоо ж өнүнд ө
мыйзамда жогоруда көрс өтүлг өн документтерди каттоочу органга почта аркылуу
жөнөтүү гө жол берилбейт .
Каттоо ж өнүнд ө арызды кабыл алуу учурунда каттоочу орган андан КЭУну каттоо
үчүн арыз жана башка зарыл документтерди алгандыгы тууралуу арыз ээсине жазуу
жүзүнд ө маалымкатты берет.
Арыз ээси каттоочу органга т үзүлүп жаткан юридикалык жактын , филиалдын
(өкүлч үлүкт үн) аталышын алдын ала текшерип бер үү өтүнүчү менен кайрылууга укуктуу.
Каттоочу арызга арыз ээси кол коет. Каттоочу арыздын формасына жана
мазмунуна коюлуучу талапт ар каттоочу орган тарабынан бекитилет (арыздын бекитилген
формасын 4 26 -беттеги бул колдонмо го тиркеме лерден табууга болот).
Юридикалык жакты , филиалды ( өкүлч үлүкт ү) каттоодо документтер каттоочу
органга мамлекеттик (кыргыз ) же расмий (орус ) тилде берилет .
Каттоочу орган каттоо учурунда арыз ээси тарабынан берилген документтерди н
эсебин жана сакталышын камсыздайт.
Каттоо учурунда Мыйзамда каралгандан тышкары кандайдыр бир документтерди
же маалыматтарды талап кылууга тыюу салынат.

Каттоонун м өө нөттөрү

КЭУну, ошондой эле чет өлк өлүк жана эл аралык уюмдардын филиалдарын
(өкүлч үлүкт өрүн) мамлекеттик каттоо (кайра каттоо) , саясый партиялардан жана алардын
филиалдарынан ( өкүлч үлүкт өрүнөн) башка сы , каттоочу органга зарыл документтердин
тизмесин берген к үнд өн т артып 10 календардык к үнд үн ичинде ж үзөгө ашырылат.
4 Арыздын формасы Кыргыз Республикасынын Өкм өтүнүн 2011 -жылдын 28 -январындагы № 31
«Юридикалык жактарды, филиал дарды жана өкүлчүлүктөрд ү каттоонун маселелери ж өнүнд ө» Токтому
менен бекитилген.

18
Юридикалык жактардын, филиалдардын ( өкүлч үлүкт өрд үн) ишмердигин
токтотууну каттоо 7 жумуш к үнд үн ичинде ж үрг үзүлөт.

Каттоо үчүн т өлөм

Юридикалык жакты, филиалды ( өкүлч үлүкт ү) мамлекеттик каттоодо ( кайра
каттоодо) жана алардын иш -аракетин токтотууну каттоодо, ошондой эле мамлекеттик
каттоо (кайра каттоо) ж өнүнд ө күбөлүкт үн дубликатын алууда т өлөм алынат. 5
Бүгүнк ү күнд ө 2009 -жылдын 15 -декабрында монополияга каршы органдар менен
макулдашы лы п, Адилет м инистрлигинин 20 09 -жылдын 20 -октябрындагы Буйругу менен
бекитилген төлөмд өрд үн т өмөнк ү өлч өмд өрү белгиле нди:
1) Мамлекеттик каттоодо (кайра каттоодо) – 224 сом;
2) Ишмердикти токтотууну каттоодо – 192 сом;
3) Күбөлүкт үн дубликатын бер үү дө жана мамлекеттик реестр ден маалыматты
бер үү дө – 64 сом.
Арыз ээлери ошондой эле 11 сом өлч өмүнд ө Мамлекеттик каттоо ж өнүнд ө
күбөлүкт үн бланкынын наркын да төлөө гө тийиш.
Мамлекеттик каттоо (кайра каттоо) үчүн т өлөм мамлекеттик каттоо (кайра каттоо)
жөнүнд ө күбөлүкт ү кайра алган га чейин т өлөнөт, ишмердикти токтотууну каттаган
учурда – каттоочу органга документтерди бергенге чейин алына т. Мамлекеттик каттоо
(кайра каттоо) үчүн т өлөм накталай акча менен т өлөнөт жана арыз ээсине тийишт үү
квитанция берилет.

Каттоонун тартиби

Арыз ды кабыл алгандан тартып каттоочу орган берилген документтердин
пакетинин толуктугун, аларды т үзүү нүн тууралыгын, ошондой эле алардын Кыргыз
Республикасынын мыйзамдарына ылайыктыгын текшерет.
Эгер, берилген документтерде кандайдыр бир кемчиликтер болсо, к аттоочу
органды н адиси адатта, телефон аркылуу арыз ээси менен байланышып берилген
документтерге тигил , же бул өзгөрүү лөрд ү киргиз үү нү суранат. Баштапкы учурда мындай
талаптар оозеки айтылат. Эгер арыз ээси макул болсо, ал өзгөрт үү лөрд ү киргизет, ал эми
ар ыз ээси макул болбосо ал өзүнүн макул эместиги ж өнүнд ө жогору турган органга
оозеки кайрыла алат. Жогору турган орган тигил же бул чечимди кабыл алат. Эгер арыз
ээси каттоочу органдын талаптары мыйзамсыз деген пикирде болсо, анда ага
негиздемелерди к өрс өтүү менен жазуу ж үзүнд өгү баш тартуу берилет. Эгер баш тартуу
менен арыз ээси макул болбосо, арыз ээси даттануу менен (арыз ээсинин тандоосу
боюнча):
1) каттоочу органдын юридикалык жакты каттоо үчүн жооптуу б өлүмүнүн
жетекчисине, же;
2) Кыргыз Республикасынын Адилет министринин орун басарына же;
3) каттоочу орган жайгашкан жер боюнча сотко кайрыла алат.
Эгер каттоочу орган берилген документтерден эч кандай кемчиликтерди таппаса,
ал Ю ридикалык жакты мамлекеттик каттоо ж өнүнд ө күбөлүк берет. Ушул учурдан тартып
КЭУ юридикалык жак катары мамлекеттик каттоодон өтк өн болуп саналат.
5 «Юридикалык жактарды, филиалдарды ( өкүлчүлүктөрд ү) мамлекеттик каттоо ж өнүнд ө» Кыргыз
Республикасынын Мыйзамы, 2009 -жылдын 20 -февралы, № 57, 9 -берене.

19
Кыргыз Республикасында мамлекеттик каттоо (кайра каттоо) каттоочу орган
тарабынан «бирдикт үү терезе» принциби боюнча ж үрг үзүлөт.
«Бирдикт үү терезе» принциби өзүнө төмөнк үлөрд ү камтыйт :
– Мамлекеттик каттоону (кайра каттоону) каттоочу орган тарабынан бир эле
убакта салык органында , ста тистика органында жана социалдык фонддо
каттоого коюу менен ишке ашыр ууну ;
– Каттоочу орган тарабынан каттоо номери, идентификациялык салык номери
(мында н ар ы – ИСН) жана ишканалардын жана уюмдардын жалпы
республикалык классификаторунун коду ыйгарыл уу менен (мындан ары
ИУЖК (ОКПО)) мамлекеттик каттоо (кайра каттоо) ж өнүнд ө күбөлүкт ү
бер үү нү.
«Бирдикт үү терезе» принциби боюнча мамлекеттик каттоодон (кайра кат тоодон)
кийин салык органдарына, статистика органдарына жана социалдык фондуга кошумча
катталуу менен жана эсепке туруу талап кылынбайт.
Төмөнк ү учурларда юридикалык жакты , филиалды ( өкүлч үлүкт ү) каттоодон баш
тартууга жол берилет:
– юридикалык жакты, фил иалды ( өкүлч үлүкт ү) каттоо үчүн зарыл болгон
мыйзамда белгиленген док ументтер берилбеген учурда;
– мамлекеттик реестрде ушундай аталыштагы катталган (кайра катталган )
юридикалык жак, филиал ( өкүлч үлүк) бар болгон учурда;
– берилген документтерде так эместикте р, же маалыматтардагы шайкеш
эместиктер табылганда;
– документтер т алаптагыдай эмес каттоочу органга берилгенде;
– КЭУнун жана чет өлк өлөрд үн жана эл аралык уюмдардын филиал дарынын
(өкүлч үлүкт өрүнүн) берилген документтери Кыргыз Республикасынын
мыйзамдарын а шайкеш келбегенде;
– чечим де Каттоо ж өнүнд ө мыйзамда каралган маалыматтар жок болгон учурда;
– Каттоо ж өнүнд ө мыйзамда белгиленген ишмердикти каттоо, токтотуу тартиби
бузулган учурда.
Каттоодон баш тартуу ж өнүнд ө чечим милдетт үү түрд ө Каттоо ж өнүнд ө
мыйза мдын ченемине шилтеме жасалган негиздемелерди камтышы керек.
Арыз ээси каттоодон баш тартуу үчүн негиз болгон себептерди жойгондон кийин
каттоочу органга кайталап кайрыла алат.
Юридикалык жакты , филиалды ( өкүлч үлүкт ү) т үзүү максатка ылайык эмес деген
жүйөө боюнча каттоодон баш тартууга жол берилбейт .

М өө р жасатуу жана банктык эсепти ачуу

КЭУ мамлекеттик катто одон өтк өнд өн кийин уюмдун м өө рүн жасатууга жана
банктан эсеп ачууга ( эгер мунун зарлдыгы болсо ) укуктуу. Мамлекеттик каттоо ж өнүнд ө
күбөлүк юридикалык жактын мамлекеттик (кыргыз ) жана расмий (орус ) тилдериндеги 6,
толук аталышын, ошондой эле мыйзамда каралган башка реквизиттерди, атап айтканда
6 Эгер юридикалы к жактын уюштуруучулары кааласа, м өө рд ө жана (же) штампта милдетт үү түрд ө жазыла
турган юридикалык жактын мамлекеттик (кыргыз) жана расмий (орус) тилдериндеги толук аталышына
юридикалык жактын башка тилдердеги толук аталышын кошумча жаздырса болот. Буга мы йзам тарабынан
тыюу салынбайт.

20
салык т өлөө чүнүн идентификациялык номерин жана логотибин камтыган м өө рд ү (же
штампты) жасатууга неги з болуп саналат.
Каттоо ж өнүнд ө күбөлүк ошондой эле каржы -кредиттик мекемелерде катталган
КЭУнун атынан эсептерди ачууга негиз болуп саналат.

КЭУну КАЙРА КАТТОО

КЭУну кайра каттоо процедурасы каттоо проце дурасына окшош .

КЭУну кайра каттоо үчүн негизд ер

Каттоо ж өнүнд ө мыйзам га ылайык КЭУну кайра каттоо үчүн негиздер болуп
төмөнк ү учурлар эсептелет:
– кайра т үзүлүү , б өлүнүү , бириг үү формасындагы кайра уюштуруулар ;
– аталышындагы өзгөрүү лөр;
– уюштуруучу документтерге өзгөрт үү лөрд ү жана толуктоолорду киргиз үү же
уюштуруучу документтер дин жа ңы редакцияда бекитилиши (корутунду);
– коомдук фондулардын, мекемелердин уюштуруучуларынын
(катышуучуларынын) курамындагы өзгөрүү лөр;
– КЭУ жайгашкан жериндеги өзгөрүү лөр (бир облустан башка облуска же
Бишкек (Ош) шаарына же тескерисинче), ал эми чет өлк өлүк жактар катышкан
КЭУлар кайсыл жерде жайгашканына карабастан Адилет министрлигинде
катталат;
– КЭУнун органдары же сот тарабынан КЭУну кайра каттатуу ж өнүнд ө чечим
кабыл алынганда.
КЭУ жогору да саналып өтк өн негиздердин эч болбогондо бир өө сү болсо, анда
тийишт үү чечим кабыл алынгандан тартып 30 календардык к үнд үн ичинде мамлекеттик
кайра каттоо процедурасынан өтүү үчүн каттоочу органга зарыл болгон документтерди 30
календардык к үнд үн ичинде бер үү гө милдетт үү .

КЭУну кайра катт оо үчүн зарыл документтер

КЭУну мамлекеттик кайра катт оодо арыз ээси каттоочу органга төмөнк үлөрд ү
бериши керек :
 каттоочу орган бекиткен үлг үдөгү каттоо арызын;
 КЭУну кайра каттатуу ж өнүнд өгү чечим ин;
 мамлекеттик каттоо (кайра каттоо) ж өнүнд ө күбөлүкт үн т үп нускасын;
 эгер мамлекеттик каттоо (кайра каттоо) ж өнүнд өгү күбөлүкт ө ИСН
көрс өтүлб өгөн болсо, салык т өлөө чүнүн каттоо карточкасын, а л жоголг он
(жараксыз болгон) учурда салык органынан кайра катталуучу КЭУнун ИСН и
көрс өтүлг өн маалымкат ты ;
 уюшту руу документтеринин т үп нускалары н;
 уюштуруу документтери н жа ңы редакцияда , же киргизилген өзгөрт үү лөр жана
толуктоолору менен эки нускада .
 КЭУну кайра каттатуу ж өнүнд өгү чечим мамлекеттик реестрде болгон
маалыматтарга киргизилген өзгөрт үү лөр жана толу кт оолор ж өнүнд ө
маалыматты камтышы керек.

21
КЭУну мамлекеттик кайра каттатуу ж өнүнд өгү чечим ге КЭУнун ыйгарым укуктуу
органдары тарабынан (мекеменин уюштуруучусу, Байкоочу ке ңеш инин м үчөлөрү, же
фондду уюштуруучулары (анын уставына ылайык), коомдук бирикменин жана
юридикалык жактардын бирикмесинин чогулушунун т өрагасы жана катчысы ) кол коюлат
жана КЭУнун м өө рү менен бекемделет. М өө р жок болгон учурда к өрс өтүлг өн
адамдардын колдору нотариалдык т үрд ө күбөлөнд үрүлөт.
Коомдук фонддун , мекеменин курамына юридикалы к жана (же) жеке адам болгон
жа ңы катышуучуну кошкон учурда Каттоо жөнүнд ө мыйзамдын 10 -беренесинин 4 -6-
бөлүкт өрүнд ө каралган документтер кошумча т үрд ө берилет :
«4. Филиалды ( өкүлч үлүкт ү) т үзүү чү же башка юридикалык жакты уюштуруучу ,
Кыргыз Республикасыны н мыйзамдары боюнча каттоого турган юридикалык жак
мамлекеттик каттоо (кайра каттоо) жөнүнд ө күбөлүктүн көчүрмөсүн кошумча көрсөтөт.
5. Филиалды ( өкүлч үлүкт ү) т үзүү чү же башка юридикалык жакты уюштуруучу
чет өлк өлүк юридикалык жак мамлекеттик реестрде н легалдаштырылган к өчүрм өнү, же
ал өз өлк өсүнүн мыйзамдары боюнча аракеттеги юридикалык жак болуп эсептелээрин
күбөлөнд үрүү чү документти кошумча т үрд ө көрс өтөт.
Кыргыз Республикасы тийишт үү эл аралык келишимдердин жана
макулдашуулардын катышуучусу болгон катышуучу -өлк өлөрд үн юридикалык жактары
үчүн документтерди легалдаштыруу талап кылынбайт.
Мамлекеттик реестрден же юридикалык жак өз өлкөсүнүн мыйзамдары боюнча
аракеттеги болуп эсептелээри жөнүндө башка документтин көчүрмөсүн берүүнүн мөөнөтү
көрсөтүлгө н докуметтерди берген учурдан тартып 6 айдан ашпоосу керек.
6. Юридикалык жактын уюштуруучусу (катышуучусу) катары чыгуучу жеке адам
каттоочу органга кошумча түрдө паспортунун көчүрмөсүн же Кыргыз Республикасынын
мыйзамдарына ылайык аны күбөлөндүрүүчү до кумент деп таанылган башка документтин
көчүрмөсүн өткөрөт (коомдук бирикмелердин, турак -жай менчик ээлеринин
шериктештиктеринин, диний уюмдардын, саясый партиялардын, кесиптик бирлик
уюмдарынын уюштуруучуларынан башкасы) ».
Кайра уюштуруунун (жоюу) натыйжа сында өзүнүн ишмердигин токтотуучу КЭУ
каттоочу органга мамлекеттик каттоо (кайра каттоо) ж өнүнд ө күбөлүкт үн т үп нускасын ,
мөө рд ү жана штампты өтк өрг өнд үгү жөнүнд ө ички иштер органдарын ан маалымкат ты,
ошондой эле эсепти (эсептерди , жапкандыгы ж өнүнд ө банкт ын маалымкат ын бериши
керек. М өө р, штамп, эсеп (эсептер) жок болгон учурда каттоочу органга алардын жоктугу
жөнүнд ө жетекчинин колу коюлган кайра т үзүлүү чү (жоюлуучу) КЭУнун кепилдик каты
берилет .
КЭУнун , филиал дын ( өкүлч үлүкт үн) аталышынын өзгөрүшүнө бай ланыштуу
мамлекеттик кайра каттатууда каттоочу органга мурдагы аталышы жазылган м өө рл өрд ү
жана (же) штамптарды өтк өрг өнд үгү жөнүнд ө ички иштер органдарынан маалымкат ты
өтк өрүү гө милдетт үү .
КЭУну кайра т үзүү дө каттоочу органга өтк өрүп бер үү актысы же б өлүштүрүү
балансы берилет , ал анын бардык кредиторлоруна жана карыздарларына карата кайра
түзүлг өн КЭУнун бардык милдеттенмелер и, анын ичинде тараптардын талаш болгон
милдеттенмелери боюнча укук улантуучулугу ж өнүнд ө жобону камтышы керек.
КЭУну мамлекеттик каттоодо (кайра каттоодо) арыз ээси кошумча т үрд ө каттоочу
органга каттоочу орган тарабынан белгиленген массалык маалымат каражаттардын
биринде анын кредиторлору тарабынан дооматтарды бер үү мөө нөтү кошо к өрс өтүлүү
менен. со ңку 2 айдын ичинде жарык к өрг өн к улактандыруу ну кошо тапшырат .
Чет тилде даярдалган документтер каттоочу органга мамлекеттик (кыргыз) же
расмий (орус) тил ге которулу у менен нотариалдык к үбөлөнд үрүлүп өтк өрүлөт.

22
Мамлекеттик кайра каттоодо, КЭУну н жана чет өлк өлүк жана эл аралык
уюмдарды н филиалдарынын ( өкүлч үлүкт өрүнүн) у юштуруучу документтери жоголгон
(жараксыз болгон ) учур лар да каттоочу органга каттоочу орган тарабынан белгиленген
жалпыга маалымдоо каражаттарынын бирине жарыяланган жоголгондугу ( жараксыз
болгон у) ж өнүнд ө кулактандыруу берилет. 7
Мамлекеттик кайра каттоодо КЭУну н, филиалды н (өкүлч үлүкт үн) мамлекеттик
каттоо ж өнүнд ө күбөлүктөрү, м өө рл өрү жана (же) штамптар ы жоголгон ( жараксыз
болгон ) учурда каттоочу органга каттоочу орган тарабынан белгиленген жалпыга
маалымдоо каражатта рынын бирине жарыяланган жоголгондугу ( жараксыз болгон у)
жөнүнд ө кулактандыруу берилет. 8
КЭУну мамлекеттик кайра каттоодо арызга чет өлк өлүкт үн катышуусу бар же
жоктугун к өрс өтк өн документ кайра катталуучу КЭУнун жетекчисинин кол коюусу менен
өтк өрүлөт.
Юридикалык жактардын бирикмесин (ассоциация, бирлик ) кайра каттоодо
каттоочу арызга анын бардык уюштуруучулары кол койгон уюштуруучу келишими 2
нускада тиркелет. Мында, юридикалык жактардын өкүлд өрүнүн колдору юридикалык
жактын м өө рү менен же нотариалд ык т үрд ө күбөлөнд үрүлөт.

ӨЗГ ӨРҮҮ ЛӨР Ж ӨНҮНД Ө КАТТООЧУ ОРГАНГА МАА ЛЫМДОО

КЭУ, филиал ( өкүлч үлүк) чечим кабыл алынган учурдан тартып 30 календардык
күнд үн ичинде каттоочу органга өзгөрүү лөр ж өнүнд ө маалымдашы керек :
 жетект өө чү органдын курамы, жетекчи си ;
 жайгашкан жери (юридикалык дареги );
 телефон номери , факс жана электрондук дареги;
 коомдук фондду, мекемени , мамлекеттик эмес пенсиялык фондду уюштуруучу
(катышуучу) – жеке адамдын паспорттук маалыматтары, же өзд үгүн
күбөлөнд үрүү чү башка документтин маал ыматтары;
 коомдук фондду, мекемени, мамлекеттик эмес пенсиялык фондду уюштуруучу
(катышуучу) юридикалык жактын катталуучу маалыматтары;
 жетекчинин паспорттук маалыматтары же өзд үгүн к үбөлөнд үрг өн
документтердин маалыматтары өзгөрг өнд үгү жөнүнд ө билдир үү гө милдетт үү .
КЭУну, филиалды ( өкүлч үлүкт ү) мамлекеттик кайра каттоого алып келб өө чү
маалыматтар өзгөрг өн учурда КЭУнун, филиалдын ( өкүлч үлүкт үн) жетекчиси кол койгон
маалымат каттоочу органга берилет.
КЭУнун, филиалдын ( өкүлч үлүкт үн) жетекчилери алмашка н учурда маалымдоого
жа ңы жетекчини шайлоо (дайындоо) ж өнүнд өгү чечим жана анын паспорту же Кыргыз
Республикасынын мыйзамдарын ылайык өзд үгүн к үбөлөнд үрүү чү документ катары
эсептелген башка документ тиркелет.
КЭУнун, филиалдын ( өкүлч үлүкт үн) жайгашкан жер и өзгөрг өн учурда
маалымдоого КЭУнун филиалдын ( өкүлч үлүкт үн) жайгашкан жерин өзгөрт үү жөнүнд өгү
чечим тиркелет.
7 КР Өкм өтүнүн 20 11 -жылдын 28 -январындагы №3 1 «Юридикалык жактарды, филиалдарды жана
өкүлчүлүктөрд ү каттоонун маселелери ж өнүнд ө» Токтомуна ылайык кулактандыруулар «Слово
Кыргызстана» же «Эркин Тоо» гезиттеринде жарыяланышы керек. 8КР Өкм өтүнүн 20 11 -жылдын 28 -январындагы №3 1 «Юридикалык жактарды, филиалдарды жана
өкүлчүлүктөрд ү каттоонун маселелери жөнүнд ө» Токтомуна ылайык кулактандыруулар «Слово
Кыргызстана» же «Эркин Тоо» гезиттеринде жарыяланышы керек.

23
Маалыматтар өзгөрг өн учурда маалымдоого өзгөрт үү лөр жана толуктоолор
киргизилген тийишт үү документтердин к өчүрм өлөрү тиркелет.
Каттоочу орган маалымдоо ну алып, мамлекеттик реестрге тийишт үү
маалыматтарды киргизет жана бул тууралуу салык органдарына, статистика органдарына,
жана Социалдык фонд уга билдирет.

КЭУ нун ИШМЕРДИГИН ТОКТОТУУ

КЭУну жоюу ж өнүнд ө чечим кабыл алган КЭУнун органы же сот б ул тууралуу
каттоочу органга 3 жумуш к үнд үн ичинде КЭУну жоюу ж өнүнд өгү чечимдин к өчүрм өсүн
жана жоюучу комиссияны (жоюучуну) шайлоо (дайындоо) ж өнүнд өгү чечимдин
көчүрм өсүн тирк өө менен жазуу түрүндө билдир үү сү керек .
Каттоочу орган КЭУну жоюу ж өнүнд ө ма алымдоону алып мамлекеттик реестрге
КЭУ жоюулуу процессинде экен диги ж өнүнд ө жазуу ж үрг үзүп, бул тууралуу салык
органдарына, статистика органдарына жана Социалдык фондуга билдирет.
КЭУнун ишмердигин токтотуу ну каттоо учурунда арыз ээси каттоочу органга:
– каттоочу орган тарабынан бекитилген үлг үдө каттоочу арызды;
– КЭУнун органынын , же соттун КЭУну жоюу жана жоюучу комиссияны
(жоюучуну) шайлоо (дайындоо) ж өнүнд өгү чечимди;
– КЭУну мамлекеттик каттоо (кайра каттоо) ж өнүнд ө күбөлүкт үн т үп нускасын;
– уставдын т үп нускасын;
– камсыздандыруу т өлөмд өрү боюнча карызынын жоктугу тууралуу Социалдык
фонд орг анынан маалымкатты;
– салык боюнча карызы жоктугу ж өнүнд ө салык органынан маалымка тты;
– КЭУнун эсебин (эсептерин) жапка ндыгы ж өнүнд ө банктан (банктардан)
маалымкат ты;
– мөө рд ү жана штампты (бар болгон учурда) өтк өрг өнд үгү жөнүнд ө ички иштер
органдарынан маалымкат ты;
– жоюу балансын бекит үү жөнүнд ө чечимди ;
– жоюу балансын анын салык органы тарабынан кабыл алынгандыгы ж өнүнд өгү
белгиси менен;
– жоюлуучу КЭУнун архивдик документ теринин сакталган жери ж өнүнд ө
мамлекеттик архивдик фондунун корутундусун;
– каттоочу жыйы мд ын т өлөнг өнд үгү жөнүнд ө квитанцияны;
– Каттоо жөнүнд ө мыйзам тарабынан аныкталган башка документтерди
өтк өрүшү керек.
Ишмердикти токтотууну мамлекеттик каттоодо КЭУну н жана чет өлк өлүк жана эл
аралык уюмдун филиалдарынын ( өкүлч үлүкт өрүнүн) уюшту ру учу документтери
жогол гон (жараксыз болгон ) учурда каттоочу органга каттоочу орган тарабынан
белгиленген жалпыга маалымдоо каражаттарынын бирине жарыяланган жоголгондугу
(жар аксыз болгон у) ж өнүнд ө кулактандыруу берилет .9
Ишмердикти токтотууну мамлекеттик каттоодо КЭУнун , филиалдын
(өкүлч үлүкт үн) мамлекеттик каттоо ж өнүнд өгү күбөлүгү, м өө рл өрү жана (же) штампы
жоголгон (жараксыз болгон ) учурда каттоочу органга каттоочу орган тарабынан
9 Кыргыз Республик асынын Өкмөтүнүн 2011 -жылдын 28 -январындагы №31 «Юридикалык жактарды,
филиалдарды жана өкүлчүлүктөрд ү каттоонун маселелери ж өнүнд ө» Токтомуна ылайык кулактандыруулар
«Слово Кыргызстана» же «Эркин Тоо» гезиттеринде жарыяланышы керек.

24
белгиленген жалпыга маалымдоо каражаттарынын бирине жарыяланган жоголгондугу
(жараксыз болгон у) ж өнүнд ө кулактандыруу берилет. 10
КЭУнун органы КЭУнун милдеттенмелери анын ичинде үчүнч ү жактардын
алд ында кепилдиктери жок болгон учурда гана жоюучу б алансты бекит үү жөнүнд ө чечим
кабыл алышы м үмк үн.
Жоюучу балансты бекит үү жөнүнд ө чечимге чогулуштун т өрагасы жана катчысы
кол коет жана КЭУнун м өө рү менен бекитилет. М өө р жок болсо, к өрс өтү лг өн адамдардын
колу нотариалдык т үрд ө күбөлөнд үрүлөт.
Жоюлган К ЭУнун кредитордук карызы со ңунда аныкталган учурда КЭУнун
уюштуруучулары (катышуучулары) кредитордун талабы КЭУнун ишмердигин токтотууну
каттаган учурдан тартып эки жылдын ичинде билдирилсе , кредиторлорду н алдында
Кыргыз Республикасынын мыйзамдарына ылайык толук жоопкерчилик тартышат.
Ишмердикти токтотууну каттоочу органга каттоого бер үү дөн мурда КЭУ өзүнүн
бардык филиалдарын, өкүлч үлүкт өрүн жана жалпыга маалымдоо каражаттарын
белгиленген тартипте жоюуга милдетт үү .
Арыз кабыл алынган к үнд өн тартып каттооч у орган белгиленген м өө нөтт ө (7
жумуш к үнүнүн ичинде) төмөнк үлөрг ө милдетт үү :
 ишмердикти токтотууну каттоочу документтердеги маалыматтардын тизмеси
бар экенин жана маалыматтарда так эместиктердин же шайкеш эместиктердиин
жогун текшер үү гө;
 тийишт үү буйрукт у чыгаруу жана салык органдарын а, статистика органдарын а
жана Социалдык фонд уга маалымдоо го ;
 ишмердикти токтотууну каттоо ж өнүнд ө буйруктун к өчүрм өсүн бер үү гө;
 берилген каттоочу документтердин бирден нускасы бар КЭУнун каттоочу
ишин таризд өө гө жана аны кат тоочу органдын архивине бер үү гө.
КЭУнун ишмердигин токтотууну каттоо датасы болуп, каттоочу орган тарабынан
тиешел үү буйрук чыгарылган дата эсептелет.

Мажбурлап жоюу

КЭУ салык органдарына жана (же) Социалдык фонд органдарына ай сайынкы
отчетторун эки ж ыл бою катары менен бербеген учурда с алык органы жана (же)
Социалдык фонд органы КЭУну мажбурлап жоюу тууралуу арыз менен сотко кайрылууга
укуктуу.
Кудуретсиздик болгон учурда юридикалык жактарды, анын ичинде КЭУларды
жоюу Кыргыз Республикасынын Гражданды к кодексине жана кудуретсиздик (банкроттук)
жөнүнд өгү атайын мыйзамдар ына ылайык ж үрг үзүлөт.
10 Кыргыз Республикасыны н Өкмөтүнүн 2011 -жылдын 28 -январындагы №31 «Юридикалык жактарды,
филиалдарды жана өкүлчүлүктөрд ү каттоонун маселелери ж өнүнд ө» Токтому на ылайык кулактандыруулар
«Слово Кыргызстана» же «Эркин Тоо» гезиттеринде жарыяланышы керек.

25
1-ТИРКЕМЕ

Кыргыз Республикасынын Өкм өтүнүн
2011 -жылдын 28 -январындагы №31 Токтому менен
бекитилген

форма

КАТТОО АРЫЗЫ
I бөлүм (нокот менен белгиленсин) :

┌─┐ ┌─┐ ┌─┐
Каттоо └─┘ кайра каттоо └─┘ ишмердикти токтотууну каттоо └─┘
┌─┐ ┌─┐ ┌─┐
Юриди калык жак └─┘ филиал └─┘ өкүлчү лүк └─┘

Юридикалык жак (коммерциялык уюм)
типтүү уставдын
негизинде иш жүргүзөт ┌─┐ ┌─┐
ооба └─┘ жок └─┘

II бөлүм:

Арыз ээсинин маалыматтары:

┌─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┐
Фамилия сы └─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┘
┌─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┐
Аты └─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┘
┌─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┐
Атасынын └─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┘
аты
┌─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┐
Паспорт N └─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┘
┌─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┐ ┌─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┐
берилген └─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┘ дата └─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┘

Жайгашкан жери жана контакттык маалыма ттар :

─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┐
Өлкө ─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┘
┌─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┐
Обл ус └─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┴ ─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┘
┌─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┐
Шаар (айыл ) └─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┘
┌─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┐
Район └─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┘
┌─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┐
Кичи -район └─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┘
┌─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┐
Көчөcү └─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┴ ─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┘
┌─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┐ ┌─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┐
Үй └─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┘ кв. └─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┘
┌─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┐ ┌─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┐
тел .: └─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┘ └─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┘
┌─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┐ ┌─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┐
e-mail ├─┼─┼─┼─┼─┼─┼─┼─┼─┼─┼─┼─┼─┤ @ ├─┼─┼─┼─┼─┼─┼─┼─┼─┼─┼─┼─┼─┤
└─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┘ └─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┘

26

III бөлүм

a) Катталуучу (кайра катталуучу) юридикалык жак, филиал жана өкүлчүлүк ж өнүнд ө маалыматтар

Толук аталышы расмий ж е мамлекеттик тилдерде:
┌─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┐
└─┴ ─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┘
┌─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┐
└─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┘
┌─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┬ ─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┐
└─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┘

Жайгашкан жери:

┌─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┐
Облус └─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┴ ─┴─┘
┌─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┐
Шаар (айыл ) └─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┘
┌─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┐
Район └─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┴ ─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┘
┌─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┐
Кичи -район └─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┘
┌─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┐
Көчөсү ─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┴ ─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┘
┌─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┐ ┌─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┐
Үй └─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┘ кв. └─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┘
┌─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┐ ┌─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┐
Тел.: └─┴ ─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┘ └─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┘
┌─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┐ ┌─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┐
E-mail ├─┼─┼─┼─┼─┼─┼─┼─┼─┼─┼─┼─┼─┤ @ ├─┼─┼─┼─┼─┼─┼─┼─┼─┼─┼─┼─┼─┤
└─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┘ └─┴─┴─┴─┴─┴─┴ ─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┘

b) кайра каттаткан учурда (ишмердикти токтотууну каттоо)

┌─┬─┬─┬─┬─┬─┐ ┌─┬─┬─┬─┐ ┌─┬─┬─┐
каттоочу номер и │ │ │ │ │ │ │ -│ │ │ │ │ -│ │ │ │
└─┴─┴─┴─┴─┴─┘ └─┴─┴─┴─┘ └─┴─┴─┘
┌─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┐
ИУЖК (ОКПО )коду └─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┘
┌─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┐
ИС Н └─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┘

с) Ишмердиктин негизги т үрү

┌─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┬─ ┬─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┐
└─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┘
┌─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┐
└─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┘
┌─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┬─ ┬─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┐
└─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┘

┌─┐ ┌─┐
d) Чет өлкөнүн катышуусу барбы (нокот менен белгиленсин) ооба └─┘ жок └─┘

27
e) уюштуруучулардын (катышуучулардын, м үчөлөрд үн) саны

Уюштуруучулардын (катышуучулардын, м үчөлөрд үн) ┌─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┐
– жеке адамдардын жалпы саны └─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┘

Уюштуруучулардын (катышуучулардын, мүчөлөрд үн) ┌─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┐
– юридикалык жактардын жалпы саны └─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┘

f) Менчиктин т үрү (нокот менен белгиленсин)

жеке ┌┐ ┌┐ ┌┐ ┌┐ ┌┐
менчик └┘ мамлекеттик └┘ муниципал дык └┘ аралаш └┘ башка └┘

g) Юридикалык жакты т үзүү нүн ыкмасы (нокот менен белгиленсин)

┌─┐ ┌─┐
каттоо └─┘ кайра т үзүү └─┘

h) Юридикалык жакты кайра т үзүү нүн т үрү (нокот менен белгиленсин )

┌┐ ┌┐ ┌┐ ┌┐ ┌┐
Бөлүп чыгаруу └┘ бириктир үү └┘ өзг өрт үп т үзүү └┘ кошуу └┘ бөлүү └┘

i) Уставдык капиталдын өлч өмү

┌─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┐
└─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┴ ─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┘ сом

j) Жетекчинин ФААА

┌─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┐
Фамилия сы └─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┘
┌─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┬─ ┬─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┐
Аты └─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┘
Атасынын ┌─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┬─┐
аты └─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┴─┘
┌─┬─┐ ┌─┬─┐ ┌─┬─┬─┬─┐
Дата └─┴─┘ └─┴ ─┘ └─┴─┴─┴─┘ (кк /аа /жж )

Арыз бер үү чүнүн колу ________________________________________________

28
2-ТИРКЕМЕ

КЭУну КАТТОО ҮЧҮН УЮШТУР УУЧУ ЖАНА БАШКА ДОКУМЕНТТЕРДИН
БОЛЖОЛДУУ ҮЛГ ҮЛӨРҮ

Уюштуруучул ардын чогулушунун да
«Бе китилген»
«_____»_____________ 201 _-ж.
№1 Протокол

Бишкек 201_ж .

“Х”
КООМДУК БИРИКМЕСИНИН
УСТАВ Ы

29
I. ЖАЛПЫ ЖОБОЛОР

1.1 «Х» коомдук бирикмеси (мындан ары «КБ ») Кыргыз Республикасынын
Конституциясына, Кыргыз Республикасынын Гр аждандык кодексине, «Коммерциялык
эмес уюмдар ж өнүнд ө» Кыргыз Республикасынын М ыйзамына жана Кыргыз
Республикасынын башка мыйзамдарына ылайык т үзүлг өн.
1.2. КБ жергиликт үү , жарандардын рухий, материалдык, социалдык керект өө лөрүн
канааттандыруу жана укуктары н коргоо үчүн кызыкчылыктарынын жалпылыгынын
негизинде бириккен ыктыярдуу бирикмеси эсептелет,
1.3. КБнын толук аталышы:
– орус тилинде: Об щественное об ъединение «Х»;
– кыргыз тилинде: «Х» коомдук бирикмеси;
– англис тилинде: Public Association «Х».
1.4. Кыскартылган аталышы: «У».
1.5. КБнын жайгашкан жери: Кыргыз Республикасы, _________________,
__________к өчөсү, үй № ______, кв .___________ .

II. ЮРИДИКАЛЫК СТАТУС

2.1. КБ аны мамлекеттик каттоодон кийин юридикалык жак статусуна ээ болот :
белги ленген тартипте катталган өзүнүн м өө рү, штампы, эмблемасы, логотиби, өз алдынча
балансы, эсеп -кыса бы , анын ичинде чет элдик валютада, банктык жана башка кредиттик
мекемелерде жана башка эсептери болушу м үмк үн, м үлкт үк жана башка м үлкт үк эмес
укуктарга, мил деттерге ээ болот, сотто доогер жана жоопкер боло алат.
2.2 . КБ өзүнүн милдеттенмелери боюнча анын менчигинде болгон акча каражаттары жана
мүлк ү боюнча жоопкерчилик тартат . КБнын мүчөлөрү КБнын милдеттенмелери үчүн
жооп беришпейт жана КБ өзүнүн м үчөлөрүнүн милдеттенмелери боюнча жооп бер бейт .
2.3. КБ өз ишмердигин анын м үчөлөрүнүн ыктыярдуулук жана те ң укуктук,
мыйзамдуулук, маалымдуулук, өзүн өзү каржылоо жана өз алдынча башкаруу
принциптеринде ж үрг үзгөн, коммерциялык эмес уюм болуп саналат.
2.4. КБ чар балык, анын ичинде өнд үрүшт үк ишмерд үү лүк менен да алектене алат, мында
табылган пайда мүчөлөрдүн, уюштуруучулардын жана кызмат адамдарынын жана
башкаруу органдарынын м үчөлөрүнүн ортосунда бөлүштүрүлбөйт. Мындай ишмердик өз
ичине товар өнд үрүү жана сатуу, жумуштарды аткаруу, акы алуу менен кызмат к өрс өтүү
жана ишкердиктин башка т үрл өрүн камтый алышат. Ишкердик ишмерд үү лүкт өн алынган
пайда КБ т үзүү дөгү максатка жет үү гө багытталат.
2.5. КБ эл аралык коомдук бирикмелерге кир үү гө, т үзд өн-түз эл аралык байлан ышты
колдоого жана тийишт үү макулдашууларды т үзүү гө укуктуу.
2.6. КБ өз ишмердигин Кыргыз Республикасынын Конституциясынын, мыйзамдарынын
жана башка мыйзамдык актылардын жана ушул Уставдын алкактарында жүрг үзөт.

III . Т ҮЗҮҮ НҮН МАКСАТЫ ЖАНА ИШМЕРДИКТИН Т ҮРЛ ӨРҮ11

3.1. КБны т үзүү нүн максаты болуп:
11 Бул б өлүмд ө түзүү нүн болжо лдуу максаты жана ишмердиктин т үрлөрү көрсөтүлгөн. Ар бир КБны
түзүү нүн өз максаты болот жана ал максатка жет үү дө ишмердиктин т үрлөрүн өзүлөрү аныкташат. Ушуга
байланыштуу уставды иштеп чыгууда бул б өлүмд ө түзүлүү чү КБнын максаттарын дааналап жазып , анын
ишмердигинин т үрлөрүн аныкташы керек.

30
1) Кыргызстандагы канаттууларды сактоо;
2) Кыргызстандагы канаттуулардын өнүгүү сүнө байкоо ж үрг үзүү ;
3) курчап турган ч өйр өнү коргоо;
4) биологиялык ар т үрд үү лүкт ү сактоо саналат .

3.2. Өзүнүн максаттарына жет үү үчүн КБ ишмерд иктин т өмөнк ү түрл өрүн ж үзөгө
ашырат.
1) канаттууларга табигый шарттарда байкоо ж үрг үзүү нү уюштуруу;
2) канаттууларды жана алар жашаган жерлерди кайтаруу;
3) канаттууларды с үйүү чүлөрд ү байкоо ж үрг үзүү гө, канаттууларды кайтарууга,
Кыргызстандагы канаттуулар ж өнүнд ө билимдерди жайылтуу га тартуу ;
4) илимий -популярдык жана илимий китептерди, усулдук колдонмолорду жана
башка басылмаларды жарыялоо;
5) алгыр куштарды кайтаруу, үйр өтүү жана колдонуу боюнча улуттук салттарды
сактоо;
6) канаттууларды с үйүү чү эл аралык уюмдар (коомдо р) менен байланыштарды
түзүү ;
7) канаттуулардын сейрек жана жоголуп бараткан т үрл өрүн өзгөчө коргоо жана
эсепке алуу;
8) канаттуулар жана алар жашаган жерлерге байланышкан башка аракеттер;
9) курчап турган ч өйр өнү коргоо:
 калк арасында экологиялык билимдерди жайыл туу;
 жаратылыш ресурстарын те ң салмактуу колдонуу;
 колдо болгон жаратылыш ресурстарын к өбөйт үү ;
 уникалдуу жаратылыш аймактары, сейрек өсүмд үкт өр, жаныбарлар жана
канаттуулар тууралуу буклеттерди, брошюраларды, плакаттарды,
открыткаларды чыгаруу.
10) экотуриз м ч өйр өсүнд ө ишмердикти ж үзөгө ашыруу;
11) эл аралык байланышты ке ңейт үү , тынчтыкты, элдердин ортосундагы достукту
чы ңдоо, башка мамлекеттердеги ушуга окшогон бирикмелер жана кесипк өй
бирикмелер менен байланыштарды орнотуу жана бекемд өө ;
12) Кыргыз Республикасы нын мыйзамдары тарабынан тыюу салынбаган
ишмердиктин башка т үрл өрү.

IV . КБга М ҮЧӨЛҮК

4.1. КБнын Уставын тааныган, анын ишмердигине катышуучу жана м үчөлүк акыларды
ырааттуу т өлөп турган Кыргыз Республикасынын жарандары, ошондой эле чет
өлк өлүкт өр жана жар андыгы жоктор КБнын м үчөсү боло алат.
4.2. КБнын м үчөлүгүнө кабыл алуу жекече арыздын негизинде жүзөгө ашырылат.

V. КБ нын М ҮЧӨЛӨРҮНҮН УКУКТАРЫ, МИЛДЕТТЕРИ ЖАНА
ЖООПКЕРЧИЛИ ГИ

5.1. КБнын м үчөлөрү төмөнк үлөрг ө укуктуу:
1) ушул Уставга ылайык КБны башкарууг а катышууга;
2) КБны башкаруу органдарына шайлоого жана шайланууга;
3) КБ тарабынан ж үзөгө ашырылуучу программалык иш чараларга катышууга;

31
4) КБнын ишмердиги тууралуу зарыл болгон маалыматты алууга;
5) КБны башкаруу органдарынын кароосуна анын ишмердиги бо юнча сунуштарды
киргиз үү гө.
5.2. КБнын м үчөлөрү төмөнк үлөрг ө милдетт үү :
1) ушул Уставды сактоого;
2) КБнын м үчөлөрүнүн жалпы чогулушунда аныкталган өлч өмд ө жана тартипте
мүчөлүк акыларды т өлөө гө;
3) КБнын мыйзамдуу кызыкчылыктарына моралдык жана материалды к зыян
келтириши м үмк үн болгон (укукка жат) аракеттерди жасабоого.
5.3. КБнын м үчөлүгүнөн чыгаруу аны башкаруунун жогорку органы – КБ м үчөлөрүнүн
жалпы чогулушунда т өмөнк ү учурларда ж үрг үзүлүшү мүмк үн:
1) ушул Уставдын жоболорун орой бузганда же сактабага нда;
2) мүчөлүк акыларды т өлөө дөн системд үү түрд ө баш тартканда;
3) Кыргыз Республикасынын мыйзамдарына ылайык кылмыш жоопкерчилигине
тартылуучу укук бузуулар жасалганда;
4) өз каалоосу боюнча .
5.4. КБнын жумушчуларына эмгек мамилелери боюнча эмгек ж өнүнд ө мыйзамдын
ченемдери, эмгек келишиминин шарттары, ошондой эле социалдык камсыздоо жана
социалдык камсыздандыруу ж өнүнд ө мыйзамдардын ченемдери жайылтылат.

VI . БАШКАРУУ ОРГАНДАРЫ 12

6.1. КБны башкаруунун жогорку органы анын бардык м үчөлөрүнөн турган Жалп ы
чогулуш болуп саналат. Эгерде чечимди кабыл алууда анын м үчөлөрүнүн үчт өн биринен
кем эмеси катышса, ал эми коомдук бирикмеде 100д өн к өп м үчөсү болгондо – 25тен кем
эмес м үчөсү катышса, жалпы чогулуштун кворуму болот.
6.2 Т өмөнк ү маселелер боюнча чечимде рди кабыл алуу Жалпы чогулуштун гана
компетенциясын а кирет :
1) уставга өзгөрт үү лөр жана толуктоолор киргиз үү ;
2) коомдук бирикменин ишинин артыкчылык берилген багытын аныктоо, анын
мүлк үн пайдалануунун тартиби;
3) коомдук бирикмеге м үчөлүкк ө кабыл алуу жан а андан чыгаруу;
4) КБнын аткаруу жана к өзөмөлд өө органдарына – Башкармалыкка жана Текшер үү
комиссиясына м үчөлөрд ү шайлоо жана бошотуу;
5) иш мерд үү лүк жөнүнд ө жылдык отчетту жана жылдык балансты бекит үү ;
6) мүчөлүк акылардын өлч өмд өрүн жана т өлөө тарти бин аныктоо;
7) өкүлч үлүкт өрд ү жана филиалдарды т үзүү жөнүнд ө чечим;
8) ишке башка юридикалык жактардын катышуусу;
9) КБны кайра уюштуруу жана жоюу .
6.3. КБнын жалпы чогулушу анын ишмердигинин бардык маселелери боюнча чечим
кабыл алууга укуктуу.
6.4. КБн ын жалпы чог улушу зарылдыгына жараша , бирок жылына бир жолудан кем
эмес чакырылуучу отурумунда маселелерди чечет. КБнын жалпы чогулушу м үчөлөрд ү
жазуу ж үзүнд ө сурамжылоо аркылуу да чечимдерди кабыл алышы м үмк үн.
6.5. Жалпы чогулуштун кезексиз отуруму т өмөнкү учурларда чакырылышы м үмк үн:
12 Бул б өлүмд ө КБны башкаруунун болжолдуу тартиби келтирилди. КБны т үзүү нүн демилгечилери
өзүлөрүнүн каалоолору боюнча башкаруунун башка (болжолдуудан айырмаланган) т үрүн тандап алса
болот.

32
1) КБнын Башкармалыгынын т өрагасынын жеке демилгеси боюнча;
2) Башкармалыктын чечими боюнча;
3) Бирикмеликтин м үчөлөрүнүн демилгеси боюнча (20%дан кем эмес);
4) Бирикменин текшер үү комиссиясынын демилгеси боюнча.
6.6. КБ нын жалпы чогулушунун чечими чогулушка катышкан КБ м үчөлөрүнүн
жөнөкөй к өпч үлүк добушу менен кабыл алынат.
6.7. КБнын жалпы чогулушунун чечими анын бардык м үчөлөрү үчүн милдетт үү .
6.8. КБнын жалпы чогулушунун отурумдарынын ортосундагы аралыкта КБнын
ишмерд игине жетекчилик ж үрг үзүү чү аткаруучу орган Башкармалыгы болуп саналат.
6.9. Башкарма лык КБнын жалпы чогулушунда анын м үчөлөрүнүн катарынан 3
адамдан турган курамда 2 жылдык м өө нөтк ө шайланат жана Т өрага тарабынан
башкарылат.
6.10. КБнын башкармалыгы нын от уруму Т өрага тарабынан зарылдыгына жараша,
бирок эки айда бир жолудан кем эмес чакырылат.
6.11.Башкармалыктын отуруму, эге р анда Башкармалыктын экиден кем эмес м үчөсү
катышса , укуктуу болуп саналат.
6.12. КБнын башкармалыгы :
1) КБнын ишмердигинин учурдагы жана келечектеги пландарын иштеп чыгат;
2) Жалпы чогулуштун кароосуна КБнын уставына өзгөрт үү лөр жана толуктоолор
боюнча сунуштарды киргизет;
3) КБнын ишмердигинин ички регламентин иштеп чыгат , андан ары Жалпы
чогулуштун бекит үү сүнө коет .
4) кызыкчылыктардын чыр -чатагы болушу м үмк үн болгон б үтүмд өрд ү бекитет;
5) өзүнүн ишмердиги ж өнүнд ө Жалпы чогулушта отчет берет.
6.13. Башкармалык чечимдерди ага катышкан Башкармалык тын мүчөлөрүнүн ж өнөкөй
көпч үлүк добушу менен кабыл алат.
6.14. Башкармал ыктын м үчөлөрү эгер алар Кыргыз Республикасынын мыйзамдарына
жана ушул Уставга каршы келген аракеттерди жасашса , КБнын Жалпы чогулушунун
чечими боюнча м өө нөтүнөн мурда чакыртылып алынышы м үмк үн, со ңунда
Башкармалыктын жа ңы м үчөлөрү шайланат.
6.15. Башкарма лыктын т өрагасы КБнын Жалпы чогулушу тарабынан
Башкармалыктын м үчөлөрүнүн ичинен 2 жылдык м өө нөтк ө шайланат.
6.16. КБнын Башкармалыгынын т өрагасы өз ишмерд үү лүгүнд ө КБнын Жалпы
чогулушуна баш ийет.
6.17. КБнын Башкармалыгынын т өрагасы:
1) Башкармалыктын кароосуна киргизилч ү маселелерди аныктайт ,
Башкармалыктын отурумун чакырат жана аны алып барат ;
2) Ишеним катсыз эле КБнын атынан чыгып с үйл өйт, бардык уюмдарда анын
атынан чыгат, анын м үлк үн жана каражаттарын тескейт, келишимдерди т үзөт,
ишеним ка ттарды берет, банктарда эсеп -кысаптарды жана башка эсептерди ачат;
3) КБнын миссиясын, максаттарын жана өнүгүү стратегиясын иштеп чыгат;
4) КБда бухгалтердик, статистикалык жана башка эсептерди уюштурат;
5) Өзүнүн компетенциясынын чегинде КБ боюнча буйрукт арды чыгарат, эмгек
мыйзамдарына ылайык контракттарды т үзөт, КБга кызматкерлерди кабыл алат
жана бошотот, аларга кызматтык маяналарды белгилейт;
6) Кыматкерлердин , анын ичинде КБнын бардык б өлүктөрүнүн жетекчилеринин
кызматтык милдеттерин аныктайт;
7) КБны н т үзүмд үк б өлүкт өрү жөнүнд ө жоболорду бекитет;

33
8) Жалпы чогулуштун чечимдерин турмушка ашырат, КБнын ишмердигинде
мыйзамдуулуктун сакталышын камсыздайт;
9) КБнын эл аралык байланыштар боюнча ишин жетектейт;
10) Эмгек тартибин бузган үчүн КБнын кызматкер лерине тартиптик жазаларды
берет;
11) Өзүнүн ишмердиги ж өнүнд ө Жалпы чогулуштун алдында жылына бир
жолудан кем эмес отчет берет;
12) КБнын жумушчулары үчүн ички тартиптин эрежелерин бекитет;
13) Кол алдындагы кызматкерлерди сыйлоо ж өнүнд ө чечим кабыл ала т;
14) КБнын Жалпы чогулушунун жана Башкармалыгынын компетенциясына
кирбеген башка ыйгарым укуктарды ж үзөгө ашырат.
6.18. Текшер үү комиссиясы – КБнын Башкармалыгы нын жана Башкармалыктын
Төрагасынын каржы лык –чарбалык ишмердигине к өзөмөл ж үрг үзүү чү орган.
6.19. Текшер үү комссиясы КБнын жылдык отчету жана балансы боюнча корутунду
түзөт жана аны КБнын Жалпы чогулушунун кароосуна берет.
6.20. Текшер үү комиссиясы КБнын Жалпы чогулушунда КБнын м үчөлөрүнүн ичинен
саны 3 адамдан 2 жылдык м өө нөтк ө шайланат .
6.2 1. Текшер үү комиссиясынын курамына КБнын аткаруу органдарынын м үчөлөрү
(б.а. Башкармалыктын м үчөлөрү жана Башкармалыктын Т өрагасы), ошондой эле КБда
эмгек келишими боюнча иштеген адамдар кире албайт.
6.22. Башкармалыктын Т өрагасы, КБнын кызматтарынын жана бөлүкт өрүнүн
жетекчилери текшер үү комиссиясынын карамагына ревизияларды жана
текшер үү лөрд ү жүрг үзүү үчүн зарыл болгон материалдарды жана документтерди
бер үү гө жана аларды ж үрг үзүү үчүн шарттарды камсыз кылуу үчүн милдетт үү .

VII . М ҮЛК ЖАНА КАРЖЫ ЛЫК КАРАЖА ТТАР

7.1. КБнын м үлк үн: КБнын бухгалтердик балансында чагылдырылган негизги
фондулар, ж үгүрт үлүү чү каражаттар, ошондой эле башка каржы лык каражаттар т үзөт.
7.2. КБнын м үлк ү жана каржы лык каражаттары т өмөнк үлөрд үн эсебинен т үзүлөт:
1) КБнын м үчөлөрүнүн мүчөлүк акыларынан;
2) Кайтарымсыз жана кайрымдуулук м үчөлүк акылардан, Кыргыз
Республикасынын, ошондой эле чет мамлекеттердин жарандарынын жана
юридикалык жактарынын чегер үү лөрүнөн;
3) КБнын өнд үрүшт үк, чарбалык ишмердигинин кирешелеринен;
4) Лекцияларды жана башка иш чараларды өтк өрүү дөн келип т үшүү лөрд өн;
5) Насыя каражаттардан (кредиттер, анын ичинде чет өлк өлүк да);
6) Кыргыз Республикасынын мыйзамдары тарабынан тыюу салынбаган башка
каражаттардан.
7.3. КБнын каражаттары т өмөнк үлөрг ө жумшалат:
1) КБнын уставдык максаттарына жет үү үчүн;
2) КБнын кызматкерлеринин эмгек акысын т өлөө үчүн;
3) Кайрымдуулук максаттарына;
4) КБнын ишмердиги үчүн зарыл болгон м үлкт өрд ү сатып алуу үчүн;
5) КБны социалдык өнүкт үрүү үчүн;
6) Кыргыз Респ убликасынын мыйзамдарына каршы келбеген, КБнын ишмердиги
үчүн зарыл болгон башка чыгымдар га .

34
VIII . ИШМЕРДИКТИ ТОКТОТУУНУН ТАРТИБИ

8.1. КБнын ишмердиги кайра уюштуруу жана жоюу т үрүнд ө токтотулушу м үмк үн.
8.2. КБны кайра уюштуруу Жалпы чогулуштун чечим и боюнча ж үзөгө ашырылат жана
КБга таандык болгон укук тарды жана милдеттерди укук улантуучуга өтк өрүлүү сүнө
алып келет .
8.3. КБны жоюу:
– КБнын Жалпы чогулушунун чечими боюнча;
– Соттун чечими боюнча ;
– Кыргыз Республикасынын мыйзамдарында каралг ан башка негиздер боюнча
жүзөгө ашырылышы мүмк үн.
8.4. КБны кайра уюштуруу жана жоюу Кыргыз Республикасынын жарандык
мыйзамдарына ылайык ж үрг үзүлөт.
8.5. КБны жоюуда ага убактылуу пайдаланууга берилген м үлк ээсине кайтарылып
берилет, ал эми акча каражат тары, анын ичинде калган м үлкт ү сатуудан т үшк өн
каражаттар да , милдетт үү төлөмд өрд ү төлөгөнд өн кийин кредиторлор менен
эсептешкенден кийин анын м үчөлөрүнүн ортосунда б өлүшт үрүлб өйт, ушул Уставда
каралган максаттар үчүн жумшалат.
8.6. КБнын бардык документ тери (башкаруучулук, каржы лык -чарбалык, өзд үк курам
боюнча ж.б.) анын ишмердиги токтотулгандан кийин белгиленген тартипте укук
улантуучу укуктук уюмга берилет, ал жок болгондо архивге мамлекеттик сактоого
өтк өрүлөт, КБнын ишмердигинин процессинде пайда бо лгон документтер «Кыргыз
Республикасынын улуттук архивдик фонду ж өнүнд ө» Мыйзамына ылайык сакталат.

КБнын Башкармал ыгынын Төрагасы __________________

35
«X» коомдук бирикмесин уюштуруучу – жарандардын
ТИЗМЕСИ 13

№№ Фамилиясы, аты,
атасынын аты
Туулган жылы Үйүнүн дареги,
Телефону
Колу
N Кыргыз Республикасы,
2
P
4
5
S

«X» коомдук бирикмесинин
Башкармалыгы нын төрагасы
______________________

«____» __________ 201 ____ жыл.

13 Уюштуруучу жарандардын к олдору нотариалдык к үбөлөнд үрүлүшү керек.

36

«X» коомдук бирикмесинин жетекчи органынын мүчөлөрүнүн
ТИЗМЕСИ

БАШКАРМА ЛЫК

№№ Фамилиясы, аты,
атасынын аты
Туулган
жылы
Шайлануучу кызмат
орду
Үйүнүн дареги,
телефону
N Башкармалыктын
төрагасы

2 Башкармалыктын
мүчөсү

P Башкармалыктын
мүчөсү

ТЕКШЕР ҮҮ КОМИССИЯ СЫ

№№ Фамилиясы, аты,
атасынын аты
Туулган
жылы
Шайлануучу кызмат
орду
Үйүнүн дареги,
телефону
N Текшер үү
комиссия сы нын
төрагасы

2 Текшер үү
комиссиянын м үчөсү

P Текшер үү
комиссиянын мүчөсү

«Х» Коомдук бирикмесини н
Башкармалыгы нын т өрагасы
____________________________

«____»_________ 201___ жыл

37
«X» КБнын ую штуруу чогулушунун
№ 1 ПРОТОКОЛУ

«_____» ____________ 201 ___ жыл Бишкек ш.

Катышышты:

1) Фамилиясы, аты, атасын ын аты, дареги:
2)
3)
4)
5)
6)

Төрагалык кыл уучу ________________, катчы _________________.

Бир добуштан т өмөнк ү күн тартиби бекитилди:

1) «X» Коомдук бирикмесин т үзүү ;
2) «X» К оомдук бирикмесинин Уставын бекит үү ;
3) «X» К оомдук бирикмесинин Башкармалыгы н жана Башкар малыктын төрагасын
шайлоо;
4) «X» коомдук бирикмесинин Текшер үү комиссиясын шайлоо.

Биринчи жана экинчи маселе боюнча __________________ чыгы п сүйл өдү, ал « X»
Коомдук бирикмесин т үзүү нү сунуштады жана жыйындын к үн тартибине « X»
Коомдук бирикмесинин Уставы нын долбоорун сунуштады.

Үчүнч ү жана т өрт үнч ү маселелер боюнча _____________________ чыгып с үйл өдү.
Ал сунуштады:
1) «X» Коомдук бирикмесинин Башкармалыгы н 3 кишиден, т өмөнк ү курамда
шайлоо:
_______________ – Башкармалыктын төрагасы,
________ _______ – Башкармалыктын мүчөсү,
_______________ – Башкармалыктын мүчөсү;

2) «X» Коомдук бирикмесинин Текшер үү комиссиясын 3 кишиден, т өмөнк ү курамда
шайлоо:
_____________ – Төрага,
_____________ – Коми ссия м үчөсү,
_____________ – Комиссия м үчөсү.

38
Чогулуш токтом кылат:

1) «X» Коомдук бирикмеси т үзүлс үн;
2) «X» К оомдук бирикмесинин Уставы бекитилсин;
3) «X» Коомдук бирикмесинин Башкармалыгы 3 кишиден т өмөнк ү кур амда
шайлансын:
_______________ – Башкармалыктын Төрагасы,
_______________ – Башкармалыктын мүчөсү,
_______________ – Башкармалыктын мүчөсү;

4) «X» Коомдук бирикмесинин Текшер үү комиссиясы 3 кишиден т өмөнк ү
курамда шайлансын:
_____________ – Төрагасы,
_____________ – Комиссия м үчөсү,
_____________ – Комиссия м үчөсү.

5) «X» Коомдук бирикмесин катт атуу
_____________________________________________________________________
_______ __________ тапшырылсын.

Ушул протоколдо көрс өтүлг өн, ошондой эле мамлекеттик каттоо үчүн документтерде
көрс өтүлг өн маалыматтар туура, Коомдук бирикмени т үзүү маселеси тийишт үү
мамлекеттик органдар жана жергиликт үү өз алдынча башкаруу органдар ы тарабынан
макулдашылганын тастыктайбыз.

Чогулуштун төрагасы 14 ______________ _________________

Чогулуштун катчысы ______________ _________________

14 Чогулуштун т өрагасынын жана катчысынын колдору нотариалдык т үрд ө күбөлөнд үрүлүшү керек.

39

Уюштуруучулардын
«____» ______ 201__ -ж.
чечими менен
«Бекити лген»

БИШКЕК – 201 __ -ж.

«X ФО НДУ»
КООМДУК ФОНДУНУН
УСТАВЫ

40
I. ЖАЛПЫ ЖОБОЛОР

1.1. «Х фонду» Коомдук фонду (мындан ары «Фонд») Кыргыз Республикасынын
Конституциясына, Кыргыз Республикасынын Граждандык кодексине, «Коммер циялык
эмес уюмдар ж өнүнд ө» Кыргыз Республикасынын Мыйзамына жана Кыргыз
Республикасынын башка ченемдик -укуктук актыларына ылайык т үзүлг өн.
1.2. Фонд социалдык, кайрымдуулук, маданий, билим бер үү чүлүк жана башка коомдук –
пайдалуу максаттарды к өзд өгөн, мамлек еттик эмес м үлкт үк жана м үлкт үк эмес
ыктыярдуу м үчөлүк акылардын негизинде юридикалык жактар тарабынан т үзүлг өн
коммерциялык эмес уюм болуп эсептелет.
1.3. Фонддун уюштуруучулары болуп төмөнк үлөр саналат:
– Кыргыз Республикасынын жараны Каримов Анвар Асанович,
(дареги: ________________________________________);
– Кыргыз Республикасынын жараны Сидоров Петр Иванович,
(дареги: ________________________________________).

II. АТАЛЫШЫ, ЖАЙГАШКАН ЖЕРИ ЖАНА РАСМИЙ ТИЛИ

2.1. Фонддун толук аталышы:
– орус тилинде: Об щественн ый фонд «Фонд X»;
– кыргыз тилинде: « X фонду» коомдук фонду;
– англист илинде : Public Foundation «X Foundation»;
2.2. Кыскача аталыш: « Y фонду».
2.3. Фонддун турган жери: 7200__, Кыргыз Республикасы, ___________________
____________. Фонд турган жер Фонддун аткаруу ор ганынын чечими менен өзгөрүшү
мүмк үн, мындай учурда каттоо органдарына билдирилип коюлушу керек.
2.4. Фонддун ишмердиги Кыргыз Республикасынын бардык аймактарында жана анын
чегинен тыш жерлерде жайылтылат.
2.5. Фонддун жумушчу тилдери болуп кыргыз, орус жана англ ис тилдери саналат.

III . ЮРИДИКАЛЫК СТАТУСУ

3.1. Фонд Кыргыз Республикасынын мыйзамы на ылайык юридикалык жак болуп саналат.
Белгиленген тартипте каттоодон өтк өн учурдан тартып , юридикалык жактын
укуктарына жана милдеттерине ээ болот. Юридикалык жак катары м амлекеттик
каттоодон өтк өнд өн кийин Фонд т өмөнд өгүдөй укуктарга ээ:
– чет өлк өлөрд үн жана республиканын банк мекемелеринде эсептерин (анын ичинде
валюталык) ачууга;
– Кыргыз Республикасынын мыйзамдары тарабынан тыюу салынбаган ишканаларды,
мекемелерди жана б ашка уюмдарды т үзүү гө;
– филиалдарын жана өкүлч үлүкт өрүн ачууга;
– өзүнүн максаттары жана милдеттери ж өнүнд ө маалыматтарды эркин таратууга;
– өз менчигине ээ болууга, пайдаланууга жана теск өө гө, Кыргыз Республикасынын
мыйзамдары тыюу салбаган каалаган келишим дерди т үзүү гө;
– сотто өзүнүн атынан чыгып с үйл өө гө;
– уюштуруучулук -укуктук формаларына ылайык мыйзам тарабынан белгиленген ушул
сыяктуу уюмдардын башка укуктарына ж ана милдеттерине ээ болууга.

41
3.2. Фонддун өзүнүнүн ат ал ышы менен кыргыз, орус жана англис тилд еринде ги мөө рү,
фирмалык белгиси жана символикасы болот.
3.3. Фонд алынган кирешени уюштуруучулар менен кызмат адамдарынын ортосунда
бөлүшт үрб өй туруп, чарбачылык иштери, анын ичинде өнд үрүшт үк ишмердик менен
алектен үү укугуна ээ. Мындай ишмердик өзүнө товарл арды өнд үрүү нү жана сатууну,
акы алуу менен кызматтарды к өрс өтүү нү, иштерди аткарууну жана ишкердик
ишмердиктин башка т үрл өрүн камтышы м үмк үн. Ишкердик ишмердиктен алынган
киреше Фондду т үзүү дө коюлган максаттарга жет үү үчүн жумшалат.
3.4. Фонд Кредиттик агенттиктерди т үзүү укугуна ээ.
3.5. Фонд өзүнүн милдеттенмелери боюнча ага таандык болгон бардык м үлкк ө
жоопкерчиликте болот. Фонддун уюштуруучулары өзд өрү түзгөн Фонддун
милдеттенмелери боюнча жооп бер ишп ейт, ал эми Фонд өз уюштуруучуларынын
милдеттенмелери боюнча жооп бербейт.
3.6. Фонд эл аралык ассоциацияларга кир үү гө, эл аралык т үз байланыштар да болууга ,
тиешел үү келишимдерди т үзүү гө укуктуу.

IV . ФОНДДУН ФИЛИАЛДАРЫ 15

4.1. Фонддун Казак Республикасында (Алматы ш.) жана Тажик Республикасында
(Д үйш өмб ү ш.) өз филиалдары бар.
4.2. Фонддун филиалы болуп, анын турган жеринен сырткары жайгашкан жана анын
ишинин бардыгын же б өлүгүн, анын ичинде өкүлч үлүкт үн функцияларын ж үзөгө
ашырган анын обочолонгон б өлүмү эсептелет.
4.3. Фонддун филиалдары юридикалык жак болуп саналыш пайт.
4.4. Фонд өзүнүн филиалдарына тиешел үү мүлкт өрд ү бөлүп берет.
4.5. Фонддун филиалдары алар га бекитилген жоболордун негизинде иш алып барат.
4.6. Филиалдардын жетекчилери Фонд тарабынан дайындалышат жана анын ишеним
кагазынын негизинде иштешет.

V. Т ҮЗҮҮ МА КСАТТАРЫ ЖАНА ИШМЕРДИГИНИН Т ҮРЛ ӨРҮ 16

5.1. Фондду т үзүү нүн негизги максаттары:
– Борбордук Азиянын тоолуу аймактарынын туруктуу өнүгүшүнө кол кабыш кылуу
жана ошону менен бирге ошол жерде жашап жатышкан калктын жашоо де ңгээлин
жогорулатууга салым кошуу;
– тоол уу айылдардагы калктын жашоо де ңгээлин жогорулатууга, тоолуу айылдарды
өнүкт үрүү гө багытталган тоолуу айылдардагы элдин демилгесине жана
ишмердигине каржылык, ке ңеш бер үү чүлүк, уюштуруучулук жана башка жактан
колдоо к өрс өтүү .

15 Бул б өлүм каттоодон өткөн фонддун филиалдары болгон учурларда гана зарыл болот. Эгер каттоодон
өткөн фонддун фи лиалдары болбосо, анда бул б өлүмд ү уставдан алып салуу керек да, тиешел үү түрд ө
бөлүмд өрд үн жана пункттардын номерленишин өзгөртүү керек.
16Бул б өлүмд ө түзүү максаттары жана ишмердиктин т үрлөрү болжолдуу к өрсөтүлгөн. Ар бир фонддун
өзүнүн т үзүү максаттары бар жана өзүнүн максаттарына жет үү үчүн ишмердигинин т үрлөрүн өздөрү
аныктайт. Буга байланыштуу устав иштелип чыгып жатканда, бул б өлүмд ө түзүлүп жаткан фонддун
максаттары так к өрсөтүлүп, анын ишмердигинин т үрлөрүн аныктоо зарыл.

42
5.2. Өзүнүн максаттарына жет үү үчүн Фонд т өмөнд өгүдөй ишмердиктин негизги
түрл өрүн ж үзөгө ашырууга укуктуу:
5.2.1. Тоолуу айылдарды өнүкт үрүү долбоорун каржылоо үчүн Кыргыз
Республикасынын аймагында, ошондой эле анын чегинен тыш жерлерде да
донордук уюмдарды изд өө нү жүзөгө ашыруу;
5.2.2. Тоолуу айылдарды өнүкт үрүү долбоорлорун т үзд өн-түз каржылоодо жана
конкурстарды уюштурууда донордук уюмдарга к өмөк к өрс өтүү .
5.2.3. Тоолуу айылдардын өкүлд өрүнө, анын ичинде жамааттарга алардын
конкурстарга ийгиликт үү катышуулары үчүн долбоордук сунуштарды, гранттык
би лдирмелерди жана башка документтерди иштеп чыгууда жана жол –
жоболоштурууда, ошондой эле донордук уюмдарды изд өө дө жана алардын
ортосундагы кызматташтыкты ж өнг ө салууда жардам бер үү .
5.2.4. Гранттык программаларды иш ж үзүнө ашыруу үчүн эрежелерди, критерийлерди
жана жол -жоболорду иштеп чыгуу;
5.2.5. Тоолуу жамааттарга өзгөчө көңү л буруу аркылуу тоолуу айылдардын калкынан
долбоордук сунуштарды чогултуу;
5.2.6. Долбоорлорду каржылоого ар кандай билдирмелерди презентациялоо
максатында буга кызыкдар болгон жарандар менен грантты к жана кредиттик
программалардын өкүлд өрү үчүн форумдарды, тегерек столдорду уюштуруу;
5.2.7. Каржыланган долбоорлорго мониторинг ж үрг үзүү жана баалоо, каржылык
отчетту даярдоодо грант бер үү нү колдоо ;
5.2.8. Фонддун уюштуруучулук жардамы аркылуу донордук уюм аларды т үзд өн-түз
каржылаган учурлар сыяктуу эле, өзүнүн каражаттарынын эсебинен тоолуу
айылдардын долбоорлорунун каржыланышы менен байланы шкан ишмердиктин
башка т үрл өрүн.
5.3. Кыргыз Республикасынын аймагында ишке ашырылуу үчүн атайын уруксат
(лицензия) алуу тала п кылынган ишмердиктин т үрл өрүн Фонд белгиленген мыйзам
тартибинде тиешел үү лицензияларды алгандан кийин ж үзөгө ашырууга укуктуу.

VI . ФОНДДУН М ҮЛК Ү ЖАНА КАРАЖАТТАРЫ

6.1. Фонддун м үлк ү жана каражаттары төмөнк үлөрд үн эсебинен т үзүлөт:
1) Уюштуруучулардын ж ана Кыргыз Республикасынын жана чет мамлекеттердин
жарандарынын жана башка юридикалык жактарынын ыктыярдуу м үчөлүк
ак ыларынан жана чегер үү лөрүнөн;
2) Фонддун жана анын т үзгөн ишканаларынын жана т үзүмд өрүнүн өнд үрүшт үк,
чарбачылык жана башка ишмердигинен т үшк өн кирешелерд ен;
3) Кыргыз Республикасынын мыйзамдары тарабынан тыюу салынбаган башка
ишмердиктин жана т үшк өн акчалардын кирешелеринин эсебинен .
6.2. Фонддун Уюштуруучулары тарабынан Фонд го берилген м үлк ү жана каражаттары
Фонддун менчиги болуп калат.
6.3. Фонд өзүнүн имаратына, үйл өрүнө, курулуштарына, турак -жай фонддоруна,
жабдууларына, инвентарларына, баалуу кагаздарына жана Кыргыз Республикасынын
мыйзамдары тыюу салбаган жана республиканын мыйзамдары тарабынан жарандык
жүгүрт үү дөн алынып салынбаган каалаган б ашка м үлк кө ээ болууга укуктуу.

43
VII . ЭМГЕК МАМИЛЕЛЕРИ

7.1. Ишке тартылган жумушчулар жана кызматкерлер менен эмгек мамилелери Фонд
тарабынан түзүлг өн эмгек келишимдеринин негизинде ж үзөгө ашырылат.
7.2. Эмгек келишимдери боюнча ишке тартылган жумушчуларга Фонд Кыргыз
Республикасынын Конституциясы тарабынан кепилденген э ң төмөнк ү айлык акыны,
жумуш убактысынын белгиленген узактыгын, эс алуусун жана ден соолугунун
корголушун кепилдейт. Жумуш к үнүнүн режими, кызыктырып дем бер үү чаралары
жана дисциплинардык жо опкерчилиги Ички тартип эрежелери менен ж өнг ө салынат.

VI II. БАШКАРУУ ОРГАНДАРЫ 17

8.1. Фонддун башкаруу органдары:
– Байкоочу Ке ңеш ;
– Башкарма лык .
8.2. Фонддун жогорку башкаруу органы болуп Байкоочу Ке ңеши эсептелет. Байкоочу
ке ңеш инин Т өрагасы жана биринчи м үчөлөрү Фонддун Уюштуруучулары тарабынан
дайындалышат, ошону менен бирге Фонддун ар бир Уюштуруучусу Байкоо Ке ңешине
экиден м үчө дайындайт. Эгер отурумга анын 50%дан ашык м үчөлөрү катышса,
Байкоочу Ке ңеш кворумга ээ болот.
8.3. Байкоочу ке ңеш тин м үчөсү кандайдыр бир себептер менен (өз каалоосу боюнча, ден
соолугунун абалы боюнча милдеттерин аткарууга м үмк үн болбогондугуна
байланыштуу) анын курамынан чыккан учурда Байкоочу ке ңеш тин калган м үчөлөрү
өзд өрүнүн кезектеги жыйынында чыгып кеткендин ордуна Байкоочу Ке ңешт ин жа ңы
мүчөсүн шайлоого милдетт үү .
8.4. Байкоо чу Ке ңеш тин өзгөчө компетенциясына төмөнк үлөр кирет :
1) бардык стратегиялык маселелер боюнча чечимдерди кабыл алуу;
2) Фонддун саясатын жана ишмердигинин багыттарын аныктоо жана ишмердигин
көзөмөлд өө ;
3) Фонддун уставына өзгөрт үү лөрд ү жана толуктоолорду киргиз үү ;
4) Фонддун ишмердигинин артыкчылыктуу багыттарын аныктоо;
5) аткаруу органынын концептуалдык чечимдерин жактыруу;
6) Фонддун Т өрагасын жана Башкармалыктын мүчөлөрүн кызматка шайлоо жана
кызмат ордунан бошотуу;
7) Фонддун Т өра гасын жана Башкармалыктын мүчөлөрүнүн кызмат акыларынын
өлч өмүн аныктоо;
8) _______________ сомдон жогору суммадагы келишимди, ошондой эле
кызыкчылыктардын чыр -чатагы божомолдонгон келишимди т үзүү жөнүнд ө
аткаруу органынын чечимдерин бекит үү ;
9) Фонддун ишмерди ги ж өнүнд ө жылдык отчетту жана жылдык балансты бекит үү ;
10) Фонддун филиалдарын жана өкүлч үлүкт өрүн т үзүү жана жабуу, алар ж өнүнд ө
жоболорду бекит үү ;
11) башка юридикалык жактардын ишмердигине катышуу;
12) Фондду кайтадан т үзүү жана жоюу.
17 Бул б өлүмдө Фондду ба шкаруунун болжолдуу тартиби келтирилген. Фонддун Уюштуруучулары,
өздөрүнүн каалоосу боюнча, башкаруунун б өлөк тартибин (болжолдуудан айырмаланган) тандап ала
алышат.

44
8.5. Фонддун Байкоочу Ке ңеши маселелерди зарылдыгына жараша, бирок жыл ын а бир
жолудан кем эмес өтк өрүлүү чү отурумдарында чечишет.
8.6. Фонддун Байкоочу Ке ңешинин кезексиз отурумдары:
1) Фонддун Башкармалыгы нын Т өрагасы;
2) Фонддун Байкоочу Ке ңешинин каалаган м үчөсүнүн демилгеси боюнча
чакырыл ышы м үмк үн.
8.7. Фонддун Байкоочу Ке ңешинин чечими отурумга катышкандардын к өпч үлүгүнүн
добушу менен кабыл алынат. Фонддун уюштуруучулары нын Байкоочу Ке ңештин
чечимине вето коюуга («тыюу сал ууга ») укугу жок.
8.8. Фонддун Башкармалыгы анын ишмердигине жетекчилик к ылууну ж үзөгө ашырган
Фонддун аткаруу органы болуп саналат. Фонддун Башкармалыгы үч кишиден:
Фонддун Байкоочу Ке ңеши тарабынан шайланышкан Төрагадан жана
Башкармалыктын эки м үчөсүнөн турат.
8.9. Фонддун Башкармалыгы :
1) Фондду өнүкт үрүү нүн миссиясын жана стратег иясын иштеп чыгат жана Байкоочу
Ке ңешке бекит үү үчүн жана к өрс өтөт;
2) Фондду өнүкт үрүү нүн учурдагы жана келечектеги пландарын иштеп чыгат;
3) Фонддун Уставына өзгөрт үү лөрд ү жана толуктоолорду киргиз үү боюнча
сунуштарды Фонддун Байкоо чу Ке ңешинин кароосуна кирг изет;
4) жумушчулардын, анын ичинде Фонддун бардык б өлүмд өрүнүн жетекчилеринин
кызматтык милдеттерин аныктайт;
5) Фонддун т үзүмд үк б өлүмд өрү жөнүнд ө жоболорду бекитет;
6) Фонддун Байкоо чу Ке ңешинин алдында өзүнүн ишмердиги ж өнүнд ө отчет берет.
8.10. Эгер Башкармалыктын бардык м үчөлөрү «макул» деген добуштарын беришсе,
Башкармалыктын чечими кабыл алынды деп эсептелет.
8.11. Кыргыз Республикасынын мыйзамдарына жана ушул Уставга каршы келген
аракеттер жасалган учурда Байкоочу Кеңеш тин чечими боюнча Башкармалыктын
мүчөлөрү мөө нөтүнөн мурда чакыртылышы м үмк үн жана Башкармалыктын кийинки
жа ңы м үчөлөрү шайланат.
8.12. Фонддун Башкармалыгы нын Т өрагасы:
1) бардык мекемелерде Фонддун ишеним кагазы жок эле өкүлү боло алат;
2) Фонддун ишмердигинин ички регламент ин иштеп чыгат жана со ңунда ал Фонддун
Байкоочу Ке ңешинин отурумунда беки тилет ;
3) анын м үлк үн жана каражаттарын тескейт, келишимдерди т үзөт, ишеним
кагаздарын берет, банктарда эсеп -кысап жана башка эсептерин ачат;
4) Фонддо бухгалтердик, статистикалык жана б өлөк эсептерди уюштурат;
5) өзүнүн компетен циясынын алкагында Фонд боюнча буйруктарды чыгарат, эмгек
мыйзамдарына ылайык келишимдерди т үзөт, Фонддун жумушчуларын кызматка
алат жана кызматтан бошотот, алардын кызмат акыларын аныктайт.
6) Фонддун Байкоочу Ке ңешинин чечимдерин аткарат, Фонддун ишмердиг инде
мыйзамдуулуктун сакталышын камсыздайт;
7) эмгек тартибин бузгандыктары үчүн Фонддун жумушчуларын а тартип тик
жаза лар ды берет .
8) өзүнүн ишмердиги ж өнүнд ө Байкоочу Кеңеш тин алдында бир жылда бир жолудан
кем эмес отчет берип турат;
9) Фонддун кызматкерлери үчүн ички тартип эрежелерин иштеп чыгат жана бекитет;
10) карамагындагы жумушчуларды сыйлоо ж өнүнд ө чечимдерди кабыл алат;
11) Фонддун Башкармалыгы нын жана Байкоочу Кеңеш инин компетенциясына
кирбеген б өлөк ыйгарым укуктарды ж үзөгө ашырат.

45
8.13. Фонддун каржылык жана мат ериалдык абалына туудурган кандай коркунуч
болбосун же ушундай коркунучту жарата турган башка жагдайлар ж өнүнд ө
Фонддун Башкармалыгы нын Т өрагасы Фонддун Байкоочу Ке ңешине токтоосуз
билдир үү гө тийиш.

IX . АУДИТОРДУК ТЕКШЕР ҮҮ

9.1. Фонддун Байкоочу Ке ңеши жыл са йын жыл жыйынтыгы боюнча өтө турган отчеттук
жыйынга бир ай убакыт калганда, анын уставдык ишмердигине ылайык, Фонддун
бухгалтердик документациясына, каржылык отчетторуна жана Фонддун башка
ишмердиктерине к өз каранды эмес аудитордук текшер үү нү дайындайт.
9.2. Башкармалыктын Төрагасы жана Фонддун б өлөк кызмат адамдары дайындалган
аудиторлорго к өмөк к өрс өтүү гө жана аларга аудитордук текшер үү үчүн бардык зарыл
документтерди к өрс өтүү гө жана аудиторлордо суроолор жаралып калса аларга
түшүнд үрм ө бер үү гө милдетт үү .

X. ИШМЕРДИКТИ ТОКТОТУ У ТАРТИБИ

10.1. Фонддун жоюлушу ж өнүнд ө чечимди кызыкдар болгон тараптардын арызы боюнча
сот гана кабыл ала алат.
10.2. Фонд т өмөнк ү учурларда жоюлушу м үмк үн:
1) эгер фонддун м үлк ү анын максаттарын ж үзөгө ашыруу үчүн жетишсиз болсо жана
зарыл болго н м үлкт ү алуунун ыктымалдыгы реалдуу эмес болсо;
2) эгер фонддун максаттарына жет үү гө мүмк үн болбосо, ал эми фонддун
максаттарына зарыл өзгөрт үү лөрд ү жүрг үзүү гө мүмк үн болбосо;
3) фонд өзүнүн ишмердигинде уставда каралган максаттардан четтеп кеткен учурда;
4) мыйз амда каралган башка учурларда.
10.3. Жоюлуп жаткан учурда Фондго убактылуу пайдаланууга берилген м үлк ээсине
кайтарылып берилет, ал эми анын калган м үлк үн сатуудан т үшк өн акчаны
кошкондогу акча каражаттары, кредиторлор менен эсептешкенден кийин жана
милдетт үү төлөмд өр т өлөнг өнд өн кийин ушул Уставда к өрс өтүлг өн максаттарга
багытталат.
10.4. Фонддун бардык документтери (башкаруучулук, каржылык -чарбалык, өзд үк курамы
боюнча ж.б.) анын ишмердиги токтогондон кийин белгиленген тартипте архивге
мамлекеттик сактоого өтк өрүлөт. Жоюлуп жатканда, Фонддун ишмердигинин
процессинде пайда болгон документтер «Кыргыз Республикасынын Улуттук
архивдик фонду ж өнүнд ө» Мыйзам га ылайык сакталып туруу керек.

Фонддун Башкармалыгы нын төрагасы ________________________________

46
«Х» фондун т үзүү жөнүнд ө
ЧЕЧИМ 18

«___»_____ 201__ -жыл Бишкек ш.

1) Ф.А.А.,
Туулган жылы: «____» ______19 ___ -жыл,
Кыргыз Республикасынын жараны,
паспорт _____________________________,
жашаган жеринин дареги: _ _____________,
үйүнүн телефону: ___________________.

2) Ф.А.А.,
Туулган жылы: «____» ______19 ___ -жыл,
Кыргыз Республикасынын жараны,
паспорт _____________________________,
жашаган жеринин дареги: ______________,
үйүнүн телефону: __________________ _.

Төмөнк үдөй чечим кабыл алынды:

1) _________________ юридикалык дареги менен «Х» Коомдук фонду т үзүлс үн;
2) «Х» Коомдук фондунун Уставы бекитилсин;
3) «Х» Коомдук фондуна ______________ жалпы суммасындагы___________ сом
төмөнк үдөй тартипте берилсин________ __________________________________;
4) «Х» Коомдук Фондунун курамы 3 адамдан турган Байкоочу ке ңеш и дайындалсын:
– Төрагасы (Ф.А.А., дареги): ______________________________________ ______
– М үчөсү (Ф.А.А., дареги): ________________________ _____________________
– М үчөсү (Ф.А.А., дареги): _____________________________________________
5) «Х» Коомдук фондунун Башкармалыгы төмөнк үдөй курамда шайлансын:
 Төрагасы (Ф.А.А., дареги): ______________________________________ ______
 М үчөсү (Ф.А.А ., дареги): _____________________________________________
– М үчөсү (Ф.А.А., дареги): ________________________________________ _____
6) «Х» Коомдук фондун каттоодон өтк өрүү
____________________________тапшырылсын.
Ушуну менен ушул протоколд о көрс өтүлгөн, ошондой эле мамлекеттик каттоодон өтүү
үчүн к өрс өтүлг өн документтердеги маалыматтар туура экендигин жана Коомдук фондду
түзүү маселеси тиешел үү мамлекеттик органдар жана жергиликт үү өз алдынча башкаруу
органдары менен макулдашылгандыгын тастыктайбыз.

Ф.А.А._____________________________
колу
Ф.А.А._____________________________
колу

18 Фонддун жеке жактарынын (жарандардын) уюштуру учуларынын колу нотариалдык күбөлөнд үрүлүүгө
тийиш, ал эми уюштуруучу -уюмдардын жетекчилеринин колу ошол уюмдун м өө рү менен бекитил үү сү
мүмк үн.

47
«X» фондунун уюштуруучуларынын
ТИЗМЕСИ 19

№№ Уюштуруучу
жарандын Ф.А.А. же
уюштуруучу -уюмдун
аталышы
Уюштуруучу
жарандын
туулган
жылы же
уюштуруучу –
уюмдун
каттоодон
өтк өн датасы

Дареги,
телефон
Колу
N
2
P
4
5
S

«X» фондунун
Башкармалыгы нын төрагасы
______________________

«____» __________ 201 ____ -жыл

19 Уюштуруучу -жарандардын колу нотариалдык күбөлөнд үрүлүү гө тийиш, ал эми уюштуруучу -уюмдардын
жетекчилеринин колу ошол уюмдун м өө рү менен бекитил үү сү мүмк үн.

48

«X» фондунун жетекчи органдарыны н м үчөлөрүнүн
ТИЗМЕСИ

БАЙКООЧУ КЕ ҢЕШ

№№ Фамилиясы, аты,
атасынын аты
Туулган
жылы
Шайланган кызматы Үй дареги,
телефон
1 Төрагасы
2 М үчөсү
3 М үчөсү

БАШКАРМА ЛЫК

№№ Фамилиясы, аты,
атасынын аты
Туулган
жылы
Шайланган кызматы Үй дареги,
те лефон
N Башкармалыктын
Төрагасы

2 Башкармалыктын
мүчөсү

P Башкармалыктын
мүчөсү

«X» фондунун
Башкармалыгы нын төрагасы

«____»_________ 201___ -жыл.

49

«___»___________ ___ 201__ -ж.
Уюштуруучулардын чечими менен
«Бекитилген»

Бишкек – 201__

«X»
мекемесинин
УСТАВ Ы

50

1. ЖАЛПЫ ЖОБОЛОР

1.1. «X» мекемеси (мындан ары «Борбор» деп аталат) Кыргыз Р еспубликасынын
Граждандык кодексинин, «Коммерциялык эмес уюмдар ж өнүнд ө» жана «Кыргыз
Республикасындагы калктын саламаттыгын сактоо ж өнүнд ө» Кыргыз Республикасынын
Мыйзамдарынын жана Кыргыз Республикасынын башка ченемдик укуктук актыларынын
негизинде т үзүлг өн.
1.2. «Борбор» коммерциялык эмес уюм – мекеме формасында т үзүлг өн.
1.3. «Борбордун» толук аталышы:
 орус тилинде: Учреждение « X»;
 кыргыз тилинде: «Х» мекемеси;
 англис тилинде: Institution «Х»;
1.4. Кыскача аталышы: «У».
1.5. «Борбордун» Уюштуруучулары т өмөнк үлөр болуп са налат:
а) гр. Иванов Иван Иванович (паспорт № А000 3840, 25.10.1996 -жылы берилген,
ИИМ 50 -03; дареги: 720003, Кыргыз Республикасы, Бишкек ш., Совет к өчөсү, 27 -үй, кв.
6).
б)
1.6. «Борбор» өзүнүн ишмердигинде Кыргыз Республикасынын Конституциясын,
«Коммерц иялык эмес уюмдар ж өнүнд ө», «Кыргыз Республикасынын калкынын
саламаттыгын сактоо ж өнүнд ө» Кыргыз Республикасынын Мыйзамдарын, Кыргыз
Республикасынын башка ченемдик укуктук актыларын жана ушул Уставды
жетекчиликке алат.
1.7. «Борбордун» турган жери: 7200___, Кыр гыз Республикасы,_______________ ,
____________ көчөсү, _____ үй, _____ кв.
2. «БОРБОРДУН» ЮРИДИКАЛЫК СТАТУСУ

2.1. «Борбор» анын мамлекеттик каттоодон өтк өн учурунан тартып юридикалык жак
статусуна ээ болот:
 белгиленген тартипте каттоодон өтк өн өзүнүн м өө рү, штампы, эмблемасы, логотиби,
өз алдынча балансы, банк жана башка кредиттик мекемелеринде эсеп -кысабы жана
башка эсептери, анын ичинде валюталык эсеби болот;
 өзүнүн атынан м үлкт үк жана жеке м үлкт үк эмес укуктарга жана милдеттерге ээ болот,
сотто доогер ж ана жоопкер боло алат.
2.2. «Борбор» өзүнүн милдеттенмелери, карамагында болгон акча каражаттары боюнча
жооп берет. Алар жетишсиз болгон учурда «Борбордун» милдеттенмелери боюнча
субсидиардык жоопкерчилик анын уюштуруучуларынын мойнунда болот.
2.3. «Борбор» алын ган кирешени уюштуруучулар менен кызмат адамдарынын ортосунда
бөлүшт үрб өй туруп, чарбачылык иштери, анын ичинде өнд үрүшт үк ишмердик менен
алектен үү укугуна ээ. Мындай ишмердик өзүнө товарларды өнд үрүү нү жана сатууну,
акы алуу менен кызматтарды к өрс өтүү нү, иштерди аткарууну жана ишкердик
ишмердиктин башка т үрл өрүн камтышы м үмк үн.
2.4. «Борбордун» уюштуруучулары «Борбордун» ишкердик ишмердигинен пайда алуу
максатын к өзд өбөйт. «Борбордун» ишкердик ишмердигинен алынган пайда ушул
Уставдын 3.1 -пунктунда к өрс өтүлг өн «Борборду» т үзүү максаттарына багытталат.

51

3. «БОРБОРДУ» Т ҮЗҮҮ НҮН МАКСАТТАРЫ ЖАНА
ИШМЕРДИКТИН Т ҮРЛ ӨРҮ 20
3.1. «Борборду» т үзүү нүн максаттары:
1) _______________________________________________________________;
2) _______ ________________________________________________________;
3) фундаменталдык, иликт өө чү жана колдонмо илимий изилд өө лөрд ү уюштуруу жана
өтк өрүү ;
4) коомдун адеп -ахлактык , маданий жана илимий баалуулуктарын сактоо жана
көбөйт үү болуп саналат .
3.2. «Борбор» өзүнүн максатына жет үү үчүн т өмөнк үдөй ишмердиктин т үрл өрүн ж үзөгө
ашырат:
1) _______________________________________________________________;
2) _______________________________________________________________;
3) _________________________________________________________ _____;
4) _______________________________________________________________;
5) _______________________________________________________________;
6) _______________________________________________________________;
7) маалыматтык жана маданий – билим бер үү чүлүк кампанияла рды, акцияларды,
фестивалдарды, к өрг өзм өлөрд ү ж.б. өтк өрөт;
8) редакциялык – басма ишмердигин ж үзөгө ашырат;
9) Кыргыз Республикасынын аймагында, ошондой эле, анын чегинен тыш жерлерде
ассоциацияларды, өкүлч үлүкт өрд ү, филиалдарды, бирликтерди жана башка
бирикмел ерди т үзөт;
10) өзүнүн уставдык ишмердигин ж үзөгө ашыруу үчүн каржылык жана материалдык
каражаттардын кошумча булактарын тартат;
11) Кыргыз Республикасынын мыйзамдарына каршы келбеген ишмердиктин башка
түрл өрүн ж үзөгө ашырат.
3.3. Кыргыз Республикасынын аймагында ж үзөгө ашыруу үчүн атайын уруксат (лицензия)
алуу талап кылынган ишмердиктин т үрл өрүн «Борбор» белгиленген мыйзамдык
тартипте тиешел үү лицензияларды алгандан кийин ж үзөгө ашырууга укуктуу.
3.4. «Борбордун» ишмердиги адам өмүрү жана саламаттыгы, жалпы адамзаттык
баалуулуктардын артыкчылыгы, жалпы элге т үшүнүкт үү лүк, демократия жана
гуманизм принциптеринен курулат.
4. БАШКАРУУ ОРГАНДАРЫ 21
4.1. «Борбордун» башкаруу органдары болуп :
 Уюштуруучулар жыйыны;
 Башкарма лык болуп эсептелет.
4.2. «Борбордун» жогорку башкаруу ор ганы болуп Уюштуруучулар жыйыны эсептелет.
4.3. Уюштуруучулар жыйыны «Борбордун» максаттарын жана милдеттерин ишке
ашырууга таандык болгон «Борбордун» ишмердигинин бардык маселелери боюнча
чечим кабыл алууга укугу бар.
4.4. Уюштуруучулар жыйынынын өзгөчө компетенц ияларына:
1) «Борбордун» Уставына өзгөрт үү лөрд үн жана толуктоолордун киргизилиши;
20 Бул б өлүмд ө түзүү максаттары жана ишмердиктин т үрлөрү болжолдуу к өрсөтүлгөн. Ар бир мекеменин
өзүнүн т үзүү максаттары бар жана өзүнүн максаттарына жет үү үчүн өзүнүн ишмердигинин т үрлөрүн
аныктайт. Буга байланыштуу устав иштелип чыгып жатканда, бул б өлүмд ө түзүлүп жаткан мекеменин
максаттары так көрсөтүлүп, анын ишмердигинин т үрлөрүн аныктоо зарыл. 21Бул б өлүмдө башкаруунун болжолдуу тартиби келтирилген. Мекеменин уюштуруучулары, өздөрүнүн
каалоосу боюнча, башкаруунун б өлөк тартибин (болжолдууд ан айырмаланган) тандап ала алышат.

52
2) «Борбордун» өнүкт үрүү планынын жана алардын аткарылышы ж өнүнд ө
отчеттордун бекитилиши;
3) «Борбордун» Башкармалыгы нын м үчөлөрүнүн кызматка дайындалышы жана
кызматтан бошотулушу;
4) «Борбордун» жылдык отчетторунун жана бухгалтердик баланстарынын бекитилиши;
5) «Борбордун» филиалдарын жана өкүлч үлүкт өрүн, ишканаларын, мекемелерин,
уюмдарын т үзүү же жоюу ж өнүнд ө чечимдердин кабыл алынышы;
6) «Борбордун» кайтадан т үзүлүшү же жоюлушу ж өнүнд ө чечимдердин кабыл
алынышы кирет.
4.5. Эгер уюштуруучулардын жалпы санынын үчт өн экисинен кем эмеси катышса,
Уюштуруучулар жыйыны укуктуу болот.
4.6. «Борбордун» өтк өн жылдагы ишмердигинин жыйынтыгын чыгаруу үчүн ар жылдын
1-апрелине чейин Уюштуруучулар жыйынынын ке зексиз отурумдары өтк өрүлүп
турат.
4.7. Уюштуруучулар жыйынынын кезексиз отурумдары уюштуруучулардын кимиси
болбосун бир өө сүнүн талабы боюнча кайсы убакта болбосун чакырылышы м үмк үн.
4.8. «Борбордун» ар бир уюштуруучусу Уюштуруучулар жыйынында бир добушка ээ.
4.9. Ую штуруучулар жыйынынын чечимдери уюштуруучулардын жалпы санынын
жөнөкөй көпч үлүк добушу менен кабыл алынат.
4.10. Уюштуруучулар жыйынынын чакырылышы ж өнүнд ө уюштуруучулар
Башкармалыктын Төрагасы тарабынан 10 к үн мурун жазуу т үрүнд ө эскертилет.
4.11. Уюштуруучулар жый ынынын чечимдери протоколдор менен жол -жоболоштурулат.
Уюштуруучулар жыйынынын отурумдарында Башкармалыктын Төрагасы же
Уюштуруучулар жыйынынын тандоосу боюнча уюштуруучулардын бир өө сү
төрагалык кылат.
4.12. Уюштуруучулар жыйынынын отурумдарын өтк өрүү гө даярдык тын к өрүлүшү,
ошондой эле протоколдордун ж үрг үзүлүшү жана сакталышы Башкармалыктын
Төрагасы тарабынан камсыздалат.
4.13. Уюштуруучулар жыйыны кабыл алган чечимдер бардык уюштуруучулар үчүн, анда
катышкандары жана катышпагандары үчүн да милдетт үү болот.
4.14. «Борб ордун» ишмердигинин т үзд өн-түз уюштуруучусу болгон «Борбордун»
Башкармалыгы аткаруу органы болуп эсептелет.
4.15. «Борбордун» Башкармалыгы 3 адамдан туруп, курамында Башкармалыктын
Төрагасы менен анын эки орун басары болот.
4.16. «Борбордун» Башкармалыгы Уюштуруучул ар жыйыны тарабынан эки жылдык
мөө нөтк ө шайланат.
4.17. Башкармалыктын чечимдери коллегиялык т үрд ө кабыл алынат жана буйруктар жана
башка локалдык актылар менен жол -жоболоштурулат.
4.18. Башкарма лык кызыкчылыктардын чыр -чатактары божомолдонгон келишимдерди
бекитет.
4.19. «Борбордун» Башкармалыгы нын Т өрагасы:
1) «Борбордун» атынан ишеним кагазы жок иштейт, аны н бардык мекемелерде өкүлү
болот , анын м үлк үн жана каражаттарын тескейт, келишимдерди т үзөт, ишеним
кагаздарын берет, «Борбордун» атынан бардык документтерге кол коет, банктарда
эсеп -кысап жана башка эсептерин ачат.
2) эмгек мыйзамдарына ылайык келишимдерди т үзөт, «Борбордун» жумушчуларын
кызматка алат жана бошотот, алардын кызмат акыларын жана кошумча т өлөнүү чү
акыларын аныктайт.
3) «Борбордун» жумушчуларынын кызматтык милд еттерин аныктайт.
4) «Борбордун» т үзүмд үк б өлүмд өрү жөнүнд ө жоболорду бекитет.
5) «Борбордо» бухгалтердик, статистикалык жана башка эсептерди уюштурат;
6) өзүнүн компетенциясынын алкагында «Борбор» боюнча буйруктарды чыгарат;
7) Уюштуруучулар жыйынынын чечимдерин и шке ашырат, «Борбордун»
ишмердигинде мыйзамдуулуктун сакталышын камсыздайт;

53
8) «Борбордун» штаттык расписаниесин жана «Борбордун» чыгымдарынын сметасын
бекитет;
9) «Борбордун» эл аралык байланыштары боюнча иштерин жетектейт;
10) эмгек тартибин бузгандыктары үчүн «Борбордун» жумушчуларына тартиптик
жазаларды берет ;
11) «Борбордун» Ички тартип эрежелерин бекитет;
12) материалдардын жана илимий эмгектердин басылып чыгышын камсыздайт;
13) «Борбордун» атынан доо арыздарын бер үү жөнүнд ө чечим кабыл алат;
14) Уюштуруучулар жыйынынын компетенциясына кирбеген башка ыйгарым
укуктарды ж үзөгө ашырат .
5. «БОРБОР» МЕНЕН УЮШТУРУУЧУЛАР ОРТОСУНДАГЫ ӨЗ АРА
МАМИЛЕЛЕР
5.1. «Борбордун» ар бир уюштуруучусунун т өмөнк үдөй укуктары бар:
– ушул Уставда к өрс өтүлг өн тартипте «Борборду» башкарууга катышууг а;
– «Борбордун» ишмердигине жана анын м үлкт өрүнүн абалына тиешел үү болгон маалыматтарды
алууга;
– «Борбордун» ишмердигине тиешел үү болгон маселелер боюнча Уюштуруучулар
жыйынынын кароосуна сунуштарды киргиз үү гө;
– бул ж өнүнд ө эки ай мурун жазуу т үрүнд ө «Б орбордун» Башкарм алыгынын Төрагасы
аркылуу Уюштуруучулар жыйынына эскерт үү менен уюштуруучулардын катарынан
чыгууга ;
5.2. Ар бир уюштуруучу т өмөнк үлөрг ө милдетт үү :
– анын милдеттерин жана иштерин ж үзөгө ашырууга «Борборго» к өмөк к өрс өтүү гө;
– «Борборду» башкарууг а катышууга.
5.3. Чыгып жаткан уюштуруучу тарабынан «Борборго» убактылуу колдонуп турууга берилген м үлк,
бир айдын ичинде ага кайтарылып берилет, ал эми калган м үлк кайтарылып бе рилбейт.
5.4. Уюштуруучулардын «Борбордун» ишмердигине катышуу тартиби Уюштуруучулар ж ыйыны
тарабынан аныкталат.
6. «БОРБОРДУН» М ҮЛК Ү
6.1. «Борбордун» м үлк ү негизги фонддон жана ж үгүрт үлүү чү каражаттардан, ошондой эле
«Борбордун» өз алдынча балансында наркы к өрс өтүлг өн б өлөк буюмдардан турат.
6.2. «Борбордун» каржылык ресурстарын жана м үлк үн т үзүү нүн булактары болуп
төмөнк үлөр саналат:
1) Уюштуруучулардын салымы;
2) уставдык ишмердиктин ар кандай т үрл өрүн ж үзөгө ашыруудан алынган каражаттар;
3) юридикалык жана жеке жактардын, анын ичинде чет өлк өлүкт өрд үн ыктыярдуу берген
кайыр -садагалары жана максаттуу м үчөлүк акылары;
4) бөлөк мыйзамдуу булактар.
6.3. Уюштуруучулар тарабынан «Борборго» убактылуу пайдаланууга берилген менчик
об ъектилер анын оперативд үү башкаруусунда болот.
6.4. Өзүнүн ишмердигинин ж үрүшүнд ө өнд үрүлг өн жана сатылып алынган калган
мүлкт өрүнө «Борбор» менчикке болгон укугунун негизинде ээлик кылат, пайдаланат жана
тескейт.
6.5. «Борбор» анын оперативд үү башкаруусуна берилген м үлкт өрд үн сакталышы жана
натыйжалуу пайдаланылышы үчүн уюштуруучулардын алдында жоопкерчиликте болот.
7. «БОРБОРДУН» ИШМЕРДИГИН ТОКТОТУУ ТАРТИБИ
7.1. «Борбордун» ишмердиги анын кайтадан т үзүлүшүнүн же жоюлушунун натыйжасында
токтошу м үмк үн.

54
7.2. Кыргыз Республикасынын мыйзамдарына ылайык «Борбор» уюштуруучулардын чечими
боюнча б өлөк юридикалык жак болу п кайтадан т үзүлүшү мүмк үн.
7.3. «Борбордун» жоюлушу т өмөнк ү учурларда ж үзөгө ашырылышы м үмк үн:
1) уюштуруучулардын чечими боюнча;
2) соттун чечими менен;
3) Кыргыз Республикасынын мыйзамдарында каралган башка негиздер боюнча.
7.4. «Борбордун» кайтадан т үзүлүшү жана жоюлуш у Кыргыз Республикасынын жарандык
мыйзамдарына ылайык ж үрг үзүлөт.
7.5. «Борбор» жоюулуп жатканда, мамлекеттик бюджеттин жана башка кредиторлордун
алдындагы милдеттенмелерди аткаруудан жана «Борбордун» жумушчуларынын эмгек
акылары т өлөнг өнд өн кийин калган «Борб ордун» м үлк ү уюштуруучулар жыйынынын
чечими боюнча «Борборду» т үзүү максаттарына ж өнөтүлөт.
7.6. «Борбор» жоюлуп жатканда, каттоо органына жоюу балансы к өрс өтүлөт, анын негизинде
мамлекеттик реестрге «Борбордун» жоюлушу тууралуу тиешел үү жазуу киргизилет.
7.7. Юри дикалык жактардын мамлекеттик реестрине бул ж өнүнд ө жазуу киргизилген
учурдан тартып, жоюу аягына чыкты, ал эми «Борбор» өз ишмердигин токтотту деп
эсептелинет.
7.8. «Борбордун» бардык документтери (башкаруучулук, каржылык -чарбалык, өзд үк курамы
боюнча ж.б.) а нын ишмердиги токтогондон кийин белгиленген тартипте укук мураскору
болгон уюмга берилет, ал жок болсо «Кыргыз Республикасынын Улуттук архивдик фонду
жөнүнд ө» Кыргыз Республикасынын Мыйзамына ылайык архивге мамлекеттик сактоого
өтк өрүлөт.

«Борбордун» Баш кармалыгы нын төрагасы _________________________

55
«X» мекемесин т үзүү жөнүнд ө
ЧЕЧИМ 22
«___»_____ 201__ -жыл Бишкек ш.

1) Ф.А.А.,
Туулган жылы: «____» ______19 ___ -жыл,
Кыргыз Республикасынын жараны,
паспорт _____________________________,
жашаган жеринин дареги: ______________,
үйүнүн телефону: ___________________,
иштеген жеринин телефону: _____________________.

2) 1) Ф.А.А.,
Туулган жылы: «____» ______19 ___ -жыл,
Кыргыз Республикасынын ж араны,
паспорт _____________________________,
жашаган жеринин дареги: ______________,
үйүнүн телефону: ___________________,
иштеген жеринин телефону: _____________________.

Төмөнк үдөй чечим кабыл алышты:

1) _________________ юридикалык дареги менен «Х» мекемеси т үзүлс үн;
2) «Х» мекемесинин Уставы бекитилсин;
3) «Х» мекемесине ______________ жалпы суммасы___________ сом т өмөнк үдөй
тартипте берилсин__________________________________________;
4) «Х» мекемесинин Башкармалыгы 3 адамдан т өмөнк үдөй курамда шайлансын:
_________________ – Башкармалыктын Төрагасы,
_________________ – Башкармалыктын мүчөсү,
_________________ – Башкармалыктын мүчөсү;

5) «Х» мекемесин каттоодон өтк өрүү ____________________________тапшырылсын.

Ушуну менен бул протоколдо к өрс өтүлг өн, ошондой эле мамлекеттик каттоодон өтүү
үчүн к өрс өтүлг өн документтердеги маалыматтар туура экендигин жана Мекемени т үзүү
маселеси тиешел үү мамлекеттик органдар жана жергиликт үү өз алдынча башкаруу
органдары менен макулдашылгандыгын тастыктайбыз.

Ф.А.А._____________________________
колу
Ф.А.А._____________________________
колу

22 Уюштуруучу -жарандын колу нотариалдык күбөлөнд үрүлүү гө тийиш, ал эми уюштуруучу -уюмдардын
жетекчилеринин колу ошол уюмдун м өө рү менен бекитил үү сү мүмк үн.

56
«X» мекемесинин уюштуруучуларынын
ТИЗМЕСИ 23

№№ Уюштуруучу
жарандын Ф.А.А. же
уюштуруучу -уюмдун
аталышы
Уюштуруучу
– жарандын
туулган
жылы же
уюштуруучу –
уюмдун
каттоодон
өтк өн датасы
Дареги,
Телефон
Колу
N
2
P
4
5
S

«X» мекемесинин
Башкармалыгы нын төрагасы
______________________

«____» __________ 201 ____ -жыл

23Уюштуруучу -жарандын колу нотариалдык күбөлөнд үрүлүү гө тийиш, ал эми уюштуруучу -уюмдардын
жетекчилеринин колу ошол уюмдун м өө рү менен бекитил үү сү мүмк үн.

57

«X» мекемесинин жетекчи органда рынын м үчөлөрүнүн
ТИЗМЕСИ

БАШКАРМА ЛЫК

№№ Фамилиясы, аты,
атасынын аты
Туулган
жылы
Шайланган кызматы Үй дареги,
телефон
N Башкармалыктын
төрагасы

2 Башкармалыктын
мүчөсү

P Башкармалыктын
мүчөсү

«X» мекемесинин
Башкармалыгы нын төра гасы
____________________________

«____»_________ 201___ -жыл

58

Уюштуруучулар жыйыны тарабынан
«Бекитилген»
№1 протокол
«____» ________ 201__ -жыл

БИШКЕК -1999 г.

Бишкек 201__

«X »
ЮРИДИКАЛЫК ЖАКТАРЫНЫН
БИРИКМЕСИНИН
(АССОЦИАЦИЯСЫНЫН)
УСТАВ Ы

59
I. ЖАЛПЫ ЖОБОЛОР

1.1. «X» юридикалык жактарынын бирикмеси (ассоциациясы) (мындан ары текст боюнча
«Альянс») Борбордук Азиядагы коомдук бирикмелердин ыктыярдуу бирикмеси болуп
саналат.
1.2. Альянстын толук ат алыш ы:
 орус тилинде: Об ъед инение (ассоциация) юридических лиц « X»;
 кыргыз тилинде: «Х» юридикалык жактарынын бирикмеси (ассоциациясы) ;
 англис тилинде : Association of Legal Entities « Х»;
1.3. Кыскача аталышы: «У».
1.4. «Альянс» катт алган мамлекеттин, башкача айтканда Кыргыз Республикасынын
мыйзамдарынын талаптарына ылайык , өзүнүн ишмердигин ж үзөгө ашырат.
1.5. «Альянстын» жайгашкан жери: 7200____, Кыргыз Республикасы, ____________,
_____________ к өчөсү, ______ үй.
1.6. «Альянстын» ишмердигинин м өө нөтү: чектелген эмес.
1.7. «Альянстын» уюштуруучулары:
А) Кы ргыз Республикасынан:
1) «Y» Коомдук бирикмеси;
2) «Z» Коомдук бирикмеси;
Б) Казак Республикасынан:
3) «C» Коомдук бирикмеси;
4) «D» Коомдук бирикмеси;
В) Тажик Республикасынан:
5) «M» Коомдук бирикмеси;
6) «N» Коомдук бирикмеси болуп эсептелишет.
1.8. «Альянстын» уюшт уруучулары ал мамлекеттик каттоодон өтк өнд өн кийин
«Альянстын» м үчөлөрү деп аталышат.

II. «АЛЬЯНСТЫН» ЮРИД ИКАЛЫК СТАТУСУ

2.1. «Альянс» мамлекеттик каттоодон өтк өн учурунан тартып юридикалык жак
статусуна ээ болот: белгиленген тартипте каттоодон өтк өн өзүнүн мөө рү, штампы,
эмблемасы, логотиби, өз алдынча балансы, банк жана б өлөк кредиттик мекемелеринде
эсеп -кысап жана башка эсептери, анын ичинде чет өлк өлүк валютада эсептери бар,
өзүнүн атынан м үлкт үк жана жеке м үлкт үк эмес укуктарга ээ, сотто доогер жана
жооп кер болуу жоопкерчилигин мойнуна алат.
2.2. «Альянс» өзүнүн м үчөлөрүнүн милдеттенмелери боюнча жооп бербейт.
«Альянстын» м үчөлөрү өзд өрүнүн м үчөлүк акыларына пропорциялуу болгон анын
милдеттенмелери боюнча субсидиардык жоопкерчиликте болот.
2.3. Үлг үлөрү «Альянстын » М үчөлөрүнүн өкүлд өрүнүн жыйынында бекитилген
«Альянстын» өзүнүн логотиби (эмблемасы), бланкы на ээ болот.
2.4. «Альянс» коммерциялык эмес уюм болуп эсептелет, юридикалык жактардын
бирикмеси (ассоциациясы) т үрүнд ө ал өзүнүн ишмердигин ыктыярдуулук, анын
мүчөлөрүнүн укуктарынын бирдейлиги, мыйзамдуулук, өзүн өзү каржылоо, өз
алдынча башкаруу принциптеринде ж үзөгө ашырат.

60
2.5. Алынган кирешени Альянстын м үчөлөрүнүн жана кызмат адамдарынын ортосунда
бөлүшт үрб өй туруп ишкердик ишмердик менен алектен үү укугуна ээ. Мындай
ишмердик өзүнө товарларды өнд үрүү нү жана сатууну, акы алуу менен кызматтарды
көрс өтүү , иштерди аткарууну жана ишкердик ишмердиктин башка т үрл өрүн камтышы
мүмк үн. «Альянстын» ишкердик ишмердигинин натыйжасында алынган кирешелери
«Альянсты» т үзүү дө коюлган максаттарга жет үү үчүн багытталат.
2.6. «Альянстын» эл аралык коомдук бирикмелерге, ассоциацияларга, бирликтерге
кир үү гө, эл аралык т үз байланыштарды үзб өө гө, тиешел үү келишимдерди т үзүү гө
укугу бар.

III. «АЛЬЯНСТЫН» Т ҮЗҮЛҮШ ҮНҮН МАКСАТТАРЫ ЖАНА ИШ МЕРДИГИНИН
ТҮРЛ ӨРҮ24

3.1. «Альянстын» негизги максаты – Борборд ук Азиянын тоолуу региондорунун
туруктуу өнүгүшүнө кол кабыш кылуу жана ошону менен бирге ошол жерде
жашап жатышкан элдердин жашоо де ңгээлин жогорулатууга салым кошуу.
3.2. Өзүнүн максаттарына жет үү үчүн «Альянс» т өмөнд өгүдөй ишмердиктин
түрл өрүн ишке ашыруу укугуна ээ:
1) Тоолуу жамаатардын ортосунда улуттук жана Борбордук Азиянын регионалдык
де ңгээлдеринде билим жана тажрыйбалар менен алмашуу;
2) Төмөнк үдөй жолдор менен тоолуу жамааттардын жалпы кызыкчылыкта рын
көрс өтүү жана коргоо, мисалы:
 жергиликт үү коомдоштуктардын тиричилик аракеттеринин экономикалык,
укуктук жана башка шарттарын жакшыртуу (рынокко кир үү мүмк үнд үгүн
камсыздоо үчүн администра тивдик тоскоолдуктарды же ңип чыгууга, ке ңеш
бер үү менен колдоо к өрс өтүү гө, алардын өз алдынча башкарууга болгон
умтулуусуна демократиялык мамилелерди тере ңирээк жайылтууга к өмөкт өшүү
ж.б.);
 чечимдерди кабыл алуу процесстерин борбордон четтет үү жана шайлоо
компанияларына активд үү катышуу аркылуу жергиликт үү жамааттард ын
ролун жогорулатуу;
 жергиликт үү ресурстар аркылуу башкарууну борбордон четтет үү :
каражаттарды пайдалануу боюнча эрежелерди, стандарттарды кабыл алуу,
жергиликт үү элдин аларга акыйкаттык менен кир үү мүмк үнд үкт өрүн камсыз
кылуу;
 жергиликт үү жамааттардын бю джеттерин автономдоштуруу;
 жа ңычылдык жана каражаттарды потенциалдуу пайдалануу ж өнүнд ө
маалыматтарга кир үү мүмк үнд үкт өрүн жакшыртуу;
 жергиликт үү калктын жергиликт үү ресурстарды пайдаланууга болгон
артыкчылыктуу укуктары ж өнүнд ө пикирлерине колдоо к өрс өтүү ;
24 Бул б өлүмд ө түзүү максаттары жана ишмердиктин т үрлөрү болжолдуу к өрсөтүлгөн. Юридикалык
жактардын ар бир бирикмесинин (ассоциациясынын) өзүнүн т үзүү максаттары бар жана өзүнүн
максаттарына жет үү үчүн өзүнүн ишмердигинин т үрлөрүн аныктайт. Буга байланыштуу устав иштелип
чыгып жатканда, бул б өлүмд ө түзүлүп жаткан бирикмелердин (ассоциациялардын) максаттары так
көрсөтүлүп, анын ишмердигинин т үрлөрүн аныктоо зарыл.

61
 айыл инфраструктурасына инвестицияларды тартуу;
 каржылык каражаттарга жет үү мүмк үнд үкт өрүн жого рулатуу ж.б.
3) Өнөкт өшт өр жана чечимдерди кабыл алууга жоопкерчиликте болгон адамдар
менен туруктуу байланыштарды үзб өө ;
4) Борбордук Азиянын тоолуу жамааттарынын т ургундарынын квалификациясын
жогорулатуу жана окутуу;
5) «Альянстын» м үчөлөрүнүн – тоолуу жамааттардын кызыкчылыктарын коргоо;
6) Тоолуу жамааттардын алды ңкы тажрыйбаларын к өтөрүү жана жайылтуу;
7) Борбордук Азия өлк өлөрүнүн тоолуу айылдарында коомдук бакубаттуулук ка
жетиш үү гө багытталган башка дагы тажрыйбаларын жайылтуу.
3.3. «Альянстын» ишмердигинин артыкчылыктуу багыттарынан болуп т өмөнк үлөр
саналат:
1) Айылдардын инфраструктурасын (суу, энергия менен камсыз кылуу системаларын
ж.б.) жакшыртуу ;
2) Борбордук Азиянын то олуу айылдарында сапаттуу продукцияларды өнд үрүү
боюнча чакан жана орто бизнести өнүкт үрүү , ошондой эле «Альянстын» м үчөлөрү
болгон тоолуу жамааттар тарабынан өнд үрүлг өн продукциялардын маркетингине
колдоо к өрс өтүү :
 технологиялар жана тажрыйбалар менен алм ашуу;
 инвестицияларды тартуу;
 жумуш орундарын т үзүү ;
 мөмөлөрд ү, жемиштерди, баалуу жыгачтарды иштет үү боюнча чакан цехтерди
уюштуруу;
 улуттук сувенирлерди даярдап чыгаруу боюнча өнөрканаларды, кафелерди,
мейманканаларды, соода т үйүнд өрүн ж.б. ачуу;
 админис тра тивдик тоскоолдуктарды же ңип чыгуу жолу менен рынокко кир үү
мүмк үнд үгүн жогорулатуу;
3) Айылдардын социалдык инфраструктурасын өнүкт үрүү : мектептерге, бала
бакчаларга, ооруканаларга жана полик ли никаларга, клубдарга жана китепканалрга
жардам к өрс өтүү ;
4) Тоолу у айылдардын курчап турган ч өйр өсүн коргоо:
 калк арасында экологиялык билимдерди жалпыга жайылтуу ;
 начарлап кеткен токойлорду, жерлерди, жайлоолорду калыбына келтир үү ;
 жаратылыш ресурстарын баланстоо менен пайдалануу;
 болгон жаратылыш ресурстарын к өбөйт үү ;
5) «Альянстын» м үчөлөрү болгон тоолуу жамааттардын элинин укуктук
сабаттуулугун жогорулатуу;
6) Ке ңеш бер үү чү ресурстук борборлор ду т үзүү ;
7) Жамааттар ортосундагы, жамааттар менен «Альянстын» башкаруу органдарынын
ортосундагы маалымат алмашууну жакшыртуу, мисалы , тажрыйба алмашуу
боюнча бири -бирине жасаган үзгүлт үкс үз иш сапарлары аркылуу ж.б.;
8) Квартал сайын журнал чыгаруу.

62
IV. «АЛЬЯНСКА» М ҮЧӨЛҮК КЫЛУУ

4.1. Борбордук Азиянын коомдук бирикмелери «Альянстын» м үчөлөрү боло алышат.
4.2. «Альянска» м үчө болуу ыктыярдуу. «Аль янска» м үчөлүкк ө кабыл алуу
«Альянстын» М үчөлөрүнүн өкүлд өрүнүн жыйынында:
1) коомдук бирикмелердин жазуу т үрүнд өгү арызынын;
2) «Альянска» кир үү жөнүнд ө анын ыйгарым укуктуу органдарынын чечиминин;
3) «Альянска» кир үү нүн тартиби ж өнүнд ө жобонун ( Өкүлд өр жыйыны та рабынан
бекитилген) негизинде ж үзөгө ашырылат.
4.3. «Альянстын» м үчөлөрү ар жылкы м үчөлүк акыларын т өлөп турууга милдетт үү .
М үчөлүк акылардын өлч өмү «Альянстын» М үчөлөрүнүн өкүлд өрүнүн жыйынында
аныкталат.
4.4. «Альянстын» м үчөлөрүнүн атынан анын өкүлд өрү төмөнк ү укуктарга ээ:
 «Альянстын» башкаруу органдарына шайлоого жана шайланууга;
 добуш бер үү укугу менен «Альянстын» жогорку органынын ишине катышууга;
 тааныштыруу үчүн арналган «Альянстын» бардык документтери менен
таанышып чыгууга;
 айылдарды өнүкт үрүү боюнча фонд уна өзүлөрүнүн долбоорлорун каржылоого
арыздарды бер үү гө;
 «Альянс» тарабынан өтк өрүлүү чү иш -чараларга катышууга (журналдарды алуу,
алмашуу боюнча программалар ж.б.);
 «Альянстын» ишмердигине тиешел үү болгон бардык маселелер боюнча
сунуштарын жана пикирлери н «Альянстын» органдарынын талкуусуна
киргиз үү гө;
 «Альянстын» органдары тарабынан к өрс өтүлг өн ке ңеш бер үү чүлүк,
уюштуруучулук, укуктук жана усулдук жардамдын бардык т үрл өрүнөн
пайдаланууга ;
 «Альянстын» ке ңселик жабдууларынан пайдаланууга;
 «Альянстан» чыгы п кет үү гө.
4.5. «Альянстын» м үчөлөрү төмөнк үлөрг ө милдетт үү :
 «Альянстын » маселелерин ж үзөгө ашырууга активд үү катышууга;
 Уставдын жоболорун сактоого;
 мүчөлүк акыларды өз убагында т өлөп турууга;
 «Альянстын» жогорку башкаруу органынын ишине катышууга.
4.6. «Альянсты н» м үчөсү каржылык жылдын аягында «Альянст ан» өз каалоосу
боюнча чыгып кет үү гө укугу бар. «Альянска» катышуудан баш тартуу чыгып
жаткан м үчө тарабынан «Альянстан» нагыз чыгып кеткенге чейин 2 айдан кем эмес
убакытта билдирил үү сү керек.
4.7. «Альянста» м үчөлүк кылуу «Альянстын» м үчөсүнүн жазуу т үрүнд өгү анын
«Альянстан» чыгып кет үү жөнүнд ө арызынын негизинде «Альянстын»
М үчөлөрүнүн өкүлд өрүнүн жыйынынын чечими боюнча токтотулат.
4.8. «Альянстан» чыгып жаткан м үчөсүнө ал тарабынан т өлөнг өн м үчөлүк акылар жана
акчалар кайтарылып берилбейт.

63
4.9. Чыгып жаткан м үчө тарабынан «Альянска» убактылуу пайдаланууга берилген
мүлк, ага сыйлык акы т өлөнб өст өн кайтарылып берилет.
4.10. «Альянстын» Уставынын талаптары сакталбаган учурларда «Альянстын»
мүчөсү Өкүлд өр жыйынынын чечими боюнча анд ан чыгарылышы м үмк үн.
«Альянстын» чыгарылган м үчөсүнүн м үлкт үк салымдарына жана м үчөлүк
акыларына карата «Альянстын» м үчөсүнүн өз каалоосу боюнча «Альянстан»
чыгып кет үү учурлары үчүн каралган эрежелер колдонулат.

V. М ҮЛК Ү ЖАНА КАРЖЫЛЫК КАРАЖАТТАРЫ

5.1. «Аль янстын» м үлк үн негизги фонддор, ж үгүрт үү дөгү каражаттар, ошондой эле
«Альянстын» бухгалтердик балансында к өрс өтүлг өн башка каржылык каражаттар
түзөт.
5.2. «Альянстын» м үлк ү жана каржылык каражаттары:
1) мүчөлүк акылардын;
2) «Альянстын» ишкердик ишмердигинен т үшк өн кирешелердин;
3) жарандардын, юридикалык жактардын жана эл аралык уюмдардын кайтарылып
берилбей турган кайрымдуулук м үчөлүк акыларынын, кайыр -садагаларынын;
4) мыйзам тарабынан тыюу салынбаган башка булактард ын эсебинен т үзүлөт.
5.3. «Альянстын» м үлк ү жана каржыл ык каражаттары «Альянстын» менчиги болуп
саналат.
5.4. «Альянстын» м үлк ү жана каражаттары:
1) «Альянсты» т үзүү дө коюлган максаттарга жет үү үчүн өтк өрүлүү чү иш -чараларга;
2) «Альянстын» жумушчуларынын эмгек акысын т өлөө гө;
3) «Альянстын» иши үчүн зарыл болгон м үлкт өрд ү сатып алууга;
4) «Альянстын» ишмердигин ж үзөгө ашырууга зарыл болгон башка чыгымдарга
пайдаланылат.
5.5. «Альянстын» Текшер үү комиссиясы «Альянстын» каражаттарынын эсебинен
«Альянстын» каржылык ишмердигине жыл сайын к өз каранды эмес аудитордук
текшер үү нү уюшт урат. Аудитордук текшер үү нүн жыйынтыгы «Альянстын»
журналына жарыяланат жана «Альянстын» Башкармалыгы нын ишмердигин баалоо
жана талкуулоо үчүн «Альянстын» Өкүлд өрүнүн жыйынына к өрс өтүлөт.

VI. «АЛЬЯНСТЫ» БАШКА РУУ 25

6.1. «Альянстын» башкаруу органдары болуп:
1) «А льянстын» М үчөлөрүнүн өкүлд өрүнүн жыйыны (мындан ары « Өкүлд өр
жыйыны»);
2) «Альянстын» Башкармалыгы эсептелет.
Өкүлд өр жыйыны
6.2. Өкүлд өр жыйыны «Альянстын» жогорку башкаруу органы болуп саналат.
25 Бул б өлүмдө башкаруунун болжолдуу тартиби келтирилген. Юридикалык жактардын бирикме лери нин
(ассоциация лары нын) уюштуруучулары, өздөрүнүн каалоосу боюнча, башкаруунун б өлөк тартибин
(болжолдуудан айырмаланган) тандап ала алышат.

64
6.3. Өкүлд өр жыйынынын өзгөчө компетенциясына т өмөнк ү маселелер боюнча
чечимдерди кабыл алуу таандык:
1) «Альянстын» Уставына өзгөрт үү лөрд ү жана толуктоолорду киргиз үү ;
2) «Альянстын» ишмердигинин артыкчылыктуу багыттарын аныктоо жана
«Альянстын» ишмердигинин программаларын бекит үү ;
3) «Альянстын» жа ңы м үчөлөрүн кабыл алуу жана андан аларды чыгарып салуу;
4) «Альянстын» аткаруу жана текшер үү органдарын шайлоо, «Альянстын» аткаруу
жана текшер үү органдарынын ыйгарым укуктарын м өө нөтүнөн мурда токтотуу;
5) каржылык планын бекит үү жана ага өзгөрт үү лөрд ү киргиз үү ;
6) мүчөлүк акылардын өлч өмүн жана аны т өлөө нүн тартибин аныктоо;
7) «Альянстын» м үлк үн т үзүү жана пайдалануу принциптерин бекит үү ;
8) «Альянстын» ишмердиги ж өнүнд ө жылдык отчетту жана жылдык балансты
бекит үү , анын отчеттору боюнча «Альянстын» Башкармалыгы нын ишмердигин
баалоо;
9) башка юридикалык жактардын ишмердигине катышуу;
10) «Альянсты» кайтадан т үзүү жана жоюу;
11) «Альянстын» кызыкчылыгын к өзд өгөн башка маселелерди чеч үү .
6.4. Өкүлд өр жыйыны зарылдыгына жараша, бирок жылына бир жолудан кем эмес
өтк өрүлүү чү отурумдарында , маселелерин чечет.
6.5. Өкүлд өр жыйынынын кезектеги жыл сайын өтк өрүлүү чү отурумдары «Альянстын»
Башкармалыгы тарабынан чакырылат. «Альянстын» Өкүлд өр жыйынынын кезектеги
отурумдары өтк өрүлө турган ордун жана убактысын «Альянстын» Башкармалыгы
аныктайт.
6.6. Өкүлд өрд үн жыйынынын кезексиз отур умдары:
1) «Альянстын» Президентинин өз демилгеси менен;
2) Башкармалыктын чечими менен;
3) «Альянстын» м үчөлөрүнүн (20%дан кем эмес) демилгеси менен;
4) «Альянстын» Текшер үү комиссиясынын демилгеси менен чакырылышы м үмк үн.
6.7. Өкүлд өр жыйынында анын м үчөлөрүнүн аткар уу органдарынын жетекчилери же
«Альянстын» м үчөсү болгон коомдук бирикменин аткаруу органы тарабынан берилген
тиешел үү ишеним кагаздары бар «Альянстын» м үчөлөрүнүн башка өкүлд өрү
катышат.
6.8. Эгер отурумда анын жалпы м үчөлөрүнүн үчт өн экисинен кем эмеси кат ышса,
Өкүлд өр жыйыны чечимдерди кабыл алууга укуктуу болуп эсептелет.
6.9. «Альянстын» ар бир м үчөсү Өкүлд өр жыйынында бир добушка ээ.
6.10. Өкүлд өр жыйынындагы чечимдер катышып жаткан «Альянстын» м үчөлөрүнүн
өкүлд өрүнүн жөнөкөй көпч үлүк добушу менен кабыл алынат жа на протоколдор менен
жол -жоболоштурулат.
6.11. Протоколдо жыйын өтк өрүлг өн датасы жана орду, «Альянстын» м үчөлөрүнүн
жалпы саны, «Альянстын» м үчөлөрүнүн катышып жаткан өкүлд өрүнүн саны жана
Өкүлд өр жыйынында кабыл алынган чечимдер к өрс өтүлүшү керек.
6.12. Өкүлд өр жый ыны «Альянстын» м үчөлөрүн жазуу т үрүнд ө сурап бил үү жолу менен
чечим кабыл алышы м үмк үн.

65
6.13. Өкүлд өр жыйынынын чечими анын бардык м үчөлөрү үчүн милдетт үү болуп
эсептелет.
Башкармалы к
6.14. Өкүлд өр жыйынынын отурумдарынын ортосундагы мезгилдерде анын ишмердигине
жет екчилик кылууну ж үзөгө ашырган «Альянстын» аткаруу органы болуп
Башкарма лык эсептелет.
6.15. Башкармалыктын курамы 3 адамдан (ар бир өлк өдөн: Казакстан, Кыргызстан,
Тажикстандан бирден өкүл) туруп, 1 жылдык м өө нөтк ө «Альянстын» м үчөлөрүнүн
өкүлд өрүнүн арасынан шайланат жана Президент башчылык кылат.
6.16. Башкармалыктын отурумдары Президент тарабынан, эреже катарында, бир жылдын
ичинде 4 жолу, бирок бир жолудан кем эмес чакырылат.
6.17. Башкарма лык анын м үчөлөрүн жазуу т үрүнд ө сурап бил үү жолу менен чечим кабыл
алышы м үмк үн.
6.18. «Альянстын» Башкармалыгы :
1) «Альянсты» өнүкт үрүү нүн учурдагы жана келечектеги пландарын иштеп чыгат;
2) «Альянстын» Уставына өзгөрт үү лөр жана толуктоолор боюнча сунуштарды
Өкүлд өр жыйынынын кароосуна коет;
3) «Альянстын» ишмердигинин ички регл аментин иштеп чыгат , со ңунда ал Өкүлд өр
жыйынында бекитилет;
4) жумушчулардын, анын ичинде «Альянстын» бардык б өлүмд өрүнүн
жетекчилеринин кызматтык милдеттерин аныктайт;
5) «Альянстын» т үзүмд үк б өлүмд өрү жөнүнд ө жоболорду бекитет;
6) кызыкчылыктардын чыр -чатагы божомолдонгон келишим дерди бекитет;
7) Өкүлд өр жыйынынын алдында өзүнүн ишмердиги тууралуу отчет берет.
6.19. Эгерде Башкармалыктын бардык м үчөлөрү ага «Макул» деген добушун беришсе,
Башкармалыктын чечими кабыл алынды деп эсептелет.
6.20. Башкармалыктын мүчөлөрү тарабынан ушул Уставга жана м ыйзамдарга каршы
келген аракеттер жасалган учурда Өкүлд өр жыйынынын чечими боюнча
мөө нөтүнөн мурда чакыртылып алынышы м үмк үн жана Башкармалыктын кийинки
жа ңы м үчөлөрү шайланат.
6.21. Башкармалыктын мүчөсүнүн Башкармалыктын курамынан башка себептер
(оорусуна бай ланыштуу, өз каалоосу боюнча жумуштан кет үү ж.б.) боюнча
мөө нөтүнөн мурда чыккан учурда, Башкармалыктын чыгып жаткан м үчөсү
шайланып келген тиешел үү өлк өнүн «Альянсынын» м үчөлөрү өзд өрүнүн
чогулушунда Өкүлд өр жыйынынын кезектеги отурумуна чейин Башкармалык тын
мүчөсүнүн милдетин аткара турган Башкармалыктын убактылуу м үчөсүн шайлайт.
6.22. «Альянстын» Президенти жана Вице -президенти Башкармалыктын мүчөлөрүнүн
арасынан Өкүлд өр жыйыны тарабынан 1 жылдык м өө нөтк ө шайланышат.
6.23. «Альянстын» Президенти өзүнүн ишмердиги нде Өкүлд өр жыйынынын алдында
отчет берет .
6.24. «Альянстын» Президенти:
1) Башкармалыктын кароосуна коюлган маселелерди аныктайт, анын отурумдарын
чакырат жана алып барат;

66
2) «Альянстын» атынан ишеним кагазы жок аракет кылат, аны н бардык мекемелерде
өкүлү болот , ан ын м үлк үн жана каражаттарын тескейт, келишимдерди т үзөт,
ишеним кагаздарын берет, банктарда эсеп -кысап жана башка эсептерин ачат;
3) «Альянсты» өнүнкт үрүү нүн миссиясын, максаттарын жана стратегиясын иштеп
чыгат;
4) «Альянста» бухгалтердик, статистикалык жана бөлөк эсептерди уюштурат;
5) өзүнүн компетенциясынын алка ктар ында «Альянс» боюнча буйруктарды чыгарат,
келишимдерди т үзөт, эмгек мыйзамдарына ылайык «Альянстын» жумушчуларын
кызматка алат жана кызматтан бошотот, алардын кызмат акыларын аныктайт;
6) Өкүлд өр жыйын ынын чечимдерин турмушка ашырат, «Альянстын»
ишмерд үү лүгүнд ө мыйзамдуулуктун сакталышын камсыздайт;
7) «Альянстын» эл аралык байланыштар боюнча иштерин жетектейт;
8) эмгек тартибин бузгандыктары үчүн «Альянстын» жумушчуларына тартип
жазаларын берет ;
9) Өзүнүн ишмер диги тууралуу Өкүлд өр жыйынынын алдында бир жылда бир
жолудан кем эмес отчетун бер ип турат ;
10) «Альянстын» жумушчулары үчүн ички тартип эрежелерин бекитет;
11) өзүнүн карамагындагы жумушчуларды сыйлоо ж өнүнд ө чечимдерди кабыл алат;
12) «Альянстын» Башкармалыгы нын жа на Өкүлд өр жыйынынын компетенцияларына
кирбеген башка ыйгарым укуктарды ж үзөгө ашырат.
6.25. «Альянстын» Президенти өзүнүн ишин м өө нөтүнөн мурда токтоткон учурда,
«Альянстын» Өкүлд өр жыйынынын кезектеги отурумуна чейин «Альянстын»
Президентинин ыйгарым укуктары «Альянстын» Вице -президентине өтөт.

Текшер үү комиссиясы

6.26. Текшер үү комиссиясы – Башкармалыктын жана «Альянстын» Президентинин
каржылык -чарбалык ишмердигинин үст үнөн контроль ж үрг үзүү чү орган.
6.27. Текшер үү комиссиясы «Альянстын» жылдык отчету жана балансы бо юнча
бүтүмд өрд ү чыгарат жана аларды Өкүлд өр жыйынынын кароосуна жиберет.
6.28. Текшер үү комиссиясы Өкүлд өр жыйыны тарабынан «Альянстын» м үчөлөрүнүн
өкүлд өрүнүн арасынан 1 жылдык м өө нөтк ө шайланат жана курамы 3 адамдан турат.
6.29. Текшер үү комиссиясынын курамына « Альянстын» аткаруу органынын (б.а.
Башкармалыктын ) м үчөлөрү, ошондой эле «Альянста» эмгек келишими боюнча
иштеп жатышкан адамдар кирбейт.
6.30. Альянстын Президенти, кызматтарынын жана б өлүмд өрүнүн жетекчилери Текшер үү
комиссиясынын тескемесине ревизия жана текш ер үү нү жүзөгө ашыруу үчүн зарыл
болгон документтерди жана материалдарды берет жана аларды өтк өрүү нүн
шарттар ын камсыз кылат .

VII. «АЛЬЯНСТЫН» ИШМ ЕРДИГИН ТОКТОТУУ

7.1. «Альянстын» ишмердиги:
1) «Альянстын» м үчөлөрүнүн Өкүлд өрүнүн жыйынынын чечими менен;

67
2) со ттун чечими менен токтотулушу м үмк үн.
7.2. «Альянстын» ишмердигин токтотуу кай ра т үзүү (бириг үү , кошулуу, б өлүшт үрүү ,
өзгөрт үү ) жана жоюу жолдору менен ишке ашырылышы м үмк үн.
7.3. «Альянсты» кай ра т үзүү дө «Альянстын» Уюштуруучулук документтерине жана
юридикалык жа ктардын мамлекеттик реестрине зарыл болгон өзгөрт үү лөр, ал эми
жоюлуп жатканда – мамлекеттик реестрге тиешел үү жазуу киргизилет.
7.4. «Альянстын» жоюлушу Өкүлд өр жыйыны же сот тарабынан дайындалган жоюу
коммиссиясы тарабынан ж үрг үзүлөт.
7.5. Жоюу комиссиясы «Альян стын» алдыдагы жоюлушунун жарандык мыйзамдар
менен аныкталган тартиби жана м өө нөтү жөнүнд ө жарыялайт.
7.6. Жоюу комиссиясы дайындалган учурдан баштап «Альянстын» ишин башкаруу
боюнча ыйгарым укуктар ага өтөт. Жоюу комиссиясы «Альянстын» накталай
мүлк үн баала йт, кредиторлорун таап, алар менен эсептешет, жоюу балансын т үзүп,
аны Өкүлд өр жыйынына берет.
7.7. Кредиторлордун дооматтарын канааттандыруу жарандык мыйзамдарга ылайык
жүрг үзүлөт.
7.8. «Альянстын» жумушчуларынын эмгек акысы т өлөнг өнд өн жана бюджет менен
«Альянст ын» кредиторлорунун алдында милдеттенмелер аткарылгандан кийин
калган «Альянстын» м үлк ү жана каржы каражаттары, Өкүлд өр жыйыны тарабынан
ушул Уставда к өрс өтүлг өн максаттарга ж өнөтүлөт.
7.9. «Альянс» жоюлуп жатканда каттоо органына жоюу балансы к өрс өтүлөт, ан ын
негизинде мамлекеттик реестрге «Альянстын» жоюлгандыгы тууралуу тиешел үү
жазуу киргизилет.
7.10. Юридикалык жактардын мамлекеттик реестрине бул ж өнүнд ө жазуу киргизилген
учурдан тартып, жоюу аягына чыкты, ал эми «Альянс» өзүнүн ишмердигин токтотту
деп эсепт елинет.
7.11. Жоюлгандан кийин «Альянстын» документациясы мыйзамга ылайык архивге
берилет.

«Альянстын» Президенти _____________________________

68

Бишкек 201__ -ж.

«X »
ЮРИДИКАЛЫК ЖАКТАРЫНЫН
БИРИКМЕ СИ Н (АССОЦИАЦИЯ С ЫН)
Т Ү ЗҮҮ Ж Ө Н Ү НД Ө УЮШТУРУУ
КЕЛИШИМИ

69
УЮШТУРУУ КЕЛИШИМИ

«____»_ ______________ 201__ – жыл Бишкек ш.

Ушул келишим аркылуу
А) Кыргыз Республикасынан:
1) «Y аймактык » коомдук бирикмесинин ;
2) «Z» коомдук бирикмесинин ;
Б) Казак Республикасынан:
3) «C» коомдук бирикмесинин ;
4) «D» коомдук бирикмесинин ;
В) Тажик Республикасынан :
5) «M » коомдук бирикмесинин;
6) «N» коомдук бирикмесинин
атынан анын жогорку кызмат адамдары ( Башкармалыктын Төрагалары)
коммерциялык эмес уюм т үрүнд ө «X» юридикалык жактар дын бирикмелерин
(ассоциацияларын) т үзүү гө милдеттенишет.
«Альянстын» уюштуруучулары аны мамлекеттик каттоодон өтк өрг өнд өн кийин
«Альянстын» м үчөлөрү» деп аталышат.

I. ЖАЛПЫ ЖОБОЛОР

1.1. «X» юридикалык жактар дын бирикмеси (ассоциациясы) (мындан ары «Альянс» деп
аталган) Борбордук Азиянын коомдук бирикмелеринин ыктыярдуу бирикмеси болуп
саналат .
1.2. «Альянс» өзүнүн ишмердигин «Альянстын» Уставынын, ушул Уюштуруу
келишиминин негизинде жана каттоого алган мамлекеттин, б.а. Кыргыз
Республикасынын мыйзамдарынын талаптарына ылайык ашырат.
1.3. «Альянстын» толук аталышы: « X» юридикалык жактар дын бирикмеси
(ассоциациясы)
1.4. «Альянстын» турган жери: 7200____, Кыргыз Республикасы, ____________, ________
көчөсү , ____ үй.
1.5. «Альянстын» ишмердигинин м өө нөтү: чектелген эмес.

II. «АЛЬЯНСТЫН» ЮРИД ИКАЛЫК СТАТУСУ

2.1. «Альянс» анын мамлекеттик каттоодон өтк өн учурунан тартып юридикалык жак
статусуна ээ болот: белгиленген тартипте каттоодон өтк өн өзүнүн м өө рү, штампы,
эмблемасы, логотиби, өз алдынча балансы, банк жана б өлөк кредиттик мекемелеринде
эсеп -кысап жана башка эсептери, анын ичинде чет өлк өлүк валютада эсептери бар,
өзүнүн атынан м үлкт үк жана жеке м үлкт үк эмес укуктарга ээ, ми лдеттерди аткара т,
сотто доогер жана жоопкер боло алат.
2.2. «Альянс» өзүнүн м үчөлөрүнүн милдеттенмелери боюнча жооп бербейт.
«Альянстын» м үчөлөрү өзд өрүнүн м үчөлүк акыларына пропорциялуу болгон анын
милдеттенмелери боюнча субсидиардык жоопкерчиликте болот.
2.3. Үлг үлөрү «Альянстын» мүчөлөрүнүн Өкүлд өрүнүн жыйынында бекитилген
«Альянстын» өзүнүн логотиби (эмблемасы), бланкы бар.

70
2.4. «Альянс» коммерциялык эмес уюм болуп эсептелет, юридикалык жактардын
бирикмеси (ассоциациясы) т үрүнд ө ал өзүнүн ишмердигин ыктыярдуулук, анын
мүчөлөрүнүн укуктарынын бирдейлиги, мыйзамдуулук, өзүн өзү каржылоо, өз
алдынча башкаруу принциптеринде ж үзөгө ашырат.
2.5. Алынган кирешени Альянстын м үчөлөрүнүн жана кызмат адамдарынын ортосунда
бөлүшт үрб өй туруп ишкердик ишмердик менен алектен үү укугуна ээ. Мындай
ишмердик өзүнө товарларды өнд үрүү нү жана сатууну, акы алуу менен кызматтарды
көрс өтүү , иштерди аткарууну жана ишкердик ишмердиктин башка т үрл өрүн камтышы
мүмк үн. «Альянстын» ишкердик и шмердигинин натыйжасында алынган кирешелери
«Альянсты» т үзүү дө коюлган максаттарга жет үү үчүн багытталат.
2.6. «Альянстын» эл аралык коомдук бирикмелерге, ассоциацияларга, бирликтерге
кир үү гө, эл аралык т үз байланыштарды үзб өө гө, тиешел үү келишимдерди т үзүү гө
укугу бар.

III. «АЛЬЯНСТЫН» Т ҮЗҮЛҮШ ҮНҮН МАКСАТТАРЫ ЖАНА ИШ МЕРДИГИНИН
ТҮРЛ ӨРҮ

3.1. «Альянстын» негизги максаты – Борбордук Азиянын тоолуу региондорунун
туруктуу өнүгүшүнө кол кабыш кылуу жана ошону менен бирге ошол жерде жашап
жатышкан элдердин жашоо д еңгээлин жогорулатууга салым кошуу.
3.2. Өзүнүн максаттарына жет үү үчүн «Альянс» ишмердиктин төмөнд өгүдөй
түрл өрүн ишке ашыруу укугуна ээ:
1) Тоолуу жамаатардын ортосунда улуттук жана Борбордук Азиянын регионалдык
де ңгээлдеринде билимдер жана тажрыйбал ар менен алмашуу;
2) Төмөнк үдөй жолдор менен тоолуу жамааттардын жалпы кызыкчылыктарын
көрс өтүү жана коргоо, мисалы:
 жергиликт үү коомдоштуктардын тиричилик аракеттеринин экономикалык,
укуктук жана башка шарттарын жакшыртуу (рынокко кир үү мүмк үнд үгүн
камсыздоо үчүн администра тивдик тоскоолдуктарды же ңип чыгууга, ке ңеш
бер үү менен колдоо к өрс өтүү гө, алардын өз алдынча башкарууга болгон
умтулуусуна демократиялык мамилелерди тере ңирээк жайылтууга к өмөкт өшүү
ж.б.);
 чечимдерди кабыл алуу процесстерин борбордон чет тет үү жана шайлоо
компанияларына активд үү катышуу аркылуу жергиликт үү жамааттардын
ролун жогорулатуу;
 жергиликт үү ресурстар аркылуу башкарууну четтет үү : каражаттарды
пайдалануу боюнча эрежелерди, стандарттарды кабыл алуу, жергиликт үү
элдин аларга акыйкатты к менен кир үү мүмк үнд үкт өрүн камсыз кылуу;
 жергиликт үү жамааттардын бюджеттерин автономдоштуруу;
 жа ңычылдык жана каражаттарды потенциалдуу пайдалануу ж өнүнд ө
маалыматтарга кир үү мүмк үнд үкт өрүн жакшыртуу;
 жергиликт үү калктын жергиликт үү ресурстарды пайдалан ууга болгон
артыкчылыктуу укуктары ж өнүнд ө пикирлерине колдоо к өрс өтүү ;
 айыл инфраструктурасына инвестицияларды тартуу;
– каржылык каражаттарга жет үү мүмк үнд үкт өрүн жогорулатуу

71
3) Өнөкт өшт өр жана чечимдерди кабыл алууга жоопкерчиликте болгон адамдар
менен туруктуу байланыштарды үзб өө ;
4) Борбордук Азиянын тоолуу жамааттарынын тургундарынын квалификациясын
жогорулатуу жана окутуу;
5) «Альянстын» м үчөлөрүнүн – тоолуу жамааттардын кызыкчылыктарын коргоо;
6) Тоолуу жамааттардын алды ңкы тажрыйбаларын к өтөрүү жана жайылт уу;
7) Борбордук Азия өлк өлөрүнүн тоолуу айылдарында коомдук ба кубаттуулукка
жетиш үү гө багытталган башка дагы тажрыйбаларын жайылтуу.
3.3. «Альянстын» ишмердигинин артыкчылыктуу багыттары болуп т өмөнк үлөр
саналат:
1) Айылдардын инфраструктурасын (суу, энергия ме нен камсыз кылуу системаларын
ж.б.) жакшыртуу ;
2) Борбордук Азиянын тоолуу айылдарында сапаттуу продукцияларды өнд үрүү
боюнча чакан жана орто бизнести өнүкт үрүү , ошондой эле «Альянстын» м үчөлөрү
болгон тоолуу жамааттар тарабынан өнд үрүлг өн продукциялардын ма ркетингине
колдоо к өрс өтүү :
 технологиялар жана тажрыйбалар менен алмашуу;
 инвестицияларды тартуу;
 жумуш орундарын т үзүү ;
 мөмөлөрд ү, жемиштерди, баалуу жыгачтарды иштет үү боюнча чакан цехтерди
уюштуруу;
 улуттук сувенирлерди даярдап чыгаруу боюнча өнөрканала рды, кафелерди,
мейманканаларды, соода т үйүнд өрүн ж.б. ачуу;
 администра тивдик тоскоолдуктарды же ңип чыгуу жолу менен рынокко кир үү
мүмк үнд үгүн жогорулатуу;
3) Айылдардын социалдык инфраструктурасын өнүкт үрүү : мектептерге, бала
бакчаларга, ооруканаларга жана п оликникаларга, клубдарга жана китепканалрга
жардам к өрс өтүү ;
4) Тоолуу айылдардын курчап турган ч өйр өсүн коргоо:
 калк арасында экологиялык билимдерди жалпыга жайылтуу ;
 начарлап кеткен токойлорду, жерлерди, жайлоолорду калыбына келтир үү ;
 жаратылыш ресурстарын баланстоо менен пайдалануу;
 болгон жаратылыш ресурстарын к өбөйт үү ;
5) «Альянстын» м үчөлөрү болгон тоолуу жамааттардын элинин укуктук
сабаттуулугун жогорулатуу;
6) Ке ңеш бер үү чү ресурстук борборлор ду т үзүү ;
7) Жамааттар ортосундагы, жамааттар менен «Альянстын» башк аруу органдарынын
ортосундагы маалымат алмашууну жакшыртуу, мисалы, тажрыйба алмашуу
боюнча бири -бирине жасаган үзгүлт үкс үз иш сапарлары аркылуу ж.б.;
8) Квартал сайын журнал чыгаруу.

IV. «АЛЬЯНСКА» М ҮЧӨ БОЛ УУ

4.1. Борбордук Азиянын коомдук бирикмелери «Альянст ын» м үчөлөрү боло алышат.

72
4.2. «Альянска» м үчө болуу ыктыярдуу. «Альянска» м үчөлүкк ө кабыл алуу
«Альянстын» М үчөлөрүнүн өкүлд өрүнүн жыйынында:
1) коомдук бирикмелердин жазуу т үрүнд өгү арызынын;
2) «Альянска» кир үү жөнүнд ө анын ыйгарым укуктуу органдарынын чечиминин ;
3) «Альянска» Кир үү нүн тартиби ж өнүнд ө жобонун ( Өкүлд өр жыйыны тарабынан
бекитилген) негизинде ж үзөгө ашырылат.
4.3. «Альянстын» м үчөлөрү ар жылкы м үчөлүк акыларын т өлөп турууга милдетт үү .
М үчөлүк акылардын өлч өмү «Альянстын» М үчөлөрүнүн өкүлд өрүнүн жыйынында
аныкталат.
4.4. «Альянстын» м үчөлөрүнүн атынан анын өкүлд өрү төмөнк ү укуктарга ээ:
 «Альянстын» башкаруу органдарына шайлоого жана шайланууга;
 добуш бер үү укугу менен «Альянстын» жогорку органынын ишине катышууга;
 тааныштыруу үчүн арналган «Альянстын» бардык док ументтери менен
таанышып чыгууга;
 айылдарды өнүкт үрүү боюнча фондуна өзүлөрүнүн долбоорлорун каржылоого
арыздарды бер үү гө;
 «Альянс» тарабынан өтк өрүлүү чү иш -чараларга катышууга (журналдарды алуу,
алмашуу боюнча программалар ж.б.);
 «Альянстын» ишмердигине тиешел үү болгон бардык маселелер боюнча
сунуштарын жана пикирлерин «Альянстын» органдарынын талкуусуна
киргиз үү гө;
 «Альянстын» органдары тарабынан к өрс өтүлг өн ке ңеш бер үү чүлүк,
уюштуруучулук, укуктук жана усулдук жардамдын бардык т үрл өрүн
пайдаланууга ;
 «А льянстын» ке ңселик жабдууларынан пайдаланууга;
 «Альянстан» чыгып кет үү гө.
4.5. «Альянстын» м үчөлөрү:
 Альянстын маселелерин ж үзөгө ашырууга активд үү катышууга;
 Уставдын жоболорун сактоого;
 мүчөлүк акыларды өз убагында т өлөп турууга;
 «Альянстын» жогорку башкаруу органынын ишине катышууга милдетт үү .
4.6. «Альянстын» м үчөсү каржылык жылдын аягында «Альянст ан» өз каалоосу
боюнча чыгып кет үү гө укугу бар. «Альянска» катышуудан баш тартуу чыгып
жаткан м үчө тарабынан «Альянстан» нагыз чыгып кеткенге чейин 2 айдан кем эмес
убакытта билдирил үү сү керек.
4.7. «Альянста» м үчөлүк кылуу «Альянстын» м үчөсүнүн жазуу т үрүнд өгү анын
«Альянстан» чыгып кет үү жөнүнд ө арызынын негизинде «Альянстын»
мүчөлөрүнүн Өкүлд өрүнүн жыйынынын чечими боюнча токтотулат.
4.8. «Альянстан» чыгып жаткан м үчөсүнө ал тарабынан т өлөнг өн м үчөлүк акылар жана
акчалар кайтарылып берилбейт.
4.9. Чыгып жаткан м үчө тарабынан «Альянска» убактылуу пайдаланууга берилген
мүлк, ага сыйлык акы т өлөнб өст өн кайтарылып берилет.
4.10. «Альянстын» Уставынын талаптары сакталбаган учурларда «Альянс тын»
мүчөсү Өкүлд өр жыйынынын чечими боюнча андан чыгарылышы м үмк үн.

73
«Альянстын» чыгарылган м үчөсүнүн м үлкт үк салымдарына жана м үчөлүк
акыларына карата «Альянстын» м үчөсүнүн өз каалоосу боюнча «Альянстан»
чыгып кет үү учурлары үчүн каралган эрежелер колдон улат.

V. М ҮЛК Ү ЖАНА КАРЖЫЛЫК КАРАЖАТТАРЫ

5.1. «Альянстын» м үлк үн негизги фонддор, ж үгүрт үлүү дөгү каражаттар, ошондой эле
«Альянстын» бухгалтердик балансында к өрс өтүлг өн башка каржылык каражаттар
түзөт.
5.2. «Альянстын» м үлк ү жана каржылык каражаттары:
1) мүчөлүк акы лардын;
2) «Альянстын» ишкердик ишмердигинен т үшк өн кирешелердин;
3) жарандардын, юридикалык жактардын жана эл аралык уюмдардын кайтарылып
берилбей турган кайрымдуулук м үчөлүк акыларынын, кайыр -садагаларынын;
4) мыйзам тарабынан тыюу салынбаган башка булактардын эсебинен т үзүлөт.
5.3. «Альянстын» м үлк ү жана каржылык каражаттары «Альянстын» менчиги болуп
саналат.
5.4. «Альянстын» м үлк ү жана каражаттары:
1) «Альянсты» т үзүү дө коюлган максаттарга жет үү үчүн өтк өрүлүү чү иш -чараларга;
2) «Альянстын» жумушчуларынын эмгек акысын т өлөө гө;
3) «Альянстын» иши үчүн зарыл болгон м үлкт өрд ү сатып алууга;
4) «Альянстын» ишмердигин ж үзөгө ашырууга зарыл болгон башка чыгымдарга
пайдаланылат.
5.5. «Альянстын» Текшер үү комиссиясы «Альянстын» каражаттарынын эсебинен
«Альянстын» каржылык ишмердигине жыл с айын к өз каранды эмес аудитордук
текшер үү нү уюштурат. Аудитордук текшер үү нүн жыйынтыгы «Альянстын»
журналына жарыяланат жана «Альянстын» Башкармалыгы нын ишмердигин баалоо
жана талкуулоо үчүн «Альянстын» Өкүлд өрүнүн жыйынына к өрс өтүлөт.

VI. «АЛЬЯНСТЫ» БАШК АРУУ

6.1. «Альянстын» башкаруу органдары болуп:
1) «Альянстын» М үчөлөрүнүн өкүлд өрүнүн жыйыны (мындан ары « Өкүлд өр
жыйыны»);
2) «Альянстын» Башкармалыгы эсептелет.
Өкүлд өр жыйыны
6.2. Өкүлд өр жыйыны «Альянстын» жогорку башкаруу органы болуп саналат.
6.3. Өкүлд өр жыйынынын өзгөчө компетенциясына т өмөнк ү маселелер боюнча
чечимдерди кабыл алуу таандык:
1) «Альянстын» Уставына өзгөрт үү лөрд ү жана толуктоолорду киргиз үү ;
2) «Альянстын» ишмердигинин артыкчылыктуу багыттарын аныктоо жана
«Альянстын» ишмердигинин программаларын бекит үү ;
3) «А льянстын» жа ңы м үчөлөрүн кабыл алуу жана андан чыгарып салуу;

74
4) «Альянстын» аткаруу жана текшер үү органдарын шайлоо, «Альянстын»
аткаруу жана текшер үү органдарынын ыйгарым укуктарын м өө нөтүнөн
мурда токтотуу;
5) каржылык планын бекит үү жана ага өзгөрт үү лөрд ү киргиз үү ;
6) мүчөлүк акылардын өлч өмүн жана аны т өлөө нүн тартибин аныктоо;
7) «Альянстын» м үлк үн т үзүү жана пайдалануу принциптерин бекит үү ;
8) «Альянстын» ишмердиги ж өнүнд ө жылдык отчетту жана жылдык балансты
бекит үү , анын отчеттору боюнча «Альянстын» Башкармал ыгы нын
ишмердигин баалоо;
9) башка юридикалык жактардын ишмердигине катышуу;
10) «Альянсты» кайтадан т үзүү жана жоюу;
11) «Альянстын» кызыкчылыгын к өзд өгөн башка маселелерди чеч үү .
6.4. Өкүлд өр жыйыны зарылдыгына жараша, бирок жылына бир жолудан кем эмес
өтк өрүлүү чү отурумдарында , маселелерин чечет.
6.5. Өкүлд өр жыйынынын кезектеги жыл сайын өтк өрүлүү чү отурумдары «Альянстын»
Башкармалыгы тарабынан чакырылат. «Альянстын» Өкүлд өр жыйынынын кезектеги
отурумдары өтк өрүлө турган ордун жана убактысын «Альянстын» Башкармалыгы
ан ыктайт.
6.6. Өкүлд өрд үн жыйынынын кезексиз отурумдары:
1) «Альянстын» Президентинин өз демилгеси менен;
2) Башкармалыктын чечими менен;
3) «Альянстын» м үчөлөрүнүн (20 % дан кем эмес) демилгеси менен;
4) «Альянстын» Текшер үү комиссиясынын демилгеси менен чакырылышы м үмк үн.
6.7. Өкүлд өр жыйынында аткаруу органынын жетекчилери же «Альянстын» м үчөсү
болгон коомдук бирикменин аткаруу органы тарабынан берилген тиешел үү ишеним
кагаздары бар «Альянстын» м үчөлөрүнүн башка өкүлд өрү катышат.
6.8. Эгер отурумда анын жалпы м үчөлөрүнүн үчт өн экисинен кем эмеси катышса,
Өкүлд өр жыйыны чечимдерди кабыл алууга укуктуу болуп эсептелет.
6.9. «Альянстын» ар бир м үчөсү Өкүлд өр жыйынында бир добушка ээ.
6.10. Өкүлд өр жыйынындагы чечимдер катышып жаткан «Альянстын» м үчөлөрүнүн
өкүлд өрүнүн жөнөкөй көпч үлүк добу шу менен кабыл алынат жана протоколдор менен
жол -жоболоштурулат .
6.11. Протоколдо жыйын өтк өрүлг өн датасы жана орду, «Альянстын» м үчөлөрүнүн
жалпы саны, «Альянстын» м үчөлөрүнүн катышып жаткан өкүлд өрүнүн саны жана
Өкүлд өр жыйынында кабыл алынган чечимдер к өрс өтүлүшү керек.
6.12. Өкүлд өр жыйыны «Альянстын» м үчөлөрүн жазуу т үрүнд ө сурап бил үү жолу менен
чечим кабыл алышы м үмк үн.
6.13. Өкүлд өр жыйынынын чечими анын бардык м үчөлөрү үчүн милдетт үү болуп
эсептелет.
Башкармалы к
6.14. Өкүлд өр жыйынынын отурумдарынын ортосундагы мезгилде рде анын ишмердигине
жетекчилик кылууну ж үзөгө ашырган «Альянстын» аткаруу органы болуп
Башкарма лык эсептелет.

75
6.15. Башкармалыктын курамы 3 адамдан (ар бир өлк өдөн: Казакстан, Кыргызстан,
Тажикстандан бирден өкүл) туруп, 1 жылдык м өө нөтк ө «Альянстын» м үчөлөрүнүн
өкүлд өрүнүн арасынан шайланат жана Президент башчылык кылат.
6.16. Башкармалыктын отурумдары Президент тарабынан, эреже катарында, бир жылдын
ичинде 4 жолу, бирок бир жолудан кем эмес чакырылат.
6.17. Башкарма лык анын м үчөлөрүн жазуу т үрүнд ө сурап бил үү жолу менен чечим кабыл
алышы м үмк үн.
6.18. «Альянстын» Башкармалыгы :
1) «Альянсты» өнүкт үрүү нүн учурдагы жана келечектеги пландарын иштеп чыгат;
2) «Альянстын» Уставына өзгөрт үү лөр жана толуктоолор боюнча сунуштарды
Өкүлд өр жыйынынын кароосуна коет;
3) «Альянстын» ишмердигинин ички регламентин иштеп чыгат, кийин ал Өкүлд өр
жыйынында бекитилет;
4) жумушчулардын, анын ичинде «Альянстын» бардык б өлүмд өрүнүн
жетекчилеринин кызматтык милдеттерин аныктайт;
5) «Альянстын» т үзүмд үк б өлүмд өрү жөнүнд ө жоболорду бекитет;
6) кызыкчылыктардын чыр -чатагы божомолдонгон келишимдерди бекитет;
7) Өкүлд өр жыйынынын алдында өзүнүн ишмердиги тууралуу отчет берет.
6.19. Эгерде Башкармалыктын бардык м үчөлөрү ага «Макул» деген добушун беришсе,
Башкармалыктын чечими кабыл алынды деп эсептелет.
6.20. Башкармалыктын мүчөлөрү тарабын ан ушул Уставга жана мыйзамдарга каршы
келген аракеттер жасалган учурда Өкүлд өр жыйынынын чечими боюнча
мөө нөтүнөн мурда чакыртылып алынышы м үмк үн жана Башкармалыктын кийинки
жа ңы м үчөлөрү шайланат.
6.21. Башкармалыктын мүчөсүнүн Башкармалыктын курамынан башка себептер
(оорусуна байланыштуу, өз каалоосу боюнча жумуштан кет үү ж.б.) боюнча
мөө нөтүнөн мурда чыккан учурда, Башкармалыктын чыгып жаткан м үчөсү
шайланып келген тиешел үү өлк өнүн «Альянсынын» м үчөлөрү өзд өрүнүн
чогулушунда Өкүлд өр жыйынынын кезектеги отуру муна чейин Башкармалыктын
мүчөсүнүн милдетин аткара турган Башкармалыктын убактылуу м үчөсүн шайлайт.
6.22. «Альянстын» Президенти жана Вице -президенти Башкармалыктын мүчөлөрүнүн
арасынан Өкүлд өр жыйыны тарабынан 1 жылдык м өө нөтк ө шайланышат.
6.23. «Альянстын» Прези денти өзүнүн ишмердигинде Өкүлд өр жыйынынын алдында
отчет бер ет.
6.24. «Альянстын» Президенти:
1) Башкармалыктын кароосуна коюлган маселелерди аныктайт, анын отурумдарын
чакырат жана алып барат;
2) «Альянстын» атынан ишеним кагазы жок аракет кылат, аны н бардык мекем елерде
өкүлү болот , анын м үлк үн жана каражаттарын тескейт, келишимдерди т үзөт,
ишеним кагаздарын берет, банктарда эсеп -кысап жана башка эсептерин ачат;
3) «Альянсты» өнүнкт үрүү нүн миссиясын, максаттарын жана стратегиясын иштеп
чыгат;
4) «Альянста» бухгалтерди к, статистикалык жана б өлөк эсептерди уюштурат;

76
5) өзүнүн компетенциясынын алка ктар ында «Альянс» боюнча буйруктарды чыгарат,
келишимдерди т үзөт, эмгек мыйзамдарына ылайык «Альянстын» жумушчуларын
кызматка алат жана кызматтан бошотот, алардын кызмат акыларын а ныктайт;
6) Өкүлд өр жыйынынын чечимдерин турмушка ашырат, «Альянстын»
ишмерд үү лүгүнд ө мыйзамдуулуктун сакталышын камсыздайт;
7) «Альянстын» эл аралык байланыштар боюнча иштерин жетектейт;
8) эмгек тартибин бузгандыктары үчүн «Альянстын» жумушчуларына тартиптик
жаз аларды берет ;
9) өзүнүн ишмердиги тууралуу Өкүлд өр жыйынынын алдында бир жылда бир
жолудан кем эмес отчетун берет;
10) «Альянстын» жумушчулары үчүн ички тартип эрежелерин бекитет;
11) өзүнүн карамагындагы жумушчуларды кызыктырып сыйлоо ж өнүнд ө чечимдерди
кабыл алат;
12) «Альянстын» Башкармалыгы нын жана Өкүлд өр жыйынынын компетенцияларына
кирбеген башка ыйгарым укуктарды ж үзөгө ашырат.
6.25. «Альянстын» Президенти өзүнүн ишин м өө нөтүнөн мурда токтоткон учурда,
«Альянстын» Өкүлд өр жыйынынын кезектеги отурумуна чейин «Альянстын»
Президентинин ыйгарым укуктары «Альянстын» Вице -президентине өтөт.

Текшер үү комиссиясы

6.26. Текшер үү комиссиясы – Башкармалыктын жана «Альянстын» Президентинин
каржы лык -чарбалык ишмердигинин үст үнөн контроль ж үрг үзүү чү орган.
6.27. Текшер үү комиссиясы «Альянстын » жылдык отчету жана балансы боюнча
бүтүмд өрд ү чыгарат жана аларды Өкүлд өр жыйынынын кароосуна жиберет.
6.28. Текшер үү комиссиясы Өкүлд өр жыйыны тарабынан «Альянстын» м үчөлөрүнүн
өкүлд өрүнүн арасынан 1 жылдык м өө нөтк ө шайланат жана курамы 3 адамдан турат.
6.29. Тек шер үү комиссиясынын курамына «Альянстын» аткаруу органынын (б.а.
Башкармалыктын ) м үчөлөрү, ошондой эле «Альянста» эмгек келишими боюнча
иштеп жатышкан адамдар кирбейт.
6.30. Альянстын Президенти, кызматтарынын жана б өлүмд өрүнүн жетекчилери Текшер үү
комиссиясыны н тескемесине ревизия жана текшер үү нү жүзөгө ашыруу үчүн зарыл
болгон документтерди жана материалдарды берет жана аларды өтк өрүү нүн
шарттар ын камсыз кылат .

VII. «АЛЬЯНСТЫН» ИШМ ЕРДИГИН ТОКТОТУУ

7.1. «Альянстын» ишмердиги:
1) «Альянстын» м үчөлөрүнүн Өкүлд өрүнүн жыйынынын чечими менен;
2) соттун чечими менен токтотулушу м үмк үн.
7.2. «Альянстын» ишмердигин токтотуу кай радан т үзүү (бириг үү , кошулуу, б өлүшт үрүү ,
өзгөрт үү ) жана жоюу жолдору менен ишке ашырылышы м үмк үн.

77
7.3. «Альянсты» кай радан т үзүү дө «Альянстын» Уюштуруучулук документтерине жана
юридикалык жактардын мамлекеттик реестрине зарыл болгон өзгөрт үү лөр, ал эми
жоюлуп жатканда – мамлекеттик реестрге тиешел үү жазуу киргизилет.
7.4. «Альянстын» жоюлушу Өкүлд өр жыйыны же сот тарабынан дайындалган жоюу
коммиссиясы тарабынан ж үрг үзүлөт.
7.5. Жоюу комиссиясы «Альянстын» алдыдагы жоюлушунун жарандык мыйзамдар менен
аныкталган тартиби жана м өө нөтү жөнүнд ө жарыялайт.
7.6. Жоюу комиссиясы дайындалган учурдан баштап «Альянстын» ишин башкаруу
боюнча ыйгарым укуктар ага өтөт. Жоюу комиссиясы «Ал ьянстын» накталай
мүлк үн баалайт, кредиторлорун таап, алар менен эсептешет, жоюу балансын т үзүп,
аны Өкүлд өр жыйынына берет.
7.7. Кредиторлордун талаптарын канааттандыруу жарандык мыйзамдарга ылайык
жүрг үзүлөт.
7.8. «Альянстын» жумушчуларынын эмгек акысы т өлөнг өнд өн жана бюджет менен
«Альянстын» кредиторлорунун алдында милдеттенмелер аткарылгандан кийин
калган «Альянстын» м үлк ү жана каржы каражаттары, Өкүлд өр жыйыны тарабынан
«Альянстын» Устав ын да к өрс өтүлг өн максаттарга ж өнөтүлөт.
7.9. «Альянс» жоюлуп жатканда каттоо органына жоюу балансы к өрс өтүлөт, анын
негизинде мамлекеттик реестрге «Альянстын» жоюлгандыгы тууралуу тиешел үү
жазуу киргизилет.
7.10. Юридикалык жактардын мамлекеттик реестрине бул ж өнүнд ө жазуу киргизилген
учурдан тартып, жоюу аягына чыкты, ал эми «Альянс» өзүнүн ишмердигин токтотту
деп эсептелинет.
7.11. Жоюлгандан кийин «Альянстын» документациясы мыйзамга ылайык архивге
берилет.

«Альянстын» Президенти _____________________________

VIII. УЮШТУРУУЧУЛАРДЫН К ОЛУ

8.1. «Y» Коомдук бирикмеси үчүн
Башкармалыктын төрагасы _______________________________________________

8.2. «Z» Коомдук бирикмеси үчүн
Башкармалыктын төрагасы ______________________________________________

8.3. «C» Коомдук бирикмеси үчүн
Башкармалыктын төрагасы _________________________________________ ______

8.4. «D» Коомдук бирикмеси үчүн
Башкармалыктын төрагасы _______________________________________________

8.5. «M» Коомдук бирикмеси үчүн
Башкармалыктын төрагасы _______________________________________________

78

«Х» юридикалык жактарынын бирик ме син (ассоциация сын) уюштуруу
чогулушунун

N 1 ПРОТОКОЛУ

«____»_________ 201__ -жыл Бишкек ш.

Жыйынга катышкандар:

А) Кыргыз Республикасынан:
1) «Y» Коомдук бирикмесинин Башкармалыгы нын төрагасы Иванов Иван Иванович;
2) «Z» Коомдук бирикмесинин Башк армалыгы нын төрагасы ___________;

Б) Казак Республикасынан
3) «C» Коомдук бирикмесинин Башкармалыгы нын төрагасы ___________;
4) «D» Коомдук бирикмесинин Башкармалыгы нын төрагасы ___________;

В) Тажик Республик асынан :
5) «M » Коомдук бирикмесинин Башкармалыгы нын төрагасы __________;
6) «N» Коомдук бирикмесинин Башкармалыгы нын төрагасы ___________.

Төрагалык кылган________________, катчы_________________.

Төмөнд өгүдөй к үн тартиби бекитилген:

1) «Х» юридикалык жактарынын бирикмелерин (ассоциацияларын) т үзүү ;
2) «Х» юридикалык жактарынын бирикмелеринин (ассоциацияларынын) Уставын
бекит үү ;
3) «Х» юридикалык жактарынын бирикмелеринин (ассоциацияларынын)
Башкармалыгы н жана Президентин шайлоо;
4) «Х» юридикалык жактарынын бирикмелеринин (ассоциацияларынын) Текшер үү
комис сиясын шайлоо
5) «Х» юридикалык жактарынын бирикмелерин (ассоциацияларын) т үзүү жөнүнд ө
уюштуруу келишимине кол коюу.

Биринчи жана экинчи маселелер боюнча _________________________чыгып
сүйл өдү.
Ал «Х» юридикалык жактарынын бирикмелерин (ассоциацияларын) т үзүү нү
сунуш кылды жана жыйындын кароосуна «Х» юридикалык жактарынын бирикмелеринин
(ассоциацияларынын) Уставынын долбоорун сунуштады.

Үчүнч ү жана т өрт үнч ү маселелер боюнча ______________________чыгып
сүйл өдү.
Ал т өмөнк үлөрд ү сунуш кылды:
1) «Х» юридикалык жактарынын бирикмелеринин (ассоциацияларынын)
Башкармалыгы н курамында 3 адамдан шайлоону:
Иванов И. – Президент,
_______________ – Вице -президент,
_______________ – Башкармалыктын мүчөсү,

79
2) «Х» юридикалык жактарынын бирикмелеринин (а ссоциацияларынын) Текшер үү
комиссиясын курамында 3 адамдан шайлоону:
– Асанов Аскар;
– ______________;
– ______________.

Жыйын бардык маселелер боюнча к өпч үлүк добуш менен токтом кылат:

1) «Х» юридикалык жактарынын бирикмелери (ассоциациялары) т үзүлсүн;
2) «Х» юридикалык жактарынын бирикмелеринин (ассоциацияларынын) Уставы
бекитилсин;
3) «Х» юридикалык жактарынын бирикмелеринин (ассоциацияларынын)
Башкармалыгы курамында 3 адамдан шайлансын:
Иванов И. – Президент,
_______________ – Ви це -президент,
_______________ -Башкармалыктын мүчөсү,
4) «Х» юридикалык жактарынын бирикмелеринин (ассоциацияларынын ) Текшер үү
комиссиясы курамында 3 адамдан шайлансын :
– Асанов Аскар;
– ______________;
– ______________.

5) Жыйында ошондой эле «Х» юрид икалык жактарынын бирикмелерин
(ассоциацияларын ) түзүү жөнүнд ө Уюштуруу келишимине кол коюлду .

6) Ушуну менен ушул протоколдо көрс өтүлг өн, ошондой эле мамлекеттик каттоодон
өтүү үчүн көрс өтүлг өн документтердеги маалыматтар туура экендигин жана
Ю ридикалык жак тардын бирикмелерин түзүү маселеси тиешел үү мамлекеттик
органдар жана жергиликт үү өз алдынча башкаруу органдары менен
макулдашылгандыгын тастыктайбыз .

Жыйындын төрагасы 26 _________________________________

Жыйындын катчысы ________ _________________________

26 Төраганын жана катчын ын колу нотариалдык күбөлөнд үрүлүшү керек .

80

«Х» юридикалык жактарынын бирикмелерин (ассоциацияларын )
уюштуруучулардын

ТИЗМЕСИ

№№ Уюмдардын
аттары
Каттоодон өтк өн датасы Жетекчинин колу,
мөө рү27
1
2
3
4
5
6

«Х» юридикалык жактарын ын
бирикме синин
(ассоциация сы нын)
төрагасы ______________________

«____» __________ 201 ____ жыл

27Юридикалык жактын жетекчисинин колу м өө р менен бекитилет же нотариалдык күбөлөнд үрүлүшү керек .

81

«Х» юридикалык жактарынын бирикмелеринин (ассоциацияларынын) жетекчи
органдарынын м үчөлөрүнүн
ТИЗМЕСИ

БАШКАРМА ЛЫК

№№ Фамилиясы, ат ы,
атасынын аты
Туулган
жылы
Шайланган кызматы Үйүнүн дареги,
телефон
N Башкармалыктын
төрагасы

2 Башкармалыктын
мүчөсү

P Башкармалыктын
мүчөсү

ТЕКШЕР ҮҮ КОМИССИЯСЫ

№№ Фамилиясы, аты,
атасынын аты
Туулган
жылы
Шайланган кызматы Үйүнүн да реги,
телефон
N Текшер үү
комиссиясынын
төрагасы

2 Текшер үү
комиссиясынын
мүчөсү

P Текшер үү
комиссиясынын
мүчөсү

«Х» юридикалык жактарынын
бирикмелеринин (ассоциацияларынын)
Башкармалыгы нын төрагасы ____________________________

«____»____ _____ 201___ -жыл

82
№3 ТИРКЕМЕ

ӨКМ ӨТТ ҮК ЭМЕС УЮМДАРДЫН ИШМЕРДИГИН Ж ӨНГ Ө САЛУУЧУ
МЫЙЗАМДАРДЫ ИШТЕП ЧЫГУУ ЖАНА КОЛДОНУУ БОЮНЧА
НУСКАМАДАН ҮЗҮНД ҮЛӨР 28

А ГЛАВА СЫ : ӨЭУ МЕНЕН КООМДУН ОРТОСУНДАГЫ ӨЗ АРА МАМИЛЕЛЕР

2. Эмне үчүн мамлекет к үчт үү жана к өз каранды э мес ӨЭУ секторуна ээ болууга
умтулушу керек?
Бүтк үл д үйн ө жүзүнд өгү мамлекеттер к үчт үү жана к өз каранды эмес ӨЭУ
секторунун болушуна кызыкдар болгондугунун к өп себептери бар. К өпч үлүк өкм өтт өрг ө
бул далилсиз айтылгандай сыяктанат. Эмне үчүн коом демократи ялык процесс тарабынан
жактырылбаган ишмердикке м үмк үнд үк бер үү гө жана коргоого тийиш? Эмне үчүн
өкм өтт өр ар кандай өкм өтт үк программаларга атаандаштык кылган же аларды
алмаштырган, же өкм өтт үн саясатын сынга алган же ага каршы болгон уюмдардын
болушуна м үмк үнд үк бериши жана колдоо к өрс өтүшү керек? Андан сырткары,
ӨЭУлардын кирешелери салыктан бошотулганда же мындай уюмдардын т үшк өн
акчалары кирешелердин салыгынан алынып салынганда, мындай уюмдардын болушуна
уруксат бер үү өкм өт тарабынан реалдуу чыгымдарга алып келет. Кандай болгон к үнд ө да
өкм өт эмне үчүн бул чыгымдарды к өтөрүшү керек? Булар өтө олутт уу суроолор, аларга
олутт уу жооптор берилиши ылайык.
Кандай коомдо болбосун , күчт үү жана к өз каранды эмес ӨЭУ секторун колдогон
мыйзамдардын кабыл алынышы нын зарылдыгынын э ң кур дегенде алты себеби бар: (а)
сөз жана бири гүү эркиндиктерин ж үзөгө ашыруу; ( b) плюрализмге жана чыдамкайлыкка
дем бер үү ; (с) социалдык стабилд үү лүкт ү жана мыйзамдардын сакталышын камсыз
кылуу; ( d) натыйжалуулук; (е) “мамлекеттик с ектордун рыноктук кудуретсиздиги;” ( f)
базар экономикасына колдоо к өрс өтүү . Биринчи үч себеп социалдык же саяс ый, ал эми
акыркы үчөө экономикалык болуп саналат.
а. Бири гүү эркиндиги . ӨЭУну юридикалык жак катары уюштурууга уруксат берген
мыйзамдар эл арал ык жана конституциялык укуктар менен корголгон реалдуу жана
мааниси зор болгон бири гүү эркиндигин камсыздоодо абдан чо ң ролду ойнойт. Дал ушул
ижарачылардын укуктарынын ассоциациясын т үзүү мүмк үнч үлүгүн пайдалануу менен, аз
камсыз болгон аялдар үчүн билим бер үү нү жайылтуу боюнча уюмдар, курчап турган
чөйр өнү коргоо боюнча уюмдар ж.б., жеке адамдар өзд өрүнүн бири гүү эркиндигине
укуктарын толугу менен пайдаланышат. Андан сырткары, эл аралык жана
конституциялык укук тарабынан корголгон с өз эркиндиги, азырынча кызыкчылыктары
боюнча топторду т үзүү гө уруксат берген мыйзамдар аркылуу ж үзөгө ашырылмайынча,
көпч үлүк адамдар үчүн анча маани ге ээ эмес. Биздин к өпч үлүгүбүз ар бирибиздин үнүбүз
жеке угула тургандай жетишерлик маанил үү адамдардан эмеспиз, бирок эгер биз, мисалы,
тропикалык токойлорду же этникалык азчылыктардын укуктарын коргоо коомдоруна
бириге алсак, анда биздин жалпыбыздын үнүбүз угулушу м үмк үн.
28 Бул Нускама 1997 -жылы Д үйнѐл үк Банктын буюртмасы боюнча Коммерциялык эмес Укук Эл аралык
Борбору тарабынан дая рдалган.

83
b. Плюрализм жана сабырдуулук . Кандай коом болбосун алардын м үчөлөрүнүн
арасында к өпт өгөн айырмачылыктар бар ; жеке адамдардын жана адамдардын тобунун ар
кандай кызыкчылыктары жана керект өө лөрү бар. ӨЭУнун ишмердигине уруксат берген
мыйзамдар жеке адамдарга жана топторго өзд өрүнүн жеке кызыкчылыктарын (мисалы,
спорт, элдик музыка, конкретт үү тилин же маданиятын с актоого) аркалоого м үмк үнд үк
берет. Мына ошентип, коомдо плюрализмди жана чыдамкайлыкты мыкты өнүкт үрүү гө
түртк ү берет.
Плюрализм жана чыдамкайлык – бул такыр эле демократия га берилгендик эмес
экенин белгилей кет үү маанил үү . Мисалы, экономикалык натыйжа ларга жет үү үчүн, бул
жөнүнд ө кийинчерээк с өз болот, жана плюрализм менен чыдамкайлыкка жол берилиш
үчүн, өзүн саяс ый башкаруунун т үрү катары демократия менен байланыштырбай туруп,
өлк ө ӨЭУлар ж өнүнд ө туура мыйзамдарды кабыл алышы м үмк үн. Башкача айтканда ,
ӨЭУ ж өнүнд ө мыйзамдар демократиялык өкм өтт өр үчүн гана м үнөзд үү эмес; мындай
мыйзамдар башка өлк өлөрд ө да маанил үү ролду ойнойт.
с. Социалдык туруктуулук жана мыйзамдуулук . Жарандардын ортосундагы
айырмачылык кандай коомдо болбосун болбой койбойт жа на бул айырмачылыктар тигил
же бул т үрд ө сөзс үз өзүнүн ж үзүн табат. Бул – плюрализмдин тескери жагы; ар т үрд үү лүк
каалаган гана эмес, кутула алгыс да нерсе. Кандай коомдо б олбосун адамдардын ар
кандай этникалык теги болот, ар кандай тилдерде с үйл өшөт жана ар кандай динди
тутунушат. Алар жашы жана жынысы боюнча айырмаланышат, алардын кесиптери жана
кызыкчылыктары ар т үрд үү . Бул айырмачылыктар эртеби же кечпи билинет да,
мыйзамдуу же мыйзамсыз т үрд ө өзүнүн ж үзүн табат. Топту көмүск ө иш кылууга
түрт үү нүн орд уна (мисалы, алардын тилин жана маданиятын сактап калуу үчүн) мамлекет
мындай топтун ачык эле болушуна уруксат берет жана ушул топ тарабынан т үзүлг өн ӨЭУ
азырынча мыйзамдуулуктун жалпы кабыл алынган ченемдерин жана жоопкерчиликт үү
жүрүм-турумун канааттанд ырганга чейин аны коргойт. К өпт өгөн жана ар т үрд үү
ӨЭУлардын болушу укук ченемдерине урматтоо менен тура алган стабилд үү жана тынч
коомду м үнөзд өйт.
d. Натыйжалуулук . Ыктыярдуу менчик уюмдар өкм өтт үн коомду товар лар менен
камсыз кылуудагы натыйжалуу өнөкт өшт өрүнөн болушу м үмк үн. Башкача айтканда, к өп
учурларда алар өкм өтк ө караганда аз чыгымдар менен кыйла жогорку сапаттагы ушундай
эле кызматты к өрс өтө алышат. Мунун бир нече себеби бар. Алардын бири болуп
ыктыярдуулук фактысынын өзү эсептелет. Жеке ада мдар коомдук к өйг өйл өрд ү чеч үү гө
(мисалы, кары -карта ңдарга жана майыптарга жардам бер үү ), акысыз жана ыктыярдуу
негизде өзд өрүнүн убактыларын жана кубатын беришип, мамлекеттин чыгымдарын
олуттуу т үрд ө азайтышат. Кызматтарды к өрс өтүү гө болгон мамиленин мын дай т үрү
көпч үлүк учурда кызматкерлердин өтө эле к өп штаты бар кымбат өкм өтт үк
бюрократиядан кескин айырмаланат.
Өкм өтт үк уюмдардын ордуна өкм өтт үк эмес уюмдардын кызматтарды
көрс өтүү сүнд ө жана товарларды өнд үрүү сүнд ө чыгымдардын азайышы атаан даштыктын
негизинде болору андан дагы өтө маанил үү . ӨЭУ сектору рыноктук сектор болуп
эсептелбегендигине карабастан, гранттар, келишимдер жана кайыр -садагалар үчүн
чыныгы атаандаштык бар. Жеке да, мамлекеттик донорлор да то варларды жеткир үү
жөнд өмд үү лүгү андан жана аз чыгымдары менен жогорку сапаттагы кызматтарды

84
көрс өтк өн ӨЭУларга артыкчылык берет. Натыйжада к өп өкм өтт өр негизги кызматтардын
кенен спектрин алуу үчүн ӨЭУларга кайрылышат. Акырында, рынокту бил үү фактору
бар. Анча чо ң эмес ӨЭУлар ири жана көп учурларда алыс жа йгашкан өкм өтт үк уюмдарга
караганда алар тейлеген адамдардын чыныгы муктаждыктарын жана бул
муктаждыктарды кантип канааттандырууну абдан жакшы билишет. Башкача айтканда,
ӨЭУлар к өп учурда натыйжалуу болушат, анткени алар коомдун керект өө лөрүн өтө
жакшы билишет жана бул керект өө лөрд ү канааттандырууда кыйла сергек болушат.
Жогоруда айтылган себептер боюнча ӨЭУлар к өпч үлүк учурда коомду зарыл
товарлар жана кызматтар менен камсыз кылууда өзд өрүнүн өкм өтт өрүнүн маанил үү
өнөкт өшт өрү болуп саналышат. Демек, ӨЭУ жана өкм өтт өр ар кандай «секторлорго»
таандык болушат жана табигый антагонисттер болуп саналышат деген адатка айланып
калган бир тараптуу ой чындыкты чагылдырбайт. Д үйн өнүн жакыр да, бай да
өлк өлөрүнд ө ӨЭУлар жергиликт үү жана улуттук өкм өтт өр менен тыгыз өнөкт өшт үкт ө
иштеп жатышат. Бул к өпч үлүк ӨЭУлар үчүн өкм өтт өр аларды каржылоонун жана колдоо
көрс өтүү нүн э ң маанил үү булактарынан болуп эсептелерин т үшүнд үрөт. Бирок бул
чындыгында эки тараптуу кыймылдагы к өчөнү элестетет. ӨЭУ лар өкм өтк ө алмаштыргыс
маалыматтарды берип турушат жана к өпч үлүк учурда социалдык программаларды
жакшыртуу боюнча жа ңычыл сунуштардын жемишт үү булагынан болуп саналышат.
Андан сырткары, к өп өлк өлөрд ө мурунку мамлекеттик социалдык жана маданий
уюмдардын к оммерциялык эмес секторго өтүшүн иш ж үзүнө ашыруу үчүн ӨЭУларды
пайдаланууга чындап кызыкчылык бар жана кээ бир өлк өлөр бул максатта ӨЭУлар
жөнүнд ө атайын мыйзамдарды кабыл алышкан.
Албетте, өкм өтт өр менен ӨЭУлар ортосундагы өз ара мамилелер атаандаштык же
каршылашуу м үнөзүн алышы м үмк үн экендигин да белгилей кет үү керек. Үгүтт өө чү
ӨЭУлардын негизги милдети өкм өтт үн кемчиликтерин к өрс өтүү дө жана саясатты
өзгөрт үү гө чакырууда турат. К өп өкм өтт өр мындай сынды жактырышпайт жана үгүтт өө чү
ӨЭУларды унчукпай ту рганга же алардын такыр жабылышына аргасыз кылган
репрессиялык мыйзамдар сыяктуу ар т үрд үү ыкмаларды табышат. Мындай тактика
алысты к өрө албагандык болуп саналат . Эгер бул өкм өт өзүнүн үст өмд үгүн т үбөлүкк ө
калтырууну к өзд өбөст өн, өзүнүн элинин гана чыныгы керект өө лөрүн толук жана шайкеш
канааттандырууну өзүнүн максаты деп эсептесе, тигил же бул өкм өтт үк саясатка
негизделген жана маанил үү дебаттар кандай өкм өт болбосун узак м өө нөтт үү
кызыкчылыктарынын дал өзүнө жооп берет. «Идеялардын рыногунда» саясаттын ар
кандай багыттарын такай текшерип туруу жолу менен гана өкм өтт үн саясаты убакыттын
өтүшү менен жакшырат деген ишенимге жет үү гө болот.
е. Мамлекеттик экономика секторунун рыноктук кудуретсиздиги. Рыноктук
кудуретсиздик феномени жеке бизнес секторунда жакшы белгил үү . Сунуш жана сур оо –
талап мыйзамы аз чыгымдар менен кызматтарды к өрс өтүү дө жана товарларды өнд үрүү дө
өзгөчө кубаттуу к үч болуп саналат, бул демейде өзд өрүнүн товарларынын сапаты
жөнүнд ө кам к өрүшк өн жана сур оо -талаптар га билгичтик менен тааси рденишкен жеке
жактардын жана уюмдардын муктаждыктарына жана каалоолоруна жараша болот. Бирок,
парк же автоунаа шосселери сыяктуу коомдук -пайдалуу товарлар менен камсыз кылууда
көп учурда «рыноктук кудуретсиздик» кезигет. Коом дук пайдалуу товарлар өтө зары л,
анткени алар элдердин жашоосунун сапатын жакшыртат (мисалы, парктар) же иштикт үү

85
сектордун (мисалы, шоссе) г үлд өп өсүшү үчүн зарыл болгон экономикалык
инфраструктуранын б өлүгүн т үзөт. Өкм өтт үн ролунун маанил үү лүгү коомдук -пайдалуу
товарларга чыныгы кер ект өө лөр болгон рыноктук кудуретсиздик ч өйр өлөрүн аныктоодо
жана бул керект өө лөрд ү канааттандырууда жатат.
Бул сыяктуу рыноктук кудуретсиздик коомдук -пайдалуу товарлар менен камсыз
кылууда да бар. Кайсы өкм өтт үн болбосун кызматкерлери жана чиновниктери к андай
тажрыйбалуу, чын ж үрөк, иштерман жана коомдун муктаждыктарын т үшүнг өн болсо да,
алардын калкка зарыл болгон бардык коомдук -пайдалуу товарларды жана кызматтарды
күн мурунтан к өрүү гө чамалары жетпейт. Мисалы, африка лык же латынамерика лык
кайсы бир өлк өдө япон искусствосуна өтө кызыккан жана япон искусствосунун музейин
түзүү үчүн бир далай акча каражаттарын бер үү нү каалашкан бир топ жарандар болушу
мүмк үн. Коомдун ми ңдеген башка кызыкчылыктары жана каалоолору сыяктуу эле
өкм өтт үк чиновниктер бул каалоон у ачып к өрс өтүп, аны шайкеш жана адилетт үү түрд ө
канааттандыра алыш пас . ӨЭУлар мамлекеттик экономика секторунун рыноктук
кудуретсиздигинен пайда болгон бул кемчиликтерди жоюу үчүн жеке адамдарга жана
топторго бириг үү гө мүмк үнд үк берет. Коомдун жашоосун бай ытууга жана коомдук –
пайдалуу товарларга жана кызматтарга болгон керект өө лөрд ү канааттандырууга жеке
адамдар өзд өрүнүн жеке каражаттарын б өлүү гө даяр болушкандыгы өтө маанил үү ролду
ойнойт.
f. Базар экономикасына колдоо к өрс өтүү . ӨЭУлар ж өнүнд ө мыйз амдын
зарылдыгынын үчүнч ү экономикалык негизделиши алардын базар экономикасынын
өсүшүнө жана ийгиликтерине кыйыр колдоо к өрс өтүү нү камсыз кылышкандыктарында
жатат. Социалдык стабилд үү лүк, коомдун мамлекеттик институттарга ишеними жана укук
ченемдерине урма ттоосу болгон өлк өлөрд ө базар экономикасы г үлд өп өсүп жатат дегенге
бир катар тастыктоолор бар 29 ;me dhhf^md [ZZemmemdlZj &WM k_dlhjm ` ’gg^ ’
мыйзамдар тарабынан тарбияланып жатат. Бул к өз караш, м үмк үн, Гарвард
Университетинин профессору Роберт Путнэмдин ишинде баарынан жакшы
чагылдырылган. 20 жыл ичиндеги Италиянын т үшт үгүнд ө жана т үнд үгүнд ө күчт өнг өн
социологиялык изилд өө лөрд үн жыйынтыктарынын негизинде профессор Путнэм
келечектеги экономикалык өнүгүү нүн э ң ишенимд үү белгиси болуп, кызматташтыктын,
социа лдык байланыштардын к үчт үү жарандык каада -салттарынын, коомдук
жыргалчылыкка ишенимдин жана жактоочулуктун болушу – ал «коомдук капитал» деп
атаган өз ара байланышкан шарттардын тобунун болушу эсептелет деген тыянакка келет.
Ошондой эле ой менен Фрэнсис Ф укуяма да «мектептер, ооруканалар, чирк өө лөр жана
кайрымдуулук мекемелери сыяктуу к үчт үү менчик коммерциялык эмес уюмдары бар
өлк өлөр бир үй-бүлөнүн алкагынан чыга турган к үчт үү менчик экономикалык уюмдарга
ээ болушу м үмк үн» деген б үтүмг ө келет. Кыскача ай тканда, бул изилд өө ӨЭУ бекем
секторуна дем бер үү маанил үү социалдык к өйг өйл өрд ү чеч үү жолдорунда пайда болгон
экономикалык б өгөтт өрд ү жоюуга жана экономикалык өнүгүү нү бекемд өө гө жардам бере
алат деп божомолдойт.

29Мисалы, Улуу Британияда дээрлик 200 000 кайрымдуулук уюмдары катталган, ал эми АКШда
1 000 000дон ашык «коомдук кайрымдуулук мекемелери» бар. Section 501(c)(3).

№ 4 Тиркеме

КЭУну түзүүнүн тартиби

Соцфонд Статком
мөө р
Ю стиция
министрлиги

Банк
МСИ

87

№ 5 Тиркеме

КЭУну т ү з үү н ү н наркы

Соцфонд Статком
мөө р
Юстиция
мин истрлиги
Банк
МСИ
0 сомдон
2000сомго
чейин
жана
жогору
224 сом
400д өн 1000
сомго чейин
Жыйынтыгы : 624 сом до н 3 224 сом г о чейин